10. Hukuk Dairesi 2016/12912 E. , 2018/10682 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2016/12912 E. , 2018/10682 K.


'İçtihat Metni'

.......

Dava, sigorta primine esas kazanç (ücret) tutarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacının, davalıya ait iş yerinde 19.06.2009-23.08.2012 tarihleri arasında, vinç operatörü olarak sürekli iş akdi ile kesintisiz çalıştığını ve en son aldığı net ücretin 2.700,00 TL olduğunu belirterek, davalı işverende çalıştığı dönem itibariyle sigorta primine esas ücretinin tespitini istediği davada, Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Prime esas kazanç tutarının tespiti davasının 5510 sayılı ......... maddesi uyarınca yasal dayanağı 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77 ve 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir. Bu kapsamda davacı işçinin, işin ve iş yerinin kapsam ve niteliği dikkate alınarak, ücretinin ve davalı ...’na davalı işveren/işverenler tarafından ödenen ve ödenmesi gereken primlerin miktarının belirlenebilmesi amacıyla, prime esas kazancın tespitinde, gerçek ücretin esas alınması koşuldur.
Gerçek ücret; sigortalının kıdemi, yaptığı işin özelliği ve niteliğine göre ödenmesi gereken ücrettir. Hizmet akdinin tarafları görünüşte bir ücret belirlemiş olabilirler, ancak bu ücret tarafların aralarında kararlaştırdıkları gerçek ücret olmayabilir. Uygulamada bazen taraflar arasında kararlaştırılmış olan gerçek ücret (örneğin ........ primlerini daha az ödemek amacıyla) bordroya yansıtılmamakta, daha düşük (örneğin asgari ücret) gösterilmektedir. Bu gibi durumlarda yargıç tarafından gerçek ücretin saptanması yoluna gidilmelidir .......
Davanın niteliği gereği, çalışma olgusunun her türlü delille ispatlanabilmesine karşılık ücretin ispatında bu denli bir serbestlik söz konusu değildir. Çalışma olgusunun her türlü delille kanıtlanması olanağı bulunmakla birlikte; Hukuk Genel Kurulu’nun 2005/21-409 E., 2005/413 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 288. maddesindeki yazılı sınırları aşan ücret alma iddialarının yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunmaktadır.
Ücret miktarı HMK’nun Geçici 1. maddesinin ikinci fıkrası delaletiyle HUMK 288. (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 200. maddesi) maddesinde belirtilen sınırları aşıyorsa, tespiti gereken gerçek ücretin; hukuksal geçerliliğe haiz olarak düzenlenmiş bulunmaları kaydıyla, işçinin imzasının bulunduğu aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, ticari defter kayıtları gibi delillerle sigortalının imzasını taşıyan ücret bordroları veya hizmet sözleşmesinde yazılı olan ücretin gerçek olmadığı kanıtlanabilir. Ücretin mevcut delillerle şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirlenmesi mümkün bulunmayan kimi durumlarda, yapılan iş, hizmet süresi ve diğer belirleyici özellikler belirtilmek suretiyle ilgili meslek örgütlerinden sorulmak suretiyle de belirlenebilir. Meslek örgütlerince bildirilen ücret miktarları tarafları ve mahkemeyi bağlayıcı nitelikte olmayıp, diğer bilgi ve belgelerle de desteklenmeleri gerekir.
Yazılı delille ispat sınırın altında kalan miktar için yine HMK’nun Geçici 1. maddesinin ikinci fıkrası delaletiyle HUMK’nun 289. maddesi gereğince tanık dinletilebilir. Tespiti istenen miktar sınırı aşıyor olsa bile varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa tanık dinletilmesi mümkündür.
Yukarıdaki yasal düzenleme ve açıklamalar ışığında dava değerlendirildiğinde, Mahkemece, hükme dayanak kılınan bilirkişi raporunda; davalı işveren tarafından dosyaya sunulan ve fazla çalışma adı altında davacıya ödendiği ve aslında maaş farkı olduğu anlaşılan imzalı makbuzlarda yer alan miktarların kuruma bildirilmediğinin tespit edildiği, davacının çalıştığı sürelerde Kuruma bildirilmeyen maaş farklarının brüt tutarlarının hesaplandığı belirtilmiş ise de, sigorta primine esas kazancın tespiti yönünden yapılan hesaplama hatalı bulunmuştur. Prime esas kazanç tutarlarının tespiti yönünden, anılan makbuzlarda, üçer, ikişer aylık dönemlere ilişkin toplu ödeme yapılmak suretiyle, fazla mesai adı altında davacıya ödeme yapıldığı, bilirkişi tarafından aylık dönemler bazında yapılan ödemeler ayrıştırılmadan, ödeme yapılan tarih esas alınmak suretiyle, ödenen miktarın kuruma bildirilmeyen aylık maaş tutarı olduğundan hareketle sonuca gidilmesi isabetsiz olup, Mahkemece yukarıdaki esaslar dahilinde, ücretin tekliği ve bölünmezliği ilkesiyle, kamu düzenine ilişkin olması hususu gözetilerek, konuya ilişkin işçilik alacağı dosyası da dikkate alınarak, davacı yanın iddiası irdelenmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 17.12.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.


......