9. Hukuk Dairesi 2016/15484 E. , 2020/2852 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2016/15484 E. , 2020/2852 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili davacının 19/06/2007-25/03/2009 tarihleri arasında, en son 1050,00 TL net aylık ücretle, DSİ 14. Bölge Müdürlüğü'nün asıl işveren, diğer davalıların alt işveren olduğu Melen Suyu Projesinin tünel inşaatında servis şoförü olarak çalıştığını, iş akdine haksız olarak son verildiğini, davacının mesailerine, çalışma gün ve saatlerine şantiye şefinin karar verdiğini, davacının ücretinin SGK da asgari ücretten gösterildiğini, SGK primlerinin eksik yatırıldığını, işyerinde haftada 6 gün 07:00-19:00 saatleri arasında çalışan, bu çalışmaya iki haftada bir Pazar günleri ile milli bayramlarda da devam eden davacının fazla çalışma, hafta tatili ile genel tatil ücretlerinin ödenmediğini, davacıya asgari geçim indirimi paralarının da ödenmediğini, işyerine gidiş geliş için servis hizmeti olmadığı içn yol paralarının da karşılanmadığını, işyerinde yemek verildiğini, davacının yıllık izinlerini de kulanmadığını, ayrıca davacıya son 4 ay 6 günlük ücretin de ödenmediğini, iddia ederek ve fazlaya ilişkin haklarını da saklı tutarak kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret alacağı, fazla çalışma ücreti , hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti, genel tatil ücreti, asgari geçim indirimi alacağının olduğunu ileri sürerek davanın kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı ... ortaklığı Vekilinin Cevabının Özeti:
Davalı vekiliişin diğer davalı ... İnşa. Taah. Tic. Ltd. Şti ye ' anahtar teslimi yapmak üzere ' verildiği, ... inşaat ile aralarında taşeronluk ilişkisi olmadığı, bunun yapılan sözleşmeden de görüleceği, davacının kendi işyerlerinde hiç çalışmadığı, dolayısıyla kendileri hakkında açılan davanın husumetten reddi gerektiği, ancak kabul anlamına gelmemek üzere davacının işyerinden alamadığı alacağı bulunmadığı, ücretinin bordroda görünen miktar olduğu, davacının alacaklarının zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Davalı ... Vekilinin Cevabının Özeti:
Davalı vekili Alke İnşaat San ve Tic. AŞ ile ...İnşaat ve Sanayi AŞ.'nin ... müşterek teşebbüs ortaklığı olarak büyük İstanbul içme suyu ikinci merhale projesi melen sistemi sözleşme no 6. Cumhuriyet terfi deposu, osman kuyu kağıthane arası, iletim hattı işinde yüklenici firma olduğunu, davacının çalıştığını iddia ettiği diğer davalı elbeğioğlu şirketinin ise yüklenicinin alt taşeronu olduğunu,... Genel Müdürlüğü İle... - ...müşterek teşebbüs ortakları arasındaki sözleşmenin bir eser sözleşmesi olduğunu, aralarında çalışan ve çalıştıran ilişkisinin olmadığını, davacının müvekkilinin personeli olmadığını, ayrıca kanun gereği yükleniciye yapılacak her hak ediş döneminde ilan ile hak ediş tanzim edileceğinin duyurularak bu ilanın bir hafta boyunca ilan panosunda asılı tutulduğunu, süre sonunda işçi temsilcisi ile karşılıklı tutanak imzalanarak ilanın panodan kaldırıldığını, bu süre zarfında işçilerden herhangi alacak talebinin gelmediğini, ... İş Mahkemesinin 2008/734 Esas sayılı dosyası ile açılan benzer davada bilirkişinin eser sözleşmesi uyarınca... den davacının alacaklarının talep edilemeyeceğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
D) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilerek kıdem ve ihbar tazminatı ,izin ücreti , fazla mesai , genel tatil, hafta tatili ücret, asgari geçim indirimi alacaklarının davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
E) Temyiz:
Karar süresinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
F) Gerekçe:
İhale makamının işçilik alacaklarından sorumluluğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanununun 36 ncı maddesinde, “Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü, ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hakedişlerinden öderler” şeklinde kurala yer verilmiştir. Bu düzenlemeye göre ihale makamı, işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol etmek durumundadır. Yapılacak olan kontrol ya da işçinin başvurusu üzerine ödenmeyen ücretlerin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, belli şartlarla ihale makamının sorumluluğu söz konusu olur. İhale makamının yapmış olduğu ilan üzerine işçilerin başvuruda bulunmamış olmaları, kamu kurumunun anılan madde kapsamındaki sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, işçilerin her hak ediş dönemi için olan ücret alacaklarının üç aylık tutarından fazlası hakkında adı geçen idarelere herhangi bir sorumluluk düşmeyeceği öngörülmüştür. Maddede sözü edilen ücret her hak ediş dönemi için “son üç aylık temel ücret” olarak değerlendirilmelidir. Yine ihale makamının ihbar ve kıdem tazminatı ile kullandırılmayan izinler sebebiyle herhangi bir sorumluluğu söz konusu değildir.
İhale makamı olan kamu kurumunun, her hak ediş dönemine ilişkin son üç aylık ücretten sorumluluğu, Yasadan doğan bir sorumluluktur. İşverenle ihale makamının birlikte dava edilmesi durumunda, müştereken müteselsilen sorumluluğa dair karar verilmelidir. İhale makamının tek başına dava edildiği durumlarda, işçinin mükerrer yararlanmasını önlemek için işverence sözü edilen ücretlerin ödenip ödenmediği araştırılmalıdır.
Dairemizin kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre, anahtar teslimi suretiyle ihale edilen işlerde, kamu makamlarının fazla çalışma, hafta tatili ile bayram ve genel tatili alacakları yönlerinden sorumluluğu bulunmamaktadır (Yargıtay 9.H.D. 19.1.2010 gün 2009/12074 E, 2010/378 K.).
Dosya içeriğindeki bilgi ve belgeler ile hükme etkili tanık beyanlarının ve özellikle davalılar ... Genel Müdürlüğü ile... İnş. San. Ve Tic. A.Ş. ile ... İnş ve San. A.Ş. arasında düzenlenen sözleşme hükümleri gereğince,.... Genel Müdürlüğü'nün Büyük ... İçmesuyu İkinci Merhale Projesi kapsamındaki işleri, davalılar... İnş. San. Ve Tic. A.Ş. ile ... İnş ve San. A.Ş. müşterek teşebbüs ortaklığına ihale suretiyle yaptırdığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle davalı ...'nün sorumluluğu İş Kanunu'nun 36. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerekir. Böyle olunca davalı ...'nün sorumluluğu 4857 sayılı İş Kanununun 36. maddesi uyarınca her hakediş dönemi için son üç aylık ücreti aşmamak üzere belirlenmeli ve sonucuna göre istekle ilgili karar verilmelidir.
F)SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine, 24/02/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.