9. Hukuk Dairesi 2016/11862 E. , 2020/424 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/11862 E. , 2020/424 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının 15.02.2010 tarihinden 20.05.2014 tarihine kadar davalı şirketin dikim departmanında makineci olarak çalıştığını, iş sözleşmesi boyunca fazla mesailer ile işini eksiksiz yerini getirdiğini, davacının aylık 1.400,00 TL ücret, ek olarak yol ücreti aldığını, işyerinde servis hizmeti verildiğini, yemeğin işveren tarafından verildiğini, sigorta primlerinin eksik gösterildiğini, maaşların bir kısmının elden bir kısmının banka kanalıyla ödendiğini, davacının ayda en az 450,00-500,00 TL fazla mesai ücretini de elden aldığını ancak Sosyal Sigortalar Kurumuna gerçek ücret üzerinden gösterilmediğini, davacı ve diğer arkadaşlarının Sosyal Güvenlik Kurumuna şikayette bulunduğunu, 20,05.2014 tarihinde sigorta müfettişinin işyerine geldiğini, davalı şirket hakkında tutanak tutulduğunu, davalının bu şikayet nedeniyle mesai bitiminde davacının iş akdini haksız olarak feshettiğini, çıkış yazılarının ancak istifa evraklarının imzalanması suretiyle davacıya verileceğinin söylendiğini, davacının istifa evraklarını imzalamayarak işyerinden ayrıldığını, posta yoluyla evrakların davacıya gönderildiğini, davalıya işçilik alacaklarının ödenmesi için Kadıköy 30. Noterliği 30.05.2014 tarih ve ... yevmiye numaralı ihtarının gönderildiğini, davalıya 30.05.2014 tarihinde tebliğ edildiğini, davalının Eyüp 1. Noterliği 02.06.2014 tarih ve ... yevmiye numaralı ihtarnameye cevap ile bir kısım iddiaların kabul edildiğini, işveren tarafından mobbîng uygulandığını, davacının borçları nedeniyle ekonomik anlamda işten çıkamamasının kullandığını, davacının psikolojik tedavi gördüğünü, başka iş yerlerinde çalışmasının engelleneceği yönünde tehdit edildiğini, davacının hafta içi ve cumartesi 07:30-17:45 çalışma saatleri olmasına rağmen 07:30 - 22:00 - 23:00’e kadar çalışıldığını, bu çalışmaların yalnızca 17:45’den sonraki çalışmalarının ödenmiş ancak cumartesi tüm gün çalışmalarından hak kazandığı fazla mesai ücretleri ile normal çalışma süresinden haftalık 45 saati aşan fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini, işyerinden parmak izi tanıma sistemi ile kontrol edildiğini, davacının yıllık izinlerini dini bayramlarla birleştirilerek 2-3 gün kullandırıldığını, kullandırılmayan izin ücretlerinin ödenmediğini, davacının dini bayramlar hariç mili bayramlarda çalıştığını ancak ücret ödenmediğini, davacının 2014 Mayıs 20 günlük ücretinin de ödenmediğini iddia ederek, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, yıllık ücretli izin alacağı, resmi tatil alacağı, Mayıs 2014 ücret alacağı ve kötüniyet tazminatı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının belirsiz alacak davası açmakta hukuki yararı bulunmadığını, davalı şirketin uzun süredir tekstil sektöründe faaliyet gösterdiğini, davacının kötü niyetli olarak işi aksatarak yavaşlatarak haksız kazanç elde etmek gayesi ile işbu davayı ikame ettiğini, işkur tutanakları ve iş yeri dosyası ile davacının iddialarının haksız olduğunun ispatlandığını, davalı şirkette resmi, dini, milli bayramlarda çalışma olmadığı gibi yıllık izinlerinin toplu biçimde kullandırıldığını, davalı şirket tarafından fazla mesai yapılan dönemlere ilişkin bordro döneminde eksiksiz ödendiğini, davacının işverenin ihtiyacı olmadığı halde borçları nedeniyle fazla mesai talebinde bulunduğunu, davacının borçları nedeniyle davalı şirkete tebliğ edilen haciz müzekkereleri gereğince maaşında kesintiler yapıldığını, davacı hakkında 21.11.2012 ve 09.05.2014 tarihlerinde işverene haber vermeksizin mazeretsiz işe devamsızlık, 29.04.2014 tarihinde ustasına karşı gelmesi, görevini yerine getirmemesi ve işi yavaşlatması nedeniyle tutanaklar tutulduğunu, 2013 yılında davacının almış olduğu istirahat raporları nedeniyle 2013 yılında kendisinden iş kolunda çalışabileceğini gösteren heyet raporunun talep edildiğini ancak davacı tarafından rapor sunulmadığını, davalı işveren tarafından iyi niyetli olarak davacının iş akdinin sonlandınlmadığını, davacı ve arkadaşlarının fazla mesai taleplerinin işyerinde acil durumlarda ve sınırlı sayıda işçi ile yapıldığından red edildiğini, davacı ve arkadaşlarının borçlarını sebep göstererek kıdem, ihbar tazminatları ödenerek iş akitlerinin sonlandırılmasını talep ettiklerini, davacının borçlarını ödemek için kaçak sigara sattığının duyulduğunu ancak somut belge bulunmadığından şikayette bulunulmadığını, davacının sosyal güvenlik kurumuna asılsız şikayette bulunması üzerine davalı işverence diğer çalışanlara ve yönetim hakkının yok olmaması için iş akitlerinin sonlandırıldığını, iyi niyetli olarak davacı ve arkadaşlarına gerçek ücretleri üzerinden kıdem tazminatı ödeneceği ancak ihbar süresinde çalışmaları gerektiğini belirtildiğini, davacının göndermiş olduğu ihtarnamedeki ücret ve diğer alacak taleplerinin kabul edilmediğini, gerçek ücret üzerinden davacıya kıdem tazminatı ödemesi yapılabileceğinin ihtara cevap ile bildirildiğini, davacı avukatının davalı şirket ile iletişime geçerek anlaşmak istediklerini ancak sonrasında davacı ile yapılan görüşmenin tehdit niteliğinde olduğu ve ses kaydının alındığının belirtildiğini, bu durum sonrasında davacı ve diğer arkadaşları hakkında istanbul cumhuriyet başsavcılığı 2014/88442 soruşturma numaralı dosya ile 24.06.2014 tarihinde şikayette bulunulduğunu, davacının iş sözleşmesinin feshedilmesini fiili olarak zorunlu bıraktığını, ücret taleplerinin gerçeği yansıtmadığını davacının 15.02.2010 - 20.05.2014 tarihlerinde çalıştığını, dava dilekçesindeki işe giriş tarihlerinin dahi birbirini çürüttüğünü, davacının 2014 nisan bordrosu uyarınca 232.98,00 TL' lik maaş haczi hariç olmak üzere net 698.94,00 TL brüt olarak işkur tarafından yapılan tespit uyarınca da 1.135,00 TL olduğunu, aylık fazla mesailerle 1.400,00 TL'yi bulabildiğini ancak aylık sabit 1.400,00 TL olmadığını, davacının yol ücreti olduğunu devamında ise kendileri ile çelişerek servis olduğunu beyan ettiğini, yol ücreti verilmediğini servis güzergahı dahilinde olanların servis hizmetinden yararlandığını, işyerinde 1 öğün yemek verildiğini, fiili olarak feshin son çare olması ilkesine riayet edildiğini, davacının iş sözleşmesinin her ne kadar herhangi bir neden belirtilmemiş ise de haklı nedenle feshedilmek zorunda kaldığını, iş yerinde 07:30-17:45 çalışma saatleri olduğunu, 45 dakika yemek arası ve 09:00 - 15:00 civarında 15 dakika çay molası olduğunu, cumartesi çalışması olmadığını, sadece acil durumlarda gerekli sayıda işçi ile fazla çalışma yapıldığını ve ücretlerin eksiksiz ödendiğini, davacının fazla çalışma yaptığı dönemlerin bordrolarında gösterildiğini, davacının 2011 yılında yıllık izne hak kazandığı halde diğer yıllardan mahsup edilmek üzere 2010 Ağustos ayında dahi iyi niyetli olarak izin verildiğini, bordrolar uyarınca davacının yıllık izinlerini kullandığı ve kullanılmayan izin ücretlerinin ödendiğini, davacının kötü niyet tazminatına hak kazanmadığını, talep edilen faiz ve temerrüt tarihlerinin hatalı olduğunu savunarak haksız davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1. Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davacının tüm, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2.Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçinin imzasını içermeyen bordrolarda fazla çalışma tahakkuku yer aldığında ve tahakkukta yer alan miktarların karşılığı banka hesabına ödendiğinde, tahakkuku aşan fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir. Tahakkuku aşan fazla çalışma hesaplandığında, bordrolarda yer alan fazla çalışma ödeme tutarları mahsup edilmelidir.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde, 4857 sayılı Yasanın 68'inci maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin de dikkate alınması gerekir.
Fazla çalışmaların uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Yargıtay’ca son yıllarda taktiri indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır (Yargıtay 9.HD. 11.2.2010 gün 2008/17722 E, 2010/3192 K Yargıtay, 9.HD. 18.7.2008 gün 2007/25857 E, 2008/20636 K.). Ancak fazla çalışmanın tanık anlatımları yerine yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Yapılacak indirim, işçinin çalışma şekline ve işin düzenlenmesine ve hesaplanan fazla çalışma miktarına göre taktir edilmelidir. Hakkın özünü ortadan kaldıracak oranda bir indirime gidilmemelidir(Yargıtay 9.HD. 21.03.2012 gün, 2009/48913 E, 2012/9400 K .).
Fazla çalışmaların yazılı delil yerine tanık beyanlarına dayalı olarak hesaplanması halinde, işçinin normal mesaisinin üzerine sürekli olarak aynı şekilde fazla çalışması mümkün olmadığından, hastalık mazeret izin gibi nedenlerle belirtildiği şekilde çalışamadığı günlerin olması kaçınılmaz olup, bu durumda karineye dayalı makul indirim yapılmalıdır(Yargıtay HGK, 06.12.2017 tarih 2015/9-2698 E.-2017/1557 K.).
Fazla çalışmanın tanık anlatımları yerine doğrudan yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir.
Fazla çalışma ücretinden karineye dayalı makul indirime gidilmesi sebebiyle reddine karar verilen miktar bakımından, kendisini vekille temsil ettiren davalı yararına avukatlık ücretine hükmedilemez.
Somut uyuşmazlıkta davalı işyerine ait davacı işçinin de imzasını taşıyan bir kısım bordrolarda fazla mesai tahakkuk ettirilip ödendiği görülmekte olup, yukarıda da açıklandığı üzere bu ayların fazla mesai hesabından dışlanması gerekirken ödenen miktarın mahsubu ile yetinilmesi hatalıdır.
Ayrıca davacı işçinin 16 gün izin kullandığı sabit olup, fazla mesai hesabı yapılırken davacının izinde olduğu günlerin dışlanıp dışlanmadığı da hesap raporundan anlaşılamamaktadır. Bilirkişiden alınacak yeni raporda bu hususta açıklığa kavuşturulmalı izinli günler için fazla mesai hesabı yapılamayacağı gözden kaçırılmamalıdır.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 15/01/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.