9. Hukuk Dairesi 2017/17213 E. , 2020/17636 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2017/17213 E. , 2020/17636 K.


'İçtihat Metni'



MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 08/12/2020 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Yapılan tebligata rağmen duruşma günü taraflar adına kimse gelmediğinden incelemenin evrak üzerinden yapılmasına karar verildikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalı işveren işyerinde 01.06.2004 - 18.06.2010 tarihleri arasında makine bakım müdürü olarak en son net 6.500,00 ücretle çalıştığını, ücretin bir kısmının maaş olarak bir kısmının ise kendi hesabına para yatırmış gibi gösterilerek banka hesabına yatırıldığını, iş sözleşmesinin haksız şekilde işverence feshedildiğini ve açtığı işe iade davasında işe iadesine karar verildiğini, süresinde işe başlatılma talebinde bulunulmasına rağmen işe başlatılmadığını ve haklarının ödenmediğini, yaptığı fazla çalışmaların karşılığının da ödenmediğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatları ile izin, ücret ve fazla çalışma alacaklarını istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının ödenmeyen işçilik alacağı bulunmadığını, ücretinin banka hesabına yatırılan tutar olduğunu ve bu konuda feshe kadar bir ihtirazı kayıt ileri sürülmediğini, müdür konumunda olan davacıya fazla çalışma ödemesi yapılmadığını ve mesaisini kendisi ayarlayan davacının fazla çalışma yapmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının son ücretinin net 6.500,00 TL olduğu, kanuni bir aylık sürede işe başlatılmayan davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, son 18 günlük ücret alacağı bulunduğu, fazla çalışma alacağının bulunduğuna dair çalışma saatlerini ve günlerini kendisinin belirleyip belirlemediği ispat edilemediğinden fazla çalışma alacağının reddi gerektiğine yönelik gerekçe ile izin alacağı bakımından da taleple bağlı kalınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1.Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Taraflar arasında, davacının yıllık izin ücreti alacağının miktarı noktasında uyuşmazlık vardır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir, soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir şeklinde düzenleme yapılarak hakime yargılama sonunda doğruya ulaşma görevini yüklemiştir. Anayasamızın 141. maddesine göre, yargı basit, çabuk ve ucuz gerçekleşmelidir. Devlet yargının basit, ucuz ve çabuk gerçekleşmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak durumundadır. Zira hakkın tanınması ve korunmasındaki gecikmeler, hukuk devleti ilkesi ile uyumlu değildir, adil yargılanma hakkını ihlâl eder. Bu sebeple yargılama sonucunda ulaşılacak hüküm, doğru, gecikmemiş ve kendisinden beklenen etkiyi gösteren bir niteliğe sahip olmalıdır. Bundan dolayı belirsiz vakıaların açıklattırılmasına, eksikliklerin hâkim tarafından işaret edilerek taraflarca giderilerek yargılamanın uzatılmasının önüne geçilmesine ilişkin hâkimin davayı aydınlatma yükümlülüğü bulunmaktadır. Usul hukukunda bu yükümlülüğün anlamı, doğru hüküm kurulmasıdır. Bu hususta yapılacak bir inceleme içinse, tarafların iddialarını eksiksiz ve zaman, yer gibi somut unsurlarıyla tam bir açıklık içinde yargılamaya getirmeleri gerekmektedir.
Somut olayda, davacı vekili süre belirtmeksizin davacının yıllık izin haklarının kullandırılmadığını iddia ederek, kullanılmayan izinlerin şahsi sicil dosyası incelenerek tespit edilmesini talep etmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının hizmet süresince 6 yıllık dönemde hiç izin kullanmadığı kabul edilerek yıllık ücretli izin alacağı hesaplanmış ve Mahkemece davacının talebi ile bağlı kalınarak 6. 391,66 TL izin alacağı hüküm altına alınmıştır. Davalı tarafından bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ekinde sunulan, kabul onaylı izin talep dilekçeleri ve izin takip formları yönünden herhangi bir inceleme yapılmadan hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK m.194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m. 31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacının 6 yıllık çalışma süresi boyunca hiç yıllık izin kullanmaması hayatın olağan akışına ters olduğundan, hem sunulan izin talep dilekçeleri ve izin takip formları hem de izin kullanıp kullanmadığı hususunda davacının beyanı alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3. Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
İşyerinde üst düzey yönetici konumda çalışan işçi, görev ve sorumluluklarının gerektirdiği ücretinin ödenmesi durumunda, ayrıca fazla çalışma ücretine hak kazanamaz. Bununla birlikte üst düzey yönetici konumunda olan işçiye aynı yerde görev ve talimat veren bir başka yönetici ya da şirket ortağı bulunması halinde, işçinin çalışma gün ve saatlerini kendisinin belirlediğinden söz edilemeyeceğinden, yasal sınırlamaları aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti talep hakkı doğar. O halde üst düzey yönetici bakımından şirketin yöneticisi veya yönetim kurulu üyesi tarafından fazla çalışma yapması yönünde bir talimatın verilip verilmediğinin de araştırılması gerekir. İşyerinde yüksek ücret alarak görev yapan üst düzey yöneticiye işveren tarafından fazla çalışma yapması yönünde açık bir talimat verilmemişse, görevinin gereği gibi yerine getirilmesi noktasında kendisinin belirlediği çalışma saatleri sebebiyle fazla çalışma ücreti talep edemeyeceği kabul edilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta, davalı işyerinde makine bakım müdürü olarak görev yapan davacının, dinlenen davacı ve davalı tanık beyanlarından ve çalışma sisteminden kendi mesaisini belirleyecek konumda üst düzey yönetici olmadığı, çalışma saatlerinin şirket merkezinden bildirildiği anlaşılmaktadır. Belirtilen sebeple, Mahkemece davacının mesaisini kendisini belirleyip belirlemediğini ispatlayamadığı yönündeki gerekçe ile fazla çalışma alacağının reddi isabetli olmamıştır. Dosya içerisindeki bilirkişi raporlarında fazla çalışma hesabı noktasında çelişkiler de giderilmemiştir. Dosya kapsamına göre yargılama sırasında dinlenen tanıklardan davalı tanığı ... ve davacı tanığı ...’in beyanları, davacının çalışma şeklini ispatlar mahiyettedir. Tanık ...’ın davacının hafta sonu çalışmasına dair beyanları da hesaplamaya elverişli ve dosya kapsamına uygundur. Bu durumda, fazla çalışma alacağı yönünden adı geçen nitelikli tanık anlatımları dikkate alınarak ve dava dilekçesinde belirtilen fazla çalışma saatlerini aşmamak kaydıyla, bilirkişi raporları arasındaki çelişkiler de giderilerek yeni bir bilirkişi raporu aldırılmalı ve oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir. Eksik inceleme ile yazılı gerekçe ile fazla çalışma alacağının reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 08.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.