9. Hukuk Dairesi 2016/19812 E. , 2020/6990 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/19812 E. , 2020/6990 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılardan ...Otomotiv Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili özetle müvekkilinin 14/04/2007 tarihinden itibaren güvenlik birim şefi olarak çalıştığını, müvekkilinin işe başladıktan sonra davalı güvenlik şirketinin değişik projelerinde çalıştığını, daha sonra 05/11/2009 tarihinden itibaren diğer davalı ... Otomotiv’in fabrikasında güvenlik şefi olarak 02/04/2014 tarihine kadar kesintisiz çalıştığını, asıl işverenin davalı ... Otomotiv olduğunu, davalılar arasında güvenlik hizmeti alma anlaşmasının olduğunu, müvekkilinin ilk olarak dava dışı Bir Özel Güvenlik şirketinde işe başladığını, 2012 yılında aynı grubun şirketi olan davalı ... Güvenlik şirketinde tüm hak ve alacakları ile birlikte devredildiğini, müvekkilinin işe başladığı tarihten 05/11/2009 tarihine kadar 2 gündüz saat 08:00-20:00, 2 gece 20:00-08:00 arasında çalışıp 2 gün izin şeklinde vardiyalı çalıştığını, müvekkilinin 12 saat gece çalıştırıldığı için İş Kanunun 69.maddesinde düzenlenen gece çalışma yasağına aykırı hareket edildiğini, 05/11/2009 tarihinden sonra ise haftanın 5 günü saat 08:00-20:00 saatleri arasında çalıştığını, hafta sonu 2 gün izin kullandığını, ancak müvekkilinin işyerinde yıllık izne ayrılan hastalanan arkadaşlarının yerine ve eleman eksikliği olduğu dönemlerde hafta sonu aynı şekilde 12 saat çalıştığını, bu şekilde yılda ortalama en az 10 hafta sonu çalıştığını, ayrıca dini ve milli bayramlarda hep çalıştığını, müvekkilinin 1.300 TL net ücret aldığını, ayrıca yol ve yemeğin işverene ait olduğunu, ancak bordroya ücretin asgari ücret olarak yansıtılıp üstünü de fazla mesai ücretiymiş gibi bordro düzenlendiğini, davacının noter ihtarnamesiyle iş akdini haklı nedenle feshettiğini iddia ederek kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti ve genel tatil ücreti alacaklarının faizi ile birlikte davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Özel Güvenlik Hizm. Tic. Ltd. Şti. vekili özetle davacının müvekkili şirkette çalıştığı süre ile ilgili hiçbir hak ve alacağının olmadığını, davacının 02/04/2014 tarihinden itibaren yaklaşık 20 gün işyerine mazeretsiz ve habersiz gelmediğini, bunun üzerine davacıya 21/04/2014 tarihinde noterden ihtarname gönderildiğini, davacının ısrarlı bir şekilde işe gelmemeye devam ettiğini, iddialarının asılsız olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ... Otomotiv Ürn. San. Tic. A.Ş. vekili özetle zamanaşımı definde bulunduklarını, davacının 05/11/2009-02/04/2014 tarihleri arasında diğer davalı şirketin işçisi olarak müvekkili şirketin fabrikasında özel güvenlik şefi olarak çalıştığını, davacının fazla çalışma yapması halinde diğer davalı alt işveren tarafından hak kazandığı fazla çalışma ücretlerinin ödendiğini, tüm ücret bordrolarında fazla mesai tahakkuklarının bulunduğunu, davacının fazla çalışma ücret alacağı bulunmadığından haklı fesih iddiasının yerinde olmadığını, davacının ulusal bayram ve genel tatillerde çalışması halinde diğer davalı alt işveren tarafından ücretinin ödendiğini, genel tatil ücret alacağı bulunmayan davacının bu nedenle haklı fesih iddiasının dinlenemeyeceğini, davacının son olarak aylık net 925 TL ücretle çalıştığını, davacının kıdem tazminatının reddi gerektiğini, güvenlik personellerinin vardiya düzenlerinin 08:00-20:00 2 personel, 20:00-08:00 2 personel, izin değiştirici 2 personel şeklinde olduğunu, güvenlik şefi olan davacının sürekli ve sabit olarak 08:00-20:00 vardiyasında çalıştığını, davacının vardiyalı çalıştırılmadığını, güvenlik personellerinin günde toplam 1,5 saat ara dinlenmesi bulunduğunu, davacının fazla çalışma ücreti talebinin yerinde olmadığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davalıların sorumlu olduğu miktarlar ayrıştırılarak, hüküm altına alınan alacaklardan davalılar müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmuş ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı, davalı ... Otomotiv Ürn. San. Tic. A.Ş. vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı ... Otomotiv Ürünleri San. ve Tic. A.Ş.'nin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçinin imzasını içermeyen bordrolarda fazla çalışma tahakkuku yer aldığında ve tahakkukta yer alan miktarların karşılığı banka hesabına ödendiğinde, tahakkuku aşan fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir. Tahakkuku aşan fazla çalışma hesaplandığında, bordrolarda yer alan fazla çalışma ödeme tutarları mahsup edilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta dava dosyasına sonradan sunulan 2010 yılı Ocak ayı ile 2012 yılının Mart ayları (bu aylar dahil) arasındaki imzasız ücret bordrolarında yer alan fazla mesai ve genel tatil ücreti tahakkuklarının, hesaplanan fazla mesai ve genel tatili ücreti tutarlarından karineye dayalı makul indirim yapıldıktan sonra kalan tutardan mahsubu gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
3-Zamanaşımı, alacak hakkının belli bir süre kullanılmaması yüzünden dava edilebilme niteliğinden yoksun kalabilmesini ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere zamanaşımı, alacak hakkını sona erdirmeyip sadece onu 'eksik bir borç' haline dönüştürür ve 'alacağın dava edilebilme özelliği'ni ortadan kaldırır. Bu itibarla zamanaşımı savunması ileri sürüldüğünde, eğer savunma gerçekleşirse hakkın dava edilebilme niteliği ortadan kalkacağından, artık mahkemenin işin esasına girip onu da incelemesi mümkün değildir.
Kısmi davada ise zamanaşımı yalnızca dava edilen kısım kesilir. Henüz açılmayan (saklı tutulan) ve daha sonra ıslahla arttırılan bölüm için zamanaşımı işlemeye devam eder. Ancak kısmi davadaki miktar, kısmi davanın açıldığı dava tarihine göre geriye doğru belirlenen zamanaşımı süresini kapsar. Bakiye alacak talep edildiği tarihe göre, geriye doğru zamanaşımı süresi içinde kalıyor ise zamanaşımına uğramadığı kabul edilmelidir. Kısaca kısmi davadaki alacak miktarı belirlendiği tarihten itibaren öncelikle ileriye doğru gerçekleşen alacak için mahsup edilmeli, bakiye alacak ise ondan sonraki süreyi kapsamalıdır. İlk kısmi davada belirlenen alacak mahsup edildikten sonra bakiyenin talep edildiği tarihten geriye doğru zamanaşımı süresi içinde kalan alacak, alacaklı lehine hüküm altına alınmalıdır.
Dosya içeriğine göre kısmi olarak açılan davada davacı vekili bilirkişi hesap raporundan sonra ıslah sureti ile alacakları arttırmış ve davalı vekili ise ıslaha karşı zamanaşımı itirazında bulunmuştur. Hüküm altına alınan fazla mesai ve tatil çalışmaları karşılığı ücret alacaklarının kısmi olarak istenen miktar dışlandığında kalan kısmında ıslah tarihine göre geriye beş yıllık süre dikkate alındığında zamanaşımına uğrayan kısımların olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece ıslaha karşı zamanaşımı itirazının dikkate alınmadan ve bu konuda ek rapor alınmadan fazla mesai ve genel tatil karşılığı ücretin hüküm altına alınması isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.
F)Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 02.07.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.