9. Hukuk Dairesi 2020/3355 E. , 2020/19510 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2020/3355 E. , 2020/19510 K.


'İçtihat Metni'



BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ : .... Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalı şirket bünyesinde 05.08.2002-31.05.2014 tarihleri arasında teknik ressam olarak çalıştığını, haftanın 5 günü, 08.30-18.00, 6 günü 08.30-13.00 saatleri arasında çalışıldığını, iş akdinin davalı tarafından haklı nedene dayanılmaksızın feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve yıllık izin ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının 02/01/2006 - 31/05/2014 tarileri arasında çalıştığını, ücretin bordrolarla sabit olduğunu, nafaka davasında da davacının bordrolardaki ücreti bildirdiğini, ekonomik sıkıntılardan dolayı aktin feshedildiğini, fazla çalışma ve ulusal bayram genel tatil çalışması yapılmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk derece mahkemesince, yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi tarafından davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı davalı vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında uyuşmazlık, işçinin kullandırılmayan izin sürelerine ait alacağı bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı Kanun'un 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde, hakimin davayı aydınlatma ödevi düzenlenmiş olup, madde uyarınca, hakim uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabileceği, soru sorabileceği ve delil gösterilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta, davacının davalıya ait işyerinde 9 yıl 1 ay 18 gün çalışması bulunmakta olup davacının bu süre içinde sadece bir defa izin kullanmış olması hayatın olağan akışına aykırı olduğundan, hakimin 6100 sayılı HMK’nın 31. maddesinde düzenlenen davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde mahkemece, davacı asilin çalışma süresi boyunca ücretli izin kullanıp kullanmadığı, kullanmış ise kaç gün yıllık ücretli izin kullandığı konusunda beyanı alınması gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3-Taraflar arasında fazla mesai ücreti hesabı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 'taleple bağlılık ilkesi' başlığını taşıyan 26. maddesinde 'Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.' hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu maddeye göre, hakimin tarafların talep sonuçları ile bağlı olduğu, talep edilenden fazla veya başka bir şeye hükmedemeyeceği açıkça belirtilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta, davacı dava dilekçesinde 'hafta içi 08.30-18.00, cumartesi 08.30-13.00 arası çalıştığı haftanın 6 günü fazla mesai yapmasına rağmen karşılığının ödenmediği' şeklinde belirterek, çalışma saatlerini açıkça belirlemiştir. Buna rağmen hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacı tanığının beyanı esas alınarak hesaplama yapılmış olup bu durum, 6100 sayılı Kanun'un 26.maddesinde ifade edilen taleple bağlılık kuralına aykırıdır.
Buna göre, davacının davalı işverende 08.30-18.00, cumartesi 08.30-13.00 arası haftanın 6 günü çalıştığı kabul edilerek, ara dinlenmesi düşüldüğünde hafatalık 46,5 saat çalışma ile haftalık 1,5 saat fazla çalışma hesabı yapılması ve buna göre sonuca gidilmesi gerekirken, talep aşılarak 3 saat üzerinden yapılan hesaplamaya göre karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Ayrıca davacı işçi taraf olduğu .... Aile Mahkemesi'nin 2012/1357 sayılı davasında 22.11.2012 tarihi itibariyle ücretini asgari ücret olarak açıklamıştır. Bu beyan kendisini bağlar. Bu nedenle davacının fazla mesai alacak hesabı 2012 yılı sonuna kadar asgari ücret üzerinden sonrası için ise bozma öncesi gibi yapılmalıdır.
SONUÇ:
Temyiz olunan ilk derece mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden bölge adliye mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dava dosyasının kararı veren ilk derece mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin ise kararı veren bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 22.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.