10. Hukuk Dairesi 2016/8408 E. , 2018/8879 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2016/8408 E. , 2018/8879 K.


'İçtihat Metni'

.....

Dava, ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Somut olay incelendiğinde, davacının ........meclis üyesi olduğu gerekçesi ile 2004/6-2008/4 dönemine ilişkin prim borcu ve idari para cezasına ilişkin ödeme emirlerinin davacıya tebliği ile yasal süre içinde ödeme emrinin iptali davasının açıldığı, mahkemece çiftçi malları koruma kanunu 6. maddesi gereğince yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmiş ise de mahkece verilen karar eksik inceleme, araştırmaya ve yanılgılı değerlendirmeye dayalıdır. Davacının çiftçi malları koruma kurulunda hangi dönemler yönetim kurulu üyeli yaptığına ilişkin müzekkere cevabında davacının 2004-2005-2008 yıllarında asil üye olduğu bildirilmiş ise de hangi aylar itibariyle dönemsel olarak asil üye alduğu ayrıntılı belirtilememiştir. Yine dosya kapsamı ile dava konusu ödeme emrine konu idari para cezalarının idari aşamada kesinleşip kesinleşmediği ve idari para cezalarının kimin hakkında düzenlendiğine dair bir araştırmaya gidilmemiştir.
Davanın idari para cezaları yönünden yasal dayanağını teşkil eden 506 sayılı Kanunun 140. maddesinde; Kurumca verilecek idari para cezasına karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. İtirazı reddedilenler, red kararının kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yetkili İdare Mahkemesinde dava açabilirler. İdari para cezasına karşı süresi içinde Kuruma itiraz edilmemesi veya itirazın reddine karar verilmesi halinde yine süresi içinde İdare Mahkemesinde dava açılmaması hallerinde idari para cezası kesinleşir ve artık iş mahkemesinde menfi tespit, itiraz ve istirdat davası açılamaz.Ancak kesinleşen idari para cezası ödeme emrine konu edilmişse artık ödeme emri iptal davası çerçevesinde yargı denetimine tabi tutulabilir.

506 sayılı Kanunun 80/12 maddesi, 'Sigorta primlerini haklı sebepleri olmaksızın, birinci fıkrada belirtilen süre içerisinde tahakkuk ve tediye etmeyen kamu kurum ve kuruluşların tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri mesul muhasip, sayman ile tüzelkişiliği haiz diğer işverenlerin üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri kuruma karşı, işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.' hükmünü öngörmüş, 5510 sayılı Kanunun 88/20 maddesi de bazı farklar dışında anılan maddeye paralel düzenleme getirmiş olup, 'Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dâhil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur. ' hükmünü öngörmüştür.
506 sayılı Kanunun 2.maddesi, bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanların bu kanuna göre sigortalı sayılacaklarını, 4081 sayılı .....hakkındaki Kanuna göre çalıştırılan Koruma Bekçilerinin de bu kanuna tabi olacağını hükme bağlamıştır. Anılan Kanunun 4.maddesi ise; 2.nci maddede belirtilen sigortalıları çalıştıran gerçek veya tüzel kişilerin 'İşveren', işveren nam ve hesabına işin yönetimi görevini yapan kimselerin ise 'İşveren vekili' olduğunu, bu kanunda geçen işveren deyiminin işveren vekilini de kapsayacağını ve işveren vekilinin bu Kanunda belirtilen yükümlülüklerinden dolayı aynen işveren gibi sorumlu olacağını, çiftçi mallarını koruma bekçileri hakkında, işverenlerin bu kanunda belirtilen yükümlerinin, bunları tayine yetkili makam tarafından yerine getirileceğini, hükme bağlamıştır.
4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkındaki Kanunun 22.maddesi, Korunma sandığının mevcudunun devlet malı hükmünde olduğu ve korunma sandığındaki paraya haciz konulamayacağını, öngörmüş olup, anılan hüküm uyarınca, işveren ..... prim alacağının tahsilinin ..... yönünden imkansız hale geldiği görülmektedir.
4081 sayılı Kanunun 4.maddesi, Murakebe heyeti ve Koruma Meclisi üyeleğine seçilme koşullarını, 6.maddesi, kararların ne şekilde alınacağını, 7.maddesi, Koruma Meclisinin yetki ve görevlerini düzenlemiştir. Buna göre, köy ve kır bekçiliğine ehil gördüklerini seçerek tayinlerini vali ve kaymakamın tasdikine arzetmek, bekçilerin adetlerini, çalışma müddet ve şartlarını tespit etmek, vazife görecekleri mıntıkaları ayırmak, bunlara para veya mal olarak verilecek aylık veya yıllığı kararlaştırmak, vazifelerini iyi görmeleri için lüzumlu tedbirleri almak, hayvanlar için müşterek çoban tutmak Koruma Meclisinin görevleri arasındadır. Öte yandan, anılan Kanunun 15.madde hükmüne göre de, yıllık koruma tarifelerini belirlemek, koruma ücretlerini, .... göre tahsil etmek, bekçilerin maaşının yıllık artış miktarını belirlemek vs. gibi görevleri vardır. 4081 sayılı Yasanın genel düzenlemesine bakıldığında,.... yetki görevlerini yerine getirebilmesini sağlayan yetkili icra organı olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen açıklamalar ışığında ..... en yetkili organı olan Koruma Meclisi üyelerinin, üst düzey yönetici sıfatının bulunduğu ve prim borçlarından sorumlu olduklarının kabulü gerekir.

Bu kabul karşısında ödeme emrine konu dönemde, davacının, ........koruma meclisi üyesi olduğunun tespiti halinde prim borçlarından sorumlu olacaktır. Mahkemece davacının ay, gün ve yıl olarak hangi dönemlerde meclis üyeliği yaptığı tespit edilmeli, idari para cezaları yönünden ise idari aşamada kesinleşip kesinleşmedikleri ve kimin hakkında idari para cezalarının düzenlendiği araştırılıp oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme, araştırma ve yanılgılı değerlendirme ile karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 02.11.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.


...