9. Hukuk Dairesi 2020/3463 E. , 2020/19808 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2020/3463 E. , 2020/19808 K.


'İçtihat Metni'



BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ : ... Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin 13/05/2005-04/06/2013 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde liman operasyon yetkilisi olarak çalıştığını, müvekkili tarafından fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan talep edilmesi üzerine davalı tarafça davacının yaptığı işin taşerona yürütüleceği gerekçe gösterilmek suretiyle işten çıkartıldığını, haftalık ortalama 65 saat çalıştığını, sık sık hafta izni kullanmadan yedi gün çalışma yaptığını, dini bayramların birinci günü hariç işyerinde çalışmaya devam ettiğini, ancak karşılığının ödenmediğini ileri sürerek fazla çalışma, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının iş sözleşmesinin mali kriz nedeniyle feshedildiğini, davacının ücretine fazla çalışma ücretinin de dahil olduğunu, davacının çalışma dönem boyunca ücret bordrolarında gösterilen çalışmaları dışında başkaca çalışmasının bulunmadığını, davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını ileri sürerek, davanın reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk derece mahkemesince, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İstinaf Başvurusu :
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge adliye mahkemesince, dosya kapsamına sunulan davalı tarafa ilişkin aynı dönem, işe yönelik ... 11. İş Mahkemesinin 2014/25 Esas - 2017/811 Karar sayılı Yargıtay denetiminden geçen karar, buna ilişkin Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 2015/19016 Esas - 2015/21251 Karar sayılı ilam içeriği değerlendirilerek, kapsama aldırılan ek bilirkişi raporu doğrultusunda davacının fazla çalışma ücreti alacağı miktarı yeniden hesaplanmak suretiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, ... 3. İş Mahkemesi'nin 2014/32 Esas - 2016/687 Karar sayılı kararının HMK.353/b-2 maddesi uyarınca ortadan kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu :
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, belgelere ve tüm dosya kapsamına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının fazla çalışma yapıp yapnadığı ve fazla çalışma ücreti miktarının hesaplanması noktasında toplanmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, iş yeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları şahit beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada gözönüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille ispatlaması gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasına rağmen bordroların imzasız olması halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayıtları celp edilmeli ve ödendiği tespit edilen miktarlar yapılan hesaplamadan mahsup edilmelidir.
Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde 4857 sayılı İş Kanunu'nun 68. maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin dikkate alınması gerekir.
Somut olayda, davacı dava dilekçesinde, davalı işyerinde haftalık ortalama 65 saat çalıştığını, haftanın altı günü hatta sık sık hafta izni kullandırılmayarak yedi günü sabah 07.30’dan akşam 21.30’a kadar (gemi günleri yoğun olduğu dönemlerde 24.00’a kadar)çalıştığını beyan etmiş olup davalı cevap dilekçesinde, davacının çalışma dönem boyunca ücret bordrolarında gösterilen çalışmaları dışında başkaca çalışmasının bulunmadığını, davacının ücretine fazla çalışma ücretinin de dahil olduğunu savunmuştur. İlk derece mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapılan değerlendirmede, davacının iş sözleşmesinin 3-a maddesinde davacının ücretine fazla çalışma alacağının dâhil olduğunun belirtildiği, Yargıtay tarafından ilgili düzenlemeye yıllık 270 saat aylık 22,5 saatlik fazla çalışmaların dâhil olduğu, tanık anlatımları birlikte dikkate alındığında, davacının davalı işyerinde ayda 2 kez hafta tatillerinde çalıştığı, işyerinde çıkış saatinde imza sonrasında da çalışmaya devam edilebildiği yönündeki beyanı dikkate alınarak davacının davalı işyerinde çalışma süresi içinde haftanın 4 günü 08.00-23.00 saatleri arasında 1,5 saat ara dinlenmesi yaparak 13,5 saat, haftanın 2 günü ise 9 saatlik çalışma süresi içinde 1 saat ara dinlenmesi yaparak 8 saat üzerinden haftada toplam 70 saat çalışarak 25 saat fazla çalışma yaptığı, aylık 100 saatlik fazla çalışmanın ücrete dâhil 22,5 saatlik kısmı düşüldüğünde aylık 77,5 saatlik fazla çalışma yaptığı kabul edilerek davacının hak kazandığı fazla çalışma ücreti alacağı miktarı hesaplanmıştır. Ancak davalı vekilinin istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, davalı tarafa ilişkin aynı dönem, işe yönelik ... 11. İş Mahkemesinin 2014/25 Esas - 2017/811 Karar sayılı Yargıtay denetiminden geçen karar ve buna ilişkin Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 2015/19016 Esas - 2015/21251 Karar sayılı ilam içeriği değerlendirilerek, kapsama aldırılan ek bilirkişi raporu doğrultusunda, davacının Ocak 2009-Haziran 2010 ayları arasında aylık 31,5 saat, Temmuz 2010- puantajların tutulduğu Temmuz 2012 arasında ayda 18,5 saat fazla çalışma hususu, puantaj kayıtları dikkate alınmış, puantaj kayıtlarının bulunduğu Temmuz 2012 ayından itibaren aylık 22,5 saati geçen çalışmanın bulunmadığı değerlendirilerek fazla çalışma ücreti alacağı yeniden hesaplanmış ve bu kabule göre hesaplanan fazla çalışma ücreti alacağı miktarı hüküm altına alınmıştır.
Öncelikle ifade etmek gerekir ki, davacının ücretine fazla çalışma ücretinin yıllık 270 saat ile sınırlı olmak üzere dahil olduğunun kabulü yerinde ise de Bölge Adliye Mahkemesince emsal olarak kabul edilen, Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiği anlaşılan ... 11. İş Mahkemesinin 2014/25 Esas - 2017/811 Karar sayılı dosyasının işbu dosyada kabul edilen tüm dönemler bakımından emsal teşkil etmesi mümkün değildir. Nitekim bahse konu dosyanın davacısı ... isimli kişi liman operasyon uzmanı ünvanı ile istihdam edilmiş olup ayrıca 2010 yılı Temmuz ayından itibaren davalı işyerine ait ... limanındaki işyerinde istihdam edilmiştir. Oysaki işbu dosya davacısı liman operasyon yetkilisidir ve dava dilekçesinin incelenmesinde, çalışma yeri ... Alsancak limanı olarak belirtilmiş olup davacının ... limanında da çalışması bulunduğuna ilişkin herhangi bir iddia ve ispat mevcut değildir. Bu sebeple davacının fazla çalışma süresinin tespitinde, ... isimli kişinin ...’daki çalışma saatlerinin de esas alınarak hesaplama yapılması hatalı olmuştur.
Diğer yandan, kayıt bulunan dönemler bakımından kayıtlara itibar etmek gerekmekte ise de, kayıtlardaki çalışma saatlerinin ve düşülen ara dinlenme sürelerinin tespitine ilişkin ayrıntılı değerlendirme bilirkişi raporunda yer almamaktadır.
Ayrıca davacının dava dilekçesindeki haftalık ortalama 65 saat çalışma yaptığına ilişkin beyanının taleple bağlılık ilkesi gereğince dikkate alınması gerekirken bu hususa da dikkat edilmemesi yerinde olmamıştır.
Her ne kadar davacı tanığı ...’ın davalı ile husumetli olduğu, ... İş Mahkemesi’nin 2015/413 Esasına kayıtlı dosyasının bulunduğu ileri sürülmüş ise de, UYAP’tan yapılan sorgulamada, bahse konu husumet iş kazasına bağlı iş göremezlik tespitine ilişkin olup işbu dava ile aynı mahiyette değildir. Ayrıca bahse konu dosyada husumetin davalı tarafa yöneltildiği tarih 14/01/2016 olup davacı tanığının dinlendiği tarih 04/06/2015’dir. Bu sebeple tanık beyanına itibar edilmesine engel bir durumun olmadığı da açıktır.
Tüm bu belirtilen hususlara göre, tanık anlatımları, işyeri kayıtları ve tüm dosya kapsamına göre, imzalı işyeri kayıtları bulunan dönem bakımından söz konusu kayıtlara göre ayrıntılı ve denetime elverişli rapor alınmak suretiyle, kayıt bulunmayan dönem bakımından ise, davacının dava dilekçesindeki haftalık ortalama 65 saat çalıştığına ilişkin beyanı da dikkate alınarak, tanık anlatımlarına göre haftalık 20 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilmek ve tüm dönem çalışmalarda taraflar arasıındaki iş sözleşmesinin 3-a maddesindeki düzenlemeye göre, yıllık 270 saat fazla çalışma ücretinin ücrete dahil olduğunun kabulü ile davacının fazla çalışma ücreti alacağının tespiti gerekirken yazılı şekilde hesaplama yapılmaıs hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:
Temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten/sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 23.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.