9. Hukuk Dairesi 2017/18292 E. , 2020/14873 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2017/18292 E. , 2020/14873 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkili davacının ... Devlet Hastanesi'nde işçi olarak çalıştığını, sürekli olarak aynı işi yaptığını, 14.02.2010 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na yaptığı başvuru üzerine emekli olabileceğinin Samsun 14. İş Mahkemesinin 2011/400 Esas ve 2014/48 Karar sayılı ilamı ile tespit davası sonucu Yargıtay 10. Hukuk Dairesi tarafından onanarak kesinleşmesi sonucu bildirildiğini, 23.10.2010 tarihinde davalı kuruma başvuru ile kıdem tazminatı ve yılılk izin ücret alacağının ödenmesini istediğini, aynı tarihli yazı ile başvurusunun reddedilerek talep için taşeron firmaya yönlendirildiğini ileri sürerek ödenmeyen kıdem tazminatı ile yıllık izin ücreti alacağının davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Sağlık Bakanlığı vekili, husumet yönünden davanın reddi gerektiğini, davacının muhatabının yüklenici şirket olduğunu, şirket ile yüklenici firmalar arasında yapılan sözleşme ve şartnameler gereği işçilik alacakları bakımından sorumluluğun yüklenici firmalara ait olduğunu, idare ile davacı arasında karşılıklı olarak imzalanmış her hangi bir iş sözleşmesi bulunmadığını, alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti :
Mahkemece, yapılan yargılama, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda, davacının Samsun 1. İş Mahkemesi'nin 27/01/2014 tarih, 2011/400 Esas, 2014/48 Karar sayılı kararından da anlaşılacağı üzere hizmet tespitinin geçerli sayıldığı, halen yürürlükte bulunan 1475 sayılı Yasanın 14. maddesi kapsamında davacının yaşlılık aylığı almak amacıyla işyerinden ayrıldığı, buna ilişkin şartları talep tarihinde de geçerli olduğu, 4857 sayılı Yasanın 2/6. maddesi kapsamında davalı kurumun davacıya karşı alacaklardan dolayı müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Taraflar arasında davacının yıllık izin ücreti alacağı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı olup olmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü, işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile ispatlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
Sözleşmenin feshi halinde kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücret işçinin kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Böylece, iş sözleşmesinin feshinde kullanılmayan yıllık ücretli izin hakkı izin alacağına dönüşür. Bu nedenle zamanaşımı da, iş sözleşmesinin feshinden itibaren işlemeye başlar.
Yıllık izin hakkı anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olup, işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında ücrete dönüşmez ve bu haktan vazgeçilemez. İşçinin iş sözleşmesinin devamı süresinde kullanmadığı yıllık izinlere ait ücreti istemesi mümkün değildir. Bu nedenle, işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında izin hakkının bulunduğunun tespitini istemesinde hukuki menfaati vardır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde, hakimin davayı aydınlatma ödevi düzenlenmiş olup madde uyarınca, hakim uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabileceği, soru sorabileceği ve delil gösterilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir.
Somut olayda, davacı dava dilekçesinde yıllık izinlerin kullandırılmadığını ve yıllık izin ücretinin ödenmediğini iddia etmektedir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının 14.08.2000- 14.12.2010 tarihleri arasında 10 yıl 1 ay 16 gün çalıştığı ve ilk yıl için 12 gün, sonraki dört yıl 14 gün ve son beş yıl ise 20 günden olmak üzere toplam 168 gün izin hakkı bulunduğu kabulü ile hesaplanan yıllık izin ücreti alacağından kurum kayıtları ile tespit edilen 2010 yılı Temmuz ayında 5 gün, Kasım ayında 9 gün ve Aralık ayında 1 gün olmak üzere 15 gün iznin mahkemece re'sen mahsubu sonucu 153 gün üzerinden hesaplanan yıllık izin ücreti alacağının hüküm altına alındığı anlaşılmaktadır. Davacının 10 yılı aşkın çalışmasına rağmen 15 gün dışında izin kullanmaması hayatın olağan akışına aykırı olduğundan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesi uyarınca hakimin davayı aydınlatma ödevi kapsamında davacının çalışma süresi boyunca herhangi bir zamanda yıllık ücretli izin kullanıp kullanmadığı, kullanmış ise kaç gün kullandığı hususu açıklattırılarak davacı beyanı ile birlikte tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, 05/11/2020 gününde oybirliği ile karar verildi.