9. Hukuk Dairesi 2016/23598 E. , 2020/1869 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/23598 E. , 2020/1869 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davanın yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmesi ve davalılar avukatınca duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 11/02/2020 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalılar adına kimse gelmedi. Karşı taraf adına Avukat ... geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili müvekkilinin, davalıya ait işyerinde 01/01/1994-31/12/2011 ve 01/01/2013-15/03/2014 tarihleri arasında iki dönem uluslararası tır şoförü olarak çalıştığını, her iki dönem çalışmasının davacı tarafından sigorta primlerinin gerçek ücret üzerinden yatırılmaması, yıllık izinlerin kullandırılmaması, genel tatil ve hafta tatili ücretlerinin ödenmemesi nedenleriyle haklı olarak feshedildiğini ve işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile sefer primi alacağı, ücret alacağı, yıllık izin, hafta tatili ve genel tatil ücreti alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Vekilinin Cevabının Özeti:
Davalı vekili davacının üç ayrı dönemde çalıştığını, birinci dönem çalışmasının emeklilik nedeniyle sona erdiğini ve davacıya 30/12/2007 tarihinde net 12000,00 TL kıdem tazminatı ödendiğini, birinci dönem çalışmasından kalan bakiye kıdem tazminatına mahsuben 09/03/2010 tarihinde 12000,00 TL tutarında 2 çek ve 950,00 Euro da nakden ödeme yapıldığını, davacının bu dönemlere ilişkin olarak davalı işvereni ibra ettiğini, davacının ikinci dönem çalışmasının ise istifa ile sona erdiğini, 3.dönem çalışmasında ise davacının 14/03/2014 tarihinden itibaren devamsızlık yaptığını ve bu nedenle iş akdinin feshedildiğini, davacının davalı işyerindeki işinden ayrılmadan başka bir işyerinde işe başladığının öğrenildiğini, davacının sefer tarihlerine denk gelen genel tatil ücretlerinin ödendiğini, davacının yıllık ücretli izinlerinin kullandırıldığını veya karşılığı olan ücretlerin ödendiğini, davacının bakiye 238,09 Euro harcırah alacağının bulunduğunu ancak işyerine gelmediği için kendisine ödeme yapılmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Karar süresinde taraflarca temyiz edilmiştir.
E) Gerekçe:
1- Anayasa’nın 138 ve 141. maddeleri uyarınca Hakimler, Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanı kanaatlerine göre hüküm verirler ve bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır. Bu gerekçede hukuki esaslara ve kurallara dayanmalı, nedenleri açıklanmalıdır.
Diğer taraftan 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 Sayılı HMK.’un 27. Maddesinde hukuki dinlenilme hakkı kurala bağlanmıştır. Hukukî dinlenilme hakkı, Anayasanın 36 ncı maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6 ncı maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. Hukuki Dinlenilme Hakkı” gereğince davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olup, bu hakkın yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını, mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini içermektedir.
Mahkemeler, kararlarını somut ve açık bir şekilde gerekçelendirmek zorundadırlar. Eksik, şeklî ve görünüşte gerekçe yazılması adil yargılanma hakkının (hukukî dinlenilme hakkının), ihlâlidir.
HMK.’un 297. maddesinde de, verilecek hükümde tarafların iddia ve savunmalarının özetinin, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususların, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delillerin, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesinin, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebeplerin yer alması gerektiği açıkça vurgulanmıştır. Kararın gerekçesinde maddi olay saptanmalı, hukuki niteliği ve uygulanacak hukuki kurallar belirlenmeli, bu konuda gerekli inceleme ve delillerden sözedilmeli, hukuk kuralları somut olaya uygulanmalı ve sonunda hüküm kurulmalıdır. Maddi olgularla hüküm fıkrası arasındaki hukuki bağlantı da ancak bu şekilde kurulabilecek, ayrıca yasal unsurları taşıyan bu gerekçe sayesinde, kararların doğruluğunun denetlenebilmesi mümkün olacaktır.
Somut uyuşmazlıkta, mahkemece tarafların bir kısım iddia ve savunmaları ile sundukları deliller üzerinde herhangi bir değerlendirmede bulunup gerekçe oluşturulmadığı saptanmıştır.
Örneğin dosyaya sunulan belgeler üzerinde 2 defa grafoloji incelemesi yaptırılmış olup, bilirkişi raporlarında incelemeye konu belgelerin bazılarındaki imza ve yazıların davacınn el ürünü olduğu, bazılarının ise davacının el ürünü olmadığı, bazı belgelerin ise içeriğindeki yazıların davacının el ürünü olmadığı gibi tespitlerde bulunulmasına karşın mahkemece, hangi belgelere neden itibar edildiği veya hangi belgelere niçin değer verilmediği yada belge içeriklerinin nasıl değerlendirildiği tartışılıp, gerekçelendirilmemiştir. Yine ücret miktarına ilişkin olarak davacı tarafından yurt dışında bulunan sürelerin uzunluğundan bahsedilerek bu dönemlerde dorse taşımacılığı yapıldığı ileri sürülmüş olup ücret miktarının hatalı tespit edildiği iddia edilmiş ise de, mahkemece bu husus kabul edilmemiş ancak bu konuda herhangi bir gerekçe oluşturulmamıştır.
Aynı şekilde davalı davacının, 30.12.2007-03.06.2008 tarihleri arasındaki dönemde yurt dışı giriş çıkış kayıtlarının bulunmasının davalı nezdinde çalıştığı anlamına gelmeyeceğini ve bunun araştırılması gerektiğini savunmuş ise de, mahkemce bu hususta herhangi bir araştırma yapılmadığı gibi gerekçesi de ortaya konulmadan savunmaya değer verilmediği anlaşılmıştır.
Mahkemece yukarıda örnek mahiyetinde belirtilen iddia ve savunmalar da dahil olmak üzere tüm iddia ve savunmalara ilişkin olarak deliller tartışılıp bir değerlendirmeye tabi tutulmalı, lüzum görülürse gerekli araştırmalar yapılmalı ve hangi iddia ve savunmaya neden değer verildiği hangi iddia ve savunmaya neden değer verilmediği somut gerekçeleri ile ortaya konulmalıdır.
Gerekçesiz karar yazılması, adil yargılanma hakkının ihlali olup, kararın salt bu nedenle bozulması gerekmiştir.
2- Kabule göre de
a) Davalı, 09.03.2010 tarihde kıdem tazminatına ilişkin olarak 10.000 TL ve 2.000 TL bedelli çekler verildiği savunmuş olup, davacı tarafça sadece 08.06.2010 keşide tarihli çekin alındığı kabul edilmiş ve hükme esas bilirkişi raporunda da hesaplamalar buna göre yapılmıştır. Mahkemece, yine bu hususta herhangi bir gerekçe oluşturulmaksızın bilirkişi raporundaki tutar hüküm altına alınmıştır.
Davalının sunduğu ve çek suretlerinin yer aldığı belgedeki imzanın davacının el ürünü olduğu bilirkişi tarafından saptanmıştır. Her ne kadar, yargılama aşamasında bankaya yazılan müzekkere cevabında çek bedelinin davacı dışında 3. bir kişiye ödendiği belirtilmiş ise de, kıymetli evrak olarak çekin niteliği dikkate alındığında çek bedelinin davacıya ödenmemesinin sonuca etkili olmadığı ve davacıya kıdem tazminatına ilişkin olarak 2.000 TL'nin de ödendiğinin kabulü gerekirken, yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalıdır.
b) Dava dilekçesinde asgari ücretlerin ödenmediği ileri sürülerek alacak talebinde bulunulmasına karşın, talep konusu olmayan asgari geçim indirimi ücret alacağının reddine karar verilmesi de yerinde değildir. Hüküm taleplerle ilgili oluşturulmalıdır.
F)SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan sebeplerden dolayı BOZULMASINA, bozma nedenlerine göre sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 11.02.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.