9. Hukuk Dairesi 2020/1644 E. , 2020/15005 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2020/1644 E. , 2020/15005 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ : Antalya 10. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili ve davalılardan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı ve Birleşen Dava Davacısının İsteminin Özeti:
Davacı ... vekili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Müfettişleri tarafından hazırlanan 26.02.2015 tarih ve 7241-PRG-10,9687 PRG 04 nolu programlı teftiş raporunda belirlenen fazla çalışma sürelerinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, işletmede çalışan tüm işçilerin sendikalı olup işçilere yıllık 270 saat fazla çalışma yaptırıldığını ve bu çalışmaların karşılığının da İş Kanunu ve Toplu İş Sözleşmesine uygun olarak ödendiğini, bordro ve puantajların birbiriyle uyumlu olduğunu ve ödemelerin banka kanalıyla yapıldığını ileri sürerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Müfettişleri tarafından hazırlanan 26.02.2015 tarih ve 7241-PRG-10,9687 PRG 04 nolu programlı teftiş raporuna itirazlarının kabulü ile raporda adı geçen işçiye ait ödenmeyen fazla çalışma olmadığının tespitine ve raporun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen dosyada davacı vekili, müvekkili işçinin, davalıya ait iş yerinde 1989 yılından beri mevsimlik işçi statüsünde çalıştığını, ... İş Sendikası üyesi olduğunu, Toplu İş Sözleşmesin'den yararlandığını ve halen yararlanmakta olduğunu ileri sürerek fazla çalışma ücreti alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı ve Birleşen Dava Davalısının Cevabının Özeti:
Davalı işçi vekili, davanın süresinde açılmadığını, müfettiş raporlarının aksi kanıtlanıncaya kadar geçerli olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiş davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ise yasal süresinde davaya cevap vermemiştir.
Birleşen dosyada davalı ... vekili öncelikle derdestlik itirazında bulunduklarını, hukuki yarar yokluğu ve zamanaşımı itirazlarının kabulü ile davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiğini savunarak dava şartlarına ilişkin itirazların kabul edilmediği takdirde öncelikle iş bu davanın ... İş Mahkemesinin 2016/159 esas sayılı derdest olan dosyası ile birleştirilmesine ve davanın tamamının esastan reddine karar verilmesini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk derece Mahkemesince verilen ilk hükmün Antalya BAM 10. Hukuk Dairesi'nin 19/09/2017 tarih ve 2017/2207 Esas 2017/1713 Karar sayılı ilamı ile yeniden görülmek üzere mahkemeye gönderilmesine üzere yapılan yargılama sonucunda, bilirkişi raporunda fazla çalışma süresine ilişkin puantaj kaydı sunulan dönemlerde puantaj kayıtlarında yer alan verilere itibar edilip puantaj kaydı sunulmayan dönemlerde ise fazla çalışma süresinin tanık anlatımı ve işveren vekilinin kabulü uyarınca hesaplandığı, bilirkişi raporunda yıl bazında belirlenen fazla çalışma sürelerinin teftiş raporunda belirtilenden düşük olan yıllar için davanın kabulüne, teftiş raporunda belirtilenden yüksek olan yıllar için ise davacı tarafın iptal talebinin reddine, birleşen dava yönünden ise davacı işçinin karşılığı ödenmemiş fazla mesai ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davacı ve davalı Bakanlık tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, davacının haftada 5,5 gün, 24 saat esasına göre görev bölgesinde bulunduğu, İlk derece mahkemesince de bu kabul doğrultusunda hesaplama yapan bilirkişi raporunun esas alındığı, taraflar arasındaki uyuşmazlığın niteliği,Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 09.10.2019 gün ve 2019/5576 esas, 2019/17651 karar sayılı ilamı ve bu karar doğrultusundaki ilk derece mahkemesi kabul ve gerekçesinin doğru olduğu, kaldı ki aynı müfettiş raporunun iptaline yönelik olarak davacı ... İdaresi tarafından açılan, yine fazla çalışma ücreti alacağı davasının Ankara İş Mahkemelerinde açılıp kesinleşen emsal dosyalarda da ilk derece mahkemesi tarafından aynı gerekçe ve kabulle verilen kararların Yargıtay 9. Hukuk Dairesi denetiminden geçerek kesinleştiği (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 20.11.2019 gün ve 2019/7570 esas, 2019/20437 karar, 2019/7586 esas, 2019/20438 karar, 2019/7525 esas, 2019/20440 karar, 2019/7557 esas, 2019/20441 karar, 2019/7611 esas, 2019/20442 karar, 2019/7594 esas, 2019/20439 karar sayılı kararları), birleşen davanın ise asıl davanın davalısı olan işçi tarafından asıl davanın davacısı ...'ne açılan fazla çalışma ücreti alacağına ilişkin olduğu, davacının belirtilen çalışma şekli ve düzeninde haftalık 30 saat fazla çalışma yaptığı, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin emsal içtihatlarının da bu yönde olduğu, bu sebeple birleşen davada hüküm altına alınan fazla çalışma alacağı doğru olup davacı ... idaresinin birleşen davaya yönelik istinaf sebepleri de yerinde bulunmadığı gerekçeleriyle ana dava yönünden davacı ve davalı bakanlık vekilinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, birleşen dava yönünden de davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar yasal süresi içerisinde davacı ... vekili ile Davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, bölge adliye mahkemesi kararının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan yönleri usul ve kanuna uygun görülmüştür.
2- Taraflar arasında birleşen davada hüküm altına alınan fazla çalışma ücreti alacağından indirim yapılması gerekip gerekmediği noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Dairemizin görüşüne göre orman yangın işçileri ile gözetleme kulelerinde görev yapan işçilerin görevleri itibariyle yangın döneminde bütün günü mesaiye hasretmesi mümkün olmayıp yapılan işin niteliği gereği ara dinlenmeleri normal mesai sistemine göre daha fazladır. Nitekim, orman yangın işçileri ile gözetleme kulelerinde görev yapan işçilere toplu iş sözleşmesi gereği fazla çalışma yapılsın veya yapılmasın günde üç saatlik fazla çalışma ücreti ödenmektedir. İşçinin günde üç saatten daha fazla çalıştığının yazılı delille (görev emirleri, çizelgeler, puantaj kaydı vs) ispatı halinde fazlasının ödenmesi gerekir. Aksi halde salt tanık beyanlarına göre fazla çalışma yapıldığının ispatı kabul edilemez.
İşçinin fazla çalışma alacağından indirim yapılması konusunda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Fazla çalışmaların uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Yargıtayca son yıllarda indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır. Bu indirim, dosyadaki delillerin durumu ve niteliğine göre yapılması gerekli uygun bir indirimdir. Ancak fazla çalışmanın tanık anlatımları yerine yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Yapılacak indirim, işçinin çalışma şekline, işin düzenlenmesine ve hesaplanan fazla çalışma ücreti miktarına göre takdir edilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda takdiri delil niteliğindeki tanık beyanlarının da dikkate alındığı dönemler bulunduğu, öte yandan işçinin günde üç saatten daha fazla çalıştığının kabulünde delil olarak dikkate alınan puantaj kayıtlarının içeriği, işçinin yaptığı işin niteliği, çalışma şekli ve işin düzenlenmesi değerlendirildiğinde hesaplamanın sadece yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayandığından sözedilemeyeceğinden, İlk Derece Mahkemesince fazla çalışma ücreti alacağından % 30'dan aşağı olmamak üzere uygun bir indirim yapılması gerekirken bu husus gözetilmeden karar verilmesi hatalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin ise kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 05.11.2020 gününde oybirliğiyle olarak karar verildi.