10. Hukuk Dairesi 2019/1701 E. , 2019/8705 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2019/1701 E. , 2019/8705 K.


'İçtihat Metni'


Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava 5510 sayılı Kanun’un geçici 7/1’inci maddesi uyarınca uygulama alanı bulan, mülga 506 sayılı Kanun’un 79/10 hükmü uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Kanunun 4. maddesinde ‘sigortalıları çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler’ işveren olarak tanımlanmıştır. ‘Çalıştıran’ olgusu, tespiti istenen sürelere ilişkin hizmet akdinin tarafı konumunda olan ve hizmet akdini düzenleyen ‘işvereni’ ifade etmektedir. Hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmada, kısacası, davanın sübutu ve verilen kararın infazı açısından, işverenin kim olduğunun bilinmesinde yasal zorunluluk vardır bu nedenle, sigortalının taraf olduğu hizmet akdinin hangi işverenler tarafından düzenlenmiş olduğu tespit edilip, hizmet tespitine yönelik davanın, anılan Yasa'nın 79/10. maddesine göre, sigortalıyı fiilen çalıştıran işverenlere yöneltmesi gerekir.
İncelenen dosyada; davacı murisi Ali Hançer’in garson olarak davalılara ait işyerinde 20.8.1993-25.1.2011 arasında çalıştığının tespiti talep edilmiştir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.

Davacı murisinin çalıştığını iddia ettiği “...” isimli gece kulübünde kolluk görevlileri tarafından 9.3.2010 tarihinde yapılan denetimde murisin ifadesi alınmış, kendisinin 2000 yılından beri bu işyerinde çalıştığını beyan etmiştir. Kolluk görevlileri tarafından tutulan tutanağın aksi ispat edilmemiştir. Bu nedenle davacı murisinin çalışmalarının 1.1.2000 öncesine götürülmesi mümkün değildir. 1.1.2000 tarihinden sonraki süreye ilişkin istem yönünden davalı ... ve diğer davalı şirketin işyeri dönem bordrolarından ayrı ayrı resen tespit edilecek bordro tanıkları dinlenerek sonucuna karar verilmesi gerekir.
Öte yandan davacı murisinin hizmet cetvelinden 5510 sayılı Yasanın 4/b maddesi kapsamında (mülga 1479 sayılı Yasa) 27.01.2010-02.04.2013 arasında sigortalılığının bulunduğu anlaşılmaktadır. Tespiti istenen süre ile çakışan bu dönemde davacı murisinin hangi sebeple 4/b kapsamına alındığı ve sigortalılığın mahiyeti de araştırılmalıdır.
Kabule göre de, davacı murisinin hangi dönemde hangi davalı yanında çalıştığı ayrıştırılmadan infazı mümkün olmayacak şekilde karar verilmiş olması da isabetsizdir. Bu nedenle davacı murisinin çalıştığı iddia olunan “...” isimli gece kulübünün hangi tarihler arasında ..., hangi tarihler arasında diğer davalı şirket tarafından işletildiği ve işyeri numaralarının ne olduğu belirlenip sonucuna göre karar verilmelidir
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekillinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 18.11.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.