10. Hukuk Dairesi 2016/5152 E. , 2018/7930 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2016/5152 E. , 2018/7930 K.


'İçtihat Metni'

......

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne alınmıştır.
Hükmün, davacı Kurum ve davalı .... vekillerince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-) Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-) Davanın gelirler yönünden yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 21. maddesinin 1. fıkrasında, iş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir davranışı sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamının, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirileceği, 4. fıkrasında, iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle gerçekleşmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısının, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edileceği belirtilmiştir. Anlaşılacağı üzere 21/1. madde işverenin, 21/4. madde üçüncü kişinin rücu alacağından sorumlulukları düzenlenmiş olup bu maddelere göre açılan rücuan tazminat davalarında işveren ile üçüncü kişi arasında müteselsil borçluluk ilişkisi bulunduğundan konuya ilişkin olarak 818 sayılı Borçlar Kanununun irdelenmesi de gerekmektedir.
İşveren veya üçüncü kişiye karşı açılan davalarda 5510 sayılı Kanunun 21. maddesine göre rücu alacağından sorumluluk belirlenirken kural olarak, işveren yönünden 1. fıkraya göre gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri ile yargılamada yöntemince hesaplanacak gerçek (maddi) zarar karşılaştırması yapılıp düşük (az) olan tutar esas alınmalı, üçüncü kişi bakımından 4. fıkra gereğince gerçek zarar gözetilmeksizin gelirin ilk peşin sermaye değerinin yarısı benimsenmeli ve bunlara kusur oranları uygulanmalı ise de işveren ve üçüncü kişinin birlikte taraf olarak yer aldığı, başka anlatımla aynı anda 1. ve 4. fıkralara dayalı uyuşmazlıklarda, fıkralarda yer alan hükümlerin nasıl anlaşılması ve giderek ne şekilde uygulama yapılması gerektiği önem arz etmektedir.
İşverenin müteselsilen sorumlu olacağı tutar, 1. fıkra gereğince kendi kusur payı gözetilerek sorumlu tutulacağı miktarın (gelirin ilk peşin sermaye değeri X işverenin kusur oranı), üçüncü kişinin 4. fıkraya göre sorumlu olacağı tutar (gelirin ilk peşin sermaye değerinin yarısı X üçüncü kişinin kusur oranı) ile toplamı kadar olmalı, kanun koyucunun getirdiği “gelirin ilk peşin sermaye değerinin yarısı” sınırlaması karşısında üçüncü kişinin müteselsilen sorumlu tutulacağı miktarın ise, gelirin ilk peşin sermaye değerinin yarısı ile işveren de dahil olmak üzere tüm davalıların kusurları toplamının çarpımı sonucu elde edilecek tutar kadar olması gerekmektedir. Bu yaklaşım ve uygulama, işvereni, iç ilişkide üçüncü kişiye rücu edemeyeceği miktarı Kuruma ödemek zorunda bırakmadığından da hakkaniyete uygundur.
Yukarıdaki yasal düzenleme ve açıklamalar ışığında dava değerlendirildiğinde, davalılardan işveren ........Ş.'nin kusur sorumluluğunun anılan maddi ve hukuki olgular dikkate alınarak ve öngörülen ilkeler çerçevesinde yüzde elli sekiz kusur oranı üzerinden belirlenmesi gerekirken, mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu, özellikle değinilen 4. fıkra hükmü göz ardı edilerek karar verilmesi isabetsizdir. O hâlde, davacı kurum ve davalı ... San. Tic. A.Ş vekilinin bu yönleri amaçlayan itirazları kabul edilmeli, hükmü temyiz etmeyen davalılar yönünden davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hak durumu da gözetilerek karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmektedir. Ne var ki, bu aykırılığın giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden karar bozulmamalı ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3. maddesi gereğince halen yürürlükte bulunan mülga 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 438. maddesi gereğince düzelterek onanmalıdır.
SONUÇ : Hüküm fıkralarının silinerek yerine;
“Dava ve birleşen davanın kısmen kabulüne;
1-111.595,00 TL ilk peşin sermaye değerli gelirin tahsis onay tarihi olan 24.07.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan (davalı şirketin sorumluluğunun 107.875,17 TL ile sınırlı olmak üzere) müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı kuruma ödenmesine,
2-120,00-TL tedavi giderinin sarf tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı kuruma ödenmesine,
3-Harç alınmadığından 7.631,25 TL harcın davalılardan (davalı şirketin sorumluluğunun 7.376,87 TL ile sınırlı olmak üzere) müştereken ve müteselsilen tahsili ile hazineye gelir kaydına,
4-Davacı Kurum kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 11.687,20 TL vekalet ücretinin davalılardan (davalı şirketin sorumluluğunun 11.297,62 TL ile sınırlı olmak üzere) alınarak davacıya ödenmesine,

5-Davacı Kurum tarafından yapılan yapılan 2.401,00-TL bilirkişi ücreti, 115-TL posta gideri, 85-TL tebligat ve müzekkere gideri toplamları olan: 2.601,00-TL yargılama giderinin davalılardan (davalı şirketin sorumluluğunun 2.514,30 TL ile sınırlı olmak üzere) müştereken ve müteselsilen alınarak davacı kuruma ödenmesine,
6-Asıl dosyada ve birleşen dosyada artan gider avansının karar kesinleştiğinde davacı kuruma iadesine”, ibarelerinin yazılmasına ve hükmün bu şekliyle DÜZELTEREK ONANMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ........ iadesine, 11.10.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.


....