9. Hukuk Dairesi 2016/27104 E. , 2020/18926 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/27104 E. , 2020/18926 K.


'İçtihat Metni'



MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin uzun süre önce davalı tarafça devralının dava dışı Diasa Dia Market A.Ş. nezdinde çalışmaya başladığını, dava dışı şirket ile davalı şirketin 31.10.2013 tarihinde birleştiğini, işvereninin davalı şirket olduğunu, iş sözleşmesinin 01.04.2014 tarihinde feshedildiğini, bölge süpervizörü olarak çalıştığını, davalı işyerinde envanter sayımları, mağaza ziyaretleri, açılış, dönüşüm, tadilat gibi sebeplerle haftalık çalışma süresinin çok üzerinde çalışması bulunmasına rağmen karşılığının ödenmediğini ileri sürerek fazla çalışma ücreti alacağının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının üst düzey yönetici olduğunu, fazla çalışmaya hak kazanamayacağını, davalı tarafından verilmiş fazla çalışma yapması konusunda herhangi bir talimat olmadığını, davacının tüm hak edişlerinin bordro karşılığı ve banka hesabına yatırılmak suretiyle ödendiğini, belirtilen sürelerde fazla çalışma yaptığının kabulünün hayatın olağan akışına aykırı oldığunu, ayrıca davacı tarafın talebinin zamanaşımına uğradığını ileri sürerek, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanılan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içerisinde taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, belgelere ve tüm dosya kapsamına göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2-Taraflar arasında davacının fazla çalışma ücreti alacağının hesaplanması hususunda ihtilaf bulunmaktadır.
Taraflar arasında davacının fazla çalışma ücreti alacağına hak kazanıp kazanmadığı ve fazla çalışma ücreti alacağının hesaplanması hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Primli çalışmada fazla çalışma ücreti hesabı:
a-Ücret sadece primden oluşuyorsa:
Ücret sadece primden oluşuyorsa fazla çalışma ücreti ödenen primin saat ücretinin % 50 fazlasıyla ödenir.
b-Ücret, sabit ücret ile hedefe veya kotaya bağlı primden oluşuyorsaHedefe veya belli bir kotanın aşılmasına bağlı prim ödemesi uygulamalarında işçinin fazla çalışma ücreti sabit ücret üzerinden saat ücretinin % 150 fazlasıyla ödenir. Başka bir anlatımla bu tür prim ödemelerinin fazla çalışma ücreti hesabına bir etkisi bulunmamaktadır.
c-Ücret, sabit ücret ile satışa, sefer sayısına (v.s) bağlı primden oluşuyorsa
Satışa, ürün miktarına, sefer sayısına veya gidilen kilometreye göre prim ödemelerinde ise sabit ücret üzerinden % 150 zamlı saat ücretine göre hesaplama yapılarak sabit ücrete göre hak kazanılan fazla çalışma ücreti belirlenir. Ödenen prim miktarının % 50 zam kısmına göre de hesaplama yapılır ve her iki hesap yöntemi toplanarak fazla çalışma ücreti belirlenir.
Örneğin işçinin 3000 TL sabit ücret ve 1000 TL ortalama prim aldığı durumda 3000TL/225 saat x 1,5 x fazla çalışma saat sayısı = A şeklinde sabit ücrete göre hak kazanılan fazla çalışma ücreti belirlenir. Aynı dönem için ödenen primlerin fazla çalışmanın zamsız kısmını karşıladığı kabul edilerek, prim tutarı için 1000 TL/225 saat x 0,5 x fazla çalışma saat sayısı = B hesabıyla prime düşen fazla çalışma ücreti belirlenir. A+B toplamı o dönem için hak kazanılan fazla çalışma ücretini belirler.
Somut olayda, davacı dava dilekçesinde, davalı işyerinde bölge süpervizörü olarak çalıştığını ileri sürmüş olup son ücretinin brüt 2.950,00 TL olduğunu ifade etmiştir. Davalı ise cevap dilekçesinde, davacının tüm hak edişlerinin bordro karşılığı ve banka hesabına yatırılmak suretiyle ödendiğini savunmuş olup davacının ücret miktarına ilişkin herhangi bir savunması bulunmamaktadır. Mahkemece hükme esas alınan 30.11.2015 tarihli ek bilirkişi raporunda, dosyada yer alan ücret bordrolarında fazla çalışma tahakkukuna yer verilmediği, ancak prim ödemelerinin bulunduğu gözetilerek Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin bir örneği dosyada mevcut 02.06.2015 gün ve 2014/8150 Esas ve 2015/20099 Karar sayılı içtihatına göre, benzer durumdaki çalışanlar bakımından fazla çalışma ücreti alacağının sadece zamlı (%50) kısmının hesaplanması gerektiği kabulü ile temel ücretin %50’si esas alınmak suretiyle hesaplamas yapılmıştır. Ancak davacı taraf dava dilekçesince ücretinin brüt 2,950 TL olduğunu beyan etmiş olup prim ödemelerine ilişkin herhangi bir açıklamada bulunmadığı gibi davalı taraf da cevap dileçesinde, davacının ücretine ilişkin herhangi bir açıklamada bulunmamıştır. Dosyada yer alan imzasız ücret bordrolarında kimi aylarda performans primi, satış ekibi primi adı altında prim tahakkukları bulunduğu anlaşılmakta ise de tarafların davacının sabit ücret ve satışa bağlı prim ücret sistemi ile çalıştığına ilişkin iddiaları ve savunmaları bulunmadığı gibi tanık beyanlarında dahi bu yönde açıklık bulunmamaktadır. Ayrıca, 22.4.2008 tarihli dava dışı devreden Diasa A.Ş. ile davacı arasında imzalanmış iş sözleşmesinin 4. madesinde işveren tarafından işgörene taltif veya teşvik karşılığında ikramiye, prim ve sair adlar altında ödemeler yapılabileceği, bu ödemelerin şirketin kurumsal ve kişisel hedeflerin gerçekleştirilmesi oranında ödenebileceğinin belirtildiği, dosyada davalı şirket ile davacı arasında yapılmış başkaca iş sözleşmesi bulunmadığından ilgili düzenlemenin geçerliliğinin kabulü gerektiği anlaşılmıştır. Buna göre, dosyada yer alan prim ödemelerine ilişkin tahakkukların iş sözleşmesindeki düzenleme uyarınca, yakalanan hedefler ile şirket karlılık ve performansına binaen ödenen primler mahiyetinde olduğu, doğrudan sıcak satış ve pazarlama ile ilgisi bulunduğunun iddia ve ispat edilemediği anlaşıldığından, bu primleri fazla çalışma karşılığı kabul ederek mahsup etmek veya sadece fazla çalışmanın zamlı olan (%50) kısmının ödenmesini düşünmek olanaklı değildir. Hal böyle olunca, davacının fazla çalışma ücretinin sabit ücret üzerinden saat ücretinin % 150 fazlasıyla ödeneceği kabul edilmek suretiyle fazla çalışma ücreti alacağının hesabı gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hesaplama yapılması hatalı olup bzomayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 16.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.