9. Hukuk Dairesi 2016/12069 E. , 2020/1678 K.

Kilitli
Kullanıcı avatarı
İctihat
Mesajlar: 681327
Kayıt: 30 Mar 2021, 02:46

9. Hukuk Dairesi 2016/12069 E. , 2020/1678 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili ile davalılardan ... Meşrubat Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, 01.03.2006-16.07.2010 tarihleri arasında davalı ... Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş. bünyesinde pazarlama temsilcisi olarak çalıştığını, taşeron şirketler üzerinden sigortalı gösterilmesine karşın gerçek işverenin davalı ... Pazarlama ve Satış A.Ş. olduğunu, talimatların anılan işveren tarafından verildiğini, ... Pazarlama ve Satış A.Ş.'nin kadrolu pazarlama elemanları ile aynı işi yaptığını, kadrolu işçilere verilen ücret ve sosyal hakların kendisine verilmediğini, .... Pazarlama ve Satış A.Ş. ile diğer davalı şirket arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu iddia ederek, kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti, eşit işlem borcuna aykırılık tazminatı ve fark ücret alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı .... Pazarlama ve Satış A.Ş. vekili, ... Meşrubat Pazarlama Şirketi ile müvekkili şirket arasında bayilik (distribütörlük) ilişkisinin bulunduğunu, bayilik ilişkilerinde bayinin kendi nam ve hesabına hareket ettiğini, bayiler tarafından sözleşmeyle belirlenmiş bir coğrafi alanda satış ve dağıtım yapıldığını, iş bu davanın müvekkili şirkete yöneltilmesinin haksız ve mesnetsiz olduğunu, davacının hiç bir şekilde müvekkili şirket çalışanı olmadığını, davacı ile ... Pazarlama ve Satış A.Ş.'nin hiçbir zaman işçi işveren ilişkisi içinde olmadığını, davacının iddia ettiği gibi... Pazarlama ve Satış A.Ş. ile distribütörler arasında en küçük bir muvaaza olgusunun bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı .... Meşrubat Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili, davacının müvekkili şirkette aylık brüt 2.613,60 TL ücret mukabilinde 30/06/2007 tarihinden iş akdinin sona erdirildiği tarih olan 16/07/2010 gününe kadar pazartesi günleri 12.00-14.00 saatleri arası, salı, çarşamba perşembe, cuma ve cumartesi günleri ise 12.00-21.00 saatleri arasında çalıştığını, davacının işverenine açıkça yalan beyanda bulunması, işverenin güvenini kötüye kullanması gibi doğruluk ve bağlılıkla örtüşmeyen davranışlarda bulunması üzerine İş Kanunu 25/II maddesi (e) bendi uyarınca iş akdinin haklı nedenle sona erdirildiğini, müvekkili şirket ile diğer davalı şirket arasında bayilik sözleşmesi imzalandığını, müvekkili şirketin ... Pazarlama ve Satış A.Ş.'nin alt işvereni olduğu ve sadece işçi istihdam etmek üzere kurulu bir şirket olduğu, ...Pazarlama ve Satış A.Ş. ile müvekkili şirket arasında muvazaalı bir ilişki olduğu iddialarının kabulünün mümkün olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalı ...Pazarlama ve Satış A.Ş. hakkında açılan davanın davalılar arasında bayilik sözleşmesinin olduğu, asıl-alt işveren ilişkisinin olmadığı gerekçesiyle reddine davalı ... Meşrubat Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. hakkında açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı yasal süresi içinde davacı vekili ile davalılardan Yıldız Meşrubat Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacı ile davalı... Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.'nin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında davalı şirketler arasındaki hukuki ilişkinin nitelendirilmesi bu bağlamda davacının işvereninin belirlenmesi hususunda uyuşmazlık söz konusudur.
Alt işveren bir iş yerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin asıl işin bir bölümünde veya yardımcı işlerde, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren alanlarda iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini, sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren olarak tanımlanabilir. Alt işverenin iş aldığı işveren ise asıl işveren olarak adlandırılabilir. Bu tanımlamalara göre asıl işveren - alt işveren ilişkisinin varlığından söz edebilmek için iki ayrı işverenin olması, mal veya hizmet üretimine dair bir işin varlığı, işçilerin sadece asıl işverenden alınan iş kapsamında çalıştırılması ve tarafların muvazaalı bir ilişki içine girmemeleri gerekmektedir.
Alt işverene yardımcı işin verilmesinde bir sınırlama olmasa da, asıl işin bir bölümünün teknolojik uzmanlık gerektirmesi zorunludur. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2’nci maddesinde, asıl işveren alt işveren ilişkisinin sınırlandırılması yönünde yasa koyucunun amacından da yola çıkılarak, asıl işin bir bölümünün alt işverene verilmesinde “işletmenin ve işin gereği” ile “teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler” ölçütünün bir arada bulunması şarttır. Yasanın 2’nci maddesinin altıncı ve yedinci fıkralarında “işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler” sözcüklerine yer verilmiş olması bu gerekliliği ortaya koymaktadır. Alt İşverenlik Yönetmeliğinin 11’inci maddesinde de yukarıdaki anlatımlara paralel biçimde, asıl işin bir bölümünün alt işverene verilebilmesi için “işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektirmesi” şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerektiği belirtilmiştir.
İşverenler arasında muvazaalı biçimde asıl işveren alt işveren ilişkisi kurulmasının önüne geçilmek amacıyla İş Kanunu’nun 2’nci maddesinde bazı muvazaa kriterlerine yer verilmiştir. Muvazaa Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş olup, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla, kendi gerçek iradelerine uymayan, aralarında hüküm ve sonuç meydana getirmesini arzu etmedikleri, görünüşte bir anlaşma olarak tanımlanabilir. Muvazaada, taraflar arasında üçüncü kişileri aldatma kastı bulunmakta ve sözleşmedeki gerçek amaç gizlenmektedir. Muvazaa genel ispat kuralları ile ispat edilebilir. Bundan başka İş Kanunu’nun 2’nci maddesinin yedinci fıkrasında sözü edilen hususların, aksi kanıtlanabilen adi kanunî karineler olduğu kabul edilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta, dosya kapsamına göre mahkemece yapılan araştırma davalı şirketlerin aralarındaki ve bu duruma bağlı olarak davacının davalı şirketler karşısındaki durumu hakkında net bir sonuca varılmasını sağlayacak yeterlilikte değildir.
Öncelikle davalı şirketlerin ana sözleşmeleri, ortaklık yapılarını gösteren belgeler dosya içerisinde bulunmadığından her iki şirketin iştigal sahaları ve aralarında şirket ortakları itibariyle fiili bir birliktelik olup olmadığı, yine Yıldız Meşrubat Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.'nin davalılar arasında imzalanan bayilik sözleşmesi başlıklı sözleşme ile hem zaman sayılabilecek süreçte kurulup kurulmadığı, anılan sözleşmeden önce ticari hayatta faliyetlerinin bulunup bulunmağı, bu sözleşmenin öngördüğü ürünler dışında dava dışı 3. şirketlerin ürünlerini ya da bizzat kendi üretimi olan ürünleri yine kendi insiyatifi ile pazarlayıp pazarlamadığı, bir başka anlatımla,... Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.'nin ... Pazarlama ve Satış A.Ş. ile yaptığı sözleşme ile ticari faliyetlerini münhasıran bu sözleşmenin kapsamı ile kısıtlayıp kısıtlamadığı anlaşılamamaktadır. Sayılan hususların tesbitini sağlayacak tüm ticari kayıt ve belgeler getirtilmelidir.
Davacı taraf davacının görevini ... Pazarlama ve Satış A.Ş. yetkililerinden aldığı emir ve talimatlarla ve yine bu şirketin sağladığı ekipman ve araçlarla yerine getirdiğini iddia etmektedir. Anılan husus yargılama aşamasında yeterince araştırılmamıştır. Bu sebeple davacının kullandığını iddia ettiği tüm ekipman ve araçların mülkiyetinin hangi şirkete ait olduğunun araştırılması gerektiği gibi ayrıca bayilik sözleşmesi başlığı ile yapılan sözleşme kapsamında satışı yapılacak ürünlerin hangi şartlarda nerede depolandığı, depolamanın yapıldığı yerlerin kimin tasarruf ve mülkiyetinde olduğu da araştırılmalıdır.
Yine davacı tarafça temelde davalı ...Pazarlama ve Satış A.Ş. kadrosunda yer alan işçilerle davalı ...Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. kadrosunda yer alan işçilerin aynı işi yaptıkları, davalı ... Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. kadrosunda yer alan işçilerin işçilik ücretlerinin bizzat ... Pazarlama ve Satış A.Ş. tarafından karşılandığı ileri sürülmektedir. Bu bakımdan her iki şirketin kadroları arasındaki işçi hareketlerini gösteren belgelerin, davacının ve kendisiyle aynı işi yaptığını belirttiği ...Pazarlama ve Satış A.Ş. kadrosunda yer alan işçilerin görev tanımlarına dair tüm belgelerin, davalı şirketler arasındaki para akışını gösteren belgelerin getirtilerek iddialar kapsamında değerlendirmeye tabi tutulması, bordrolar ve gerekirse banka kayıtları getirtilerek ücretin kim tarafından ödendiğinin saptanması, dosyadaki sevk irsaliyeleri değerlendirilerek var ise diğer dönemlere ilişkin sevk irsaliyelerinin de getirtilmesi ayrıca Hâkimin davayı aydınlatma ödevi kapsamında (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 31. madde) daha önce ifadelerine başvurulan taraf tanıkları yeniden duruşmaya davet edilerek özellikle davacının ...Pazarlama ve Satış A.Ş. ürünleri dışında ... Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.'nin dağıtım işini yaptığı diğer ürünlerin pazarlamasında da çalışıp çalışmadığı, davalı ...Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. kadrosuna işçi alımına (yazılı sınav, mülakaat vb) yine işten çıkartmaya ilişkin işlemlerin, işin düzenlemesine dair talimat verilmesi ve denetlenmesinin, işçilerin izin taleplerinin değerlendirilmesinin fiilen kim veya kimler tarafından gerçekleştirildiğinin açık bir şekilde tanıklardan sorulması ve tüm dosya kapsamının bu ifadelerle birlikte değerlendirilmesi suretiyle davalılar arasında organik bağ bulunup bulunmadığı, kanunun öngördüğü asıl-alt işveren ilişkisinden bahsedilip bahsedilemeyeceği, temelde ilişkinin muvazaaya dayanıp dayanmadığı, davalı ... Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.'nin bayi olarak kabul edilip edilemeyeceği şüpheye yer vermeyecek şekilde tespit edilerek karar verilmelidir.
Ayrıca, davacının dava dışı... Doğrudan Pazarlama AŞ'deki çalışmaları yönünden de, yukarıda açıklanan araştırmaların yapılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırı olup bozma sebebidir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 10/02/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.




Kilitli
  • Benzer Konular
    Cevaplar
    Görüntüleme
    Son mesaj

“2020 Yılı Kararları” sayfasına dön