10. Hukuk Dairesi 2016/14638 E. , 2019/1559 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2016/14638 E. , 2019/1559 K.


'İçtihat Metni'


Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, ödeme emrininin iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtilen gerekçelerle davanın; davacılardan ... ve ... yönünden “kabulüne”, davacı ... yönünden “dava şartı yokluğundan usulden reddine” karar verilmiştir.
Hükmün, davacılardan ... avukatı ve davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacılar, 13.07.2015 tarihli dava dilekçesi ile, murisleri ...’nın ortağı olduğu dava dışı ...Gıda Hizmetleri Tic. San. Ltd. Şti.'ne ait prim borçlarından dolayı davalı Kurum tarafından talep edilen 1999/05. ay ve 2002/05. aylara ilişkin 7.579,08 TL prim borcu içerir 2012/16496 sayılı ödeme emrinin iptalini talep etmiştir.
Mahkemece, davacı ... ve ...’ nın davasının kabulüne, ödeme emrinin zamanaşımı yönünden iptaline, ... tarafından açılan davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
01.10.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun harç ve avans ödenmesi başlıklı 120 nci maddesine göre, “Davacı, yargılama harçları ile her yıl Adalet Bakanlığınca çıkarılacak gider avansı tarifesinde belirlenecek olan tutarı, dava açarken mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. Avansın yeterli olmadığının dava sırasında anlaşılması hâlinde, mahkemece, bu eksikliğin tamamlanması için davacıya iki haftalık kesin süre verilir.” Anılan Kanunun 114 üncü maddesinin “g” bendinde, gider avansının dava şartlarından olduğu belirtilmiştir. Dava şartlarının incelenmesini düzenleyen 115 inci maddesinde “Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler. Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder. Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez.” denilmiştir.
Adalet Bakanlığı tarafından, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 120 nci maddesi gereğince hazırlanan gider avansı tarifesinin 3 üncü maddesinde, gider avansının, her türlü tebligat ve posta ücretleri, keşif giderleri, bilirkişi ve tanık ücretleri gibi giderleri kapsadığı belirtilmiş; 4 üncü maddesinde, taraf sayısı, tanık sayısı, başvurulan deliller (keşif gideri, bilirkişi ücreti vs.) gözetilerek belirlenen tahmini yargılama giderinin, gider avansı olarak önceden yatırılması amaçlanmıştır.
Açıklanan yasal düzenlemelere göre gider avansının yatırılmadığının veya eksik olduğunun anlaşılması halinde, yatırılması veya tamamlanması için HMK'nun 120/2. maddesi gereğince verilecek iki haftalık kesin süre ile birlikte gider avansının nelerden ibaret olduğu net olarak belirlenmeli ve avansın yatırılmamasının hukuki sonuçları konusunda uyarı yapılmalıdır. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse, dava şartı yokluğu sebebiyle dava usulden reddedilecektir.
Diğer yandan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 30 ve 32. maddeleri gereğince, harca tabi bir davada harç tamamlatılmadan davanın esasına girilemez, ancak bu eksikliğin giderilmesi için ilgili tarafa süre verilmelidir. Mahkemece davacıya harcı tamamlatması için usulüne uygun olarak süre tanınması, harcın yatırılması halinde işin esasına girilerek olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi, harcın belirlenecek süre içerisinde yatırılmaması halinde ise Harçlar Yasası'nın 30. maddesi gereğince, dosyanın; işlemden kaldırılıp (HMK. 150 m.), yasal süresi içinde yenilenmediği takdirde açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekir.
Eldeki dava dosyasına konu somut olayda, diğer davalılar ile birlikte ödeme emrinin iptalini talep eden ancak davanın açılması aşamasında avukata verilmiş vekaletnamesi bulunmayan davacı ...’ nın davasının ayrı bir dava olarak değerlendirildiği, ama “dava harç ve yargılama giderleri ve gider avansını yatırmadığı için HMK 115/2. maddesi gereğince gider avansının tamamlanması için kendisine de tebligat yapılmadığı” hususunun gerekçeli kararda da belirtildiği görülmekle, yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler uyarınca davacı ...’nın gider avansını yatırmadığından ve bu haliyle HMK’nın 115’ inci maddesinin şartlarının gerçekleştiğinden bahsedilemez.
Hal böyle olunca, davacı ...’ ya tarife gereği belirlenen gider avansını verilecek kesin süre içerisinde yatırması için usulüne uygun muhtıra tebliğ edilerek, varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve hatalı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacılardan ... vekili ve davalı Kurum vekilinin, bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacılardan ...'ya iadesine, 21.02.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.