10. Hukuk Dairesi 2017/5879 E. , 2019/10036 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2017/5879 E. , 2019/10036 K.


'İçtihat Metni'

Mahkemesi : Akçadağ Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı ... vekili ile fer’i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince 6100 sayılı HMK’nun 353/1-b-1 maddesi gereğince istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, fer’i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili; davacının ... Belediyesinde daimi işçi olarak çalıştığını, 01.01.1996 - 31.12.2009 tarihleri arasında eksik yatırılan SGK primlerinin ay ay tespiti ile yatırılmış olan prim ödemelerine eklenmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı ... vekili, 5 yıllık zaman aşımı süresinin dolduğunu, davacının tüm maaş, hak ediş, parasal haklarının bordrolarında gösterilmiş olup, prime esas kazancının eksik gösterilmesinin söz konusu olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı olarak gösterilen SGK vekili, feri müdahil sıfatı ile davaya kabullerini, davacı tarafından prime esas kazancın eksik yatırıldığı iddiası ile haksız ve mesnetsiz açılan davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, 'Davanın kabulü ile; (Ocak 1996-Aralık 2009 arası miktarlar belirtilmek suretiyle) davacı ...'in sigorta primine esas kazancının eksik bildirildiğinin tespitine, eksik bildirime konu sigorta primlerinin davalı tarafça SGK'ya ödenmesine' karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davalı vekili, ölüm, doğum, evlenme yardımları, yolluklar, kasa tazminatı, ayni yardımlar, yemek, çocuk ve aile yardımlarının sigorta primine esas kazancın aylık tutarının tespitinde nazara alınamayacağını, davacının tespit talebine rağmen eda hükmü içeren karar verilemeyeceğini;
Fer'i müdahil Kurum vekili, davacının 01.01.1996 - 31.12.1999 tarihlerinde TİS kapsamında olup/olmadığının araştırılmamasını ve feri müdahil olmalarına rağmen davalı olarak haklarında hüküm kurulmasını istinaf nedeni olarak ileri sürmüştür.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalı ve feri müdahil vekillerinin, Akçadağ Asliye Hukuk (İş) Mahkemesinin 22.09.2016 tarih ve 2014/157 Esas - 2016/272 Karar sayılı kararına yönelik istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nin 353/1-b maddesinin (1) numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Fer'i müdahil Kurum vekili, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesi kararının bozulması gerektiğini beyan etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
506 sayılı Kanun'un 77. maddesinde 'Sigortalılarla işverenlerin bir ay için ödeyecekleri primlerin hesabında:
a) Sigortalıların o ay için hak ettikleri ücretlerin,
b) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan sigortalılara o ay içinde ödenenlerin,
c) İdare veya kaza mercilerince verilen karar gereğince (a) ve (b) fıkralarında yazılı kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır.
(Değişik : 29.07.2003 - 4958 / 36 md. Y.T. 01.01.2004) Şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, ayni yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur.
(Değişik : 29.07.2003 - 4958 / 36 md. Y.T. 01.01.2004) Her sigortalının prim hesabına esas tutulacak aylık kazanç toplamının bin liraya kadar olan lira kesri nazara alınmaz.
Günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmış olmayıp da komisyon ücreti ve kâra katılma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden ücret alan sigortalıların prim ve ödeneklerinin hesabında esas tutulacak günlük kazançları, 78'inci madde hükmü saklı kalmak şartiyle, Bakanlar Kurulu kararıyle belli edilir.
Şu kadar ki, sigortalının ayrıca belirli bir kazancı varsa, bu takdirde prim ve ödeneklerin hesabında esas tutulacak günlük kazancı, yukarıki fıkraya göre hesabedilecek günlük kazancına belirli kazancı üzerinden hesaplanacak günlük kazancın ilavesi suretiyle bulunur.
Bu kanun gereğince primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir.
Günlük kazancın hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı günler için ücret almamış sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas tutulan kazancı ücret aldığı gün sayısına bölünerek hesaplanır.
Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları, aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir.
Bir ay içinde çeşitli işverenlerin işinde çalışan sigortalının bu kanun gereğince alınacak primlerine esas tutulacak aylık ve günlük kazancının tesbitinde her işverenden elde ettiği aylık ve günlük kazanç tutarı ayrı ayrı nazara alınır ve primler buna göre hesaplanır.' hükmü düzenlenmiştir.
Mahkemece, dosyada alınan bilirkişi raporu doğrultusunda hüküm kurulmuş ise de bilirkişi raporunda yapılan inceleme ve tespitler hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Bu nedenle öncelikle davacının sendika üyesi olup olmadığı, toplu iş sözleşmesinden yararlanıp yararlanmadığı belirlenmeli, TİS’den yararlandığının anlaşılması halinde döneme ilişkin tüm toplu iş sözleşmeleri getirtilmeli, 506 sayılı Yasa'nın 77. maddesi uyarınca TİS’de öngörülen ücretlerin davacıya ödenip ödenmediği tespit edilmeli, ödeme yapılmış ise buna ilişkin kayıtlar celp edilmeli, TİS’e göre belirlenen ücretlerin ödenmesi halinde prime esas kazanca esas alınacağı gözetilmeli, ödemelerin nasıl yapıldığı, asgari ücret üstünün nasıl ödendiği hususlarında davacının beyanı alınarak bu konular açıklığa kavuşturulmalı, davalı iş yerinin kamu kurumu olması nedeniyle yapılan ödemelerin kayıtlı olması gerektiğinden ve kayıt dışı ödeme yapılamayacağından ilgili belediye başkanlığından ödemelerin ne miktarda ve nasıl yapıldığı sorulmalı, iş yerinde aynı konumda başka işçilerin de olup olmadığı yönünde araştırma yapılmalı, elde edilecek sonuca göre de,
1-Dava konusu ücretler yönünden; Mahkemece söz konusu ücretlerin, davalı ... tarafından davacıya tam olarak ödenip ödenmediği araştırılmalı, buna göre söz konusu Toplu İş Sözleşmelerinde belirtilen ve hak kazanılan ücretlerin davalı ... tarafından ödenmiş olması halinde, hak kazanıldığı dönemin prime esas kazancına dahil edilmesi gerekir.
2-İlave tediyeler yönünden; davalı ... tarafından 01.10.2008 sonrası ödenmiş olması koşuluyla, sadece ödemenin yapıldığı ayın prime esas kazanç matrahına dahil edilmesi, iş akdinin son bulmasından sonra ödenmiş olması halinde ise, çalışmanın geçtiği son ayın prime esas kazancında gözetilmesi gerekir.
3-Prim ve ikramiyeler yönünden ise, ödenmeleri koşuluyla, ödemenin yapıldığı ayın prime esas kazanç matrahına dahil edilmesi, iş akdinin son bulmasından sonra ödenmiş olmaları halinde ise, çalışmanın geçtiği son ayın prime esas kazancına dahil edilmeleri gerekir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 18.12.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.