9. Hukuk Dairesi 2016/34277 E. , 2019/7697 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/34277 E. , 2019/7697 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili müvekkilinin davalı işyerinde 28/12/2013-30/05/2015 tarihleri arasında çalıştığını, son ücretinin net 1.600.00 TL olduğunu, müvekkilinin makinacı olduğunu, öğlen yemeğinde yarım saat mola verilip, normal şartlarda mola esnasında makinaların durdurulup ondan sonra yemeğe çıkılması gerekirken, işyerinde müvekkilinin 14 makinadan sorumlu olduğunu ve öğle yemeğine gidenlerin makinalarının sorumluluğunun da müvekkiline yüklendiğini, 14 makinaya zor bakan müvekkilinin öğle arasında 42 makinaya bakmasının kendi işi olmadığını belirttiğini, işverenin bunu dayatması sonucunda davacının karşı çıktığını, davacı hakkında tutanak tutulduğunu, “davacıya öğle saatlerinde yemeğe çıkanların yerine 42 makinaya bakarsın, ya da işten çıkarsın” denilerek tutanak tutulduğunu, davacının bunu kabul etmemesi üzerine, davacı hakkında 3 gün üst üste tutanak tutularak haksız olarak işten çıkartıldığını iddia ederek 200 TL kıdem tazminatı, 500 TL ihbar tazminatını talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, ara dinlenmesi esnasında üretim faaliyetlerinin tamamen durdurulmaması, makinelerin kapatılmayarak ara dinlenmelerinin münavebeli olarak kullanılması ve ara dinlenmesine çıkan işçinin kapatılmayan makinede nöbetçi olarak bırakılan çalışanlar tarafından bakılması şeklindeki uygulamanın tüm sektörde yerleşik bir uygulama olduğunu, ara dinlenmesi esnasında, nöbet sırası kendisine geldiğinde, kapatılmayan makinelerin başında nöbet tutmanın da davacının görev ve sorumlulukları arasında olduğunu davacının yaklaşık 1.5 yıldır da bu şekilde çalıştığını, davacının birden bire nöbet sırası kendisine geldiğinde mesai arkadaşlarını makinelerine bakmaktan hiçbir haklı sebebi olmaksızın imtina eder hale geldiğini, diğer tüm çalışanların da nöbet usulü ile ara dinlenmesine çıktığını makinaların insan gücüyle çalışmadığını, makinaların başında kalınmasının nedeninin yangın vs. gibi olabilecek tehlikelerin farkına varmak olduğunu, makine. 14 makine veya 42 makineye bakmak arasında hiçbir fark olmadığını, davacının 28/29/30.05.2015 tarihlerinde nöbet sırası kendisine geldiğinde haklı bir sebep olmaksızın makinelere bakmaktan imtina ettiğinin tespit edildiğini, bunun üzerine davacının iş akdinin feshedildiğini, davacının son ücretinin net 1.600.00 TL olduğunu, çalışanların servis ve yemek imkanından yararlandığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davanın reddine karar verildi.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Somut uyuşmazlıkta dosyadaki bilgi ve belgelerle taraf tanıklarının ortak anlatımlarından ve cevap dilekçesinin içeriğinden tekstil üretimi yapılan davalı işyerinde çalışan başına her vardiyada 13-14 makineye bir işçi bakarak üretim yapıldığı, iş yerinde yemek molasının 30 dakika olduğu ve yemek molasının nöbetleşe verildiği, yemeğe gitmeyen işçinin bu yarım saat içinde 42 makineye baktığı ve fakat davacının öğlen saatinde 42 makineye bakmasının dayatılmasını kabul etmediği ve işverenin davacının iş akdini yapmakla ödevli olduğu görevi yapmadığı olarak nitelendirip feshettiği anlaşılmıştır. Bu hususlar taraflar arasında uyuşmazlık dışı olup mahkemeninde kabulündedir.
Mahkemece işin başından beri çalışma koşullarının bu şekilde olduğu, dolayısıyla davacının iş koşullarında ağırlaşma olmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiş ise de bu gereke yerinde değildir.
Ara dinlenme İş Kanunu’nun 68. maddesinde düzenlenmiş olup, madde de belirtilen süreler asgaridir. Ara dinlenme süreleri yasada en az olarak düzenlenmiştir. Ara dinlenmenin yasada belirtilen süreden az kullandırılması kanuna aykırıdır.
Dosya kapsamından davalı iş yerinde 8’er saatlik 3 vardiya halinde çalışıldığı açıktır. Vardiya 8 saat olup, ara dinlenmesinin Kanunun 68/c uyarınca en az 1 saat olarak verilmesi zorunludur. Benzer sebeplerle iş akdi feshedilen ... 25. İş Mahkemesi ...’na ait 2014/358 E. sayılı dosyasında dinletilen aynı tanıklar iş yerinde 7,5 saat üzerinden ücret ödendiğini ve yarım saat yemek molası ücretinin ödenmediğini bildirmişlerdir.
İş yerindeki bir saat yerine yarım saat yemek molası verilmesi ve yemek molasının ücretten düşülmesi Yasa'nın 68. maddesine açıkca aykırıdır. İşçiden yasaya aykırı uygulamaları kabul etmesi beklenemez. İş yerindeki uygulamanın bu şekilde olması, başka bir deyişle önceden buna karşı çıkılmaması yasaya aykırı olduğundan bunun kabul edilebilir bir iş yeri uygulaması olduğu sonucunu doğurmaz. Davacı işçinin yasaya uygun olmayan bir uygulamaya karşı çıkarak yemek molasına giden işçilerin makinelerine bakmaması yapmakla ödevli olduğu görevi yapmamak olmayıp, yasa dışı uygulamaya muvafakat etmemektir. Yasal hakkını kullanan işçinin bu sebeple işten çıkarılması haksız olup, davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin kabulü gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile reddi bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 03.04.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.