10. Hukuk Dairesi 2019/827 E. , 2019/7594 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2019/827 E. , 2019/7594 K.


'İçtihat Metni'

Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
No : 2016/436-2018/642

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasa'nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa'nın 86/9. maddeleri olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re'sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu davada davacı, davalı işverene ait otel işyerinde 20.06.1999 - 10.08.2009 tarihleri arasında yaz sezonlarında çalıştığı halde, bildirilmeyen bu hizmetlerin tespitini talep etmiştir. Mahkemece bozmadan sonra bir önceki karar gibi davanın kabulüyle, davacının 20/06/1999 - 31/10/1999, 01/05/2000 - 31/10/2000, 01/05/2001 - 31/10/2001, 01/05/2002 - 31/10/2002, 01/05/2003 - 31/10/2003, 01/05/2004 - 31/10/2004, 01/05/2005 - 31/10/2005, 01/05/2006 - 21/07/2006, 01/05/2009 - 02/07/2009 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde asgari ücretle ve hizmet akdi ile çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de, dosyada yer alan bilgi ve belgeler karar vermeye elverişli görünmemektedir. Bu bakımdan; mahkemece davacının 2006 yılından itibaren kabulüne karar verilen dönemle ilgili hükmü isabetli ise de, belirtilen dönem öncesi verilen karar eksik araştırmaya dayanmaktadır. Bu sebeple mahkemece dava sırasında dinlenen tanıkların anılan dönemle ilgili ayrıntılı ifadeleri alınarak aradaki çelişkiler giderilmeli, dava sırasında komşu işyerlerinde çalıştıklarını belirten tanıkların hizmet döküm cetvelleri getirilerek hangi dönemde çalıştıkları belirlenmeli, davalı işyerinin talebe konu dönemdeki faaliyet durumu etraflıca araştırılmalı, 2006 yılı öncesi çalışma iddiasıyla ilgili davacının ve tanıkların iddiasına konu sürede çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler resen saptanarak, çalışmaların varlığı ve süresi yönünden bilgi ve görgülerine başvurulmalı, sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince tespit edilerek, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde; iş yerlerinin kapsamı, kapasitesi ile işin ve işyerinin niteliği nazara alınmalı, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, davacının çalıştığı iddia edilen süreler tereddütsüz belirlenerek, varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ...'ye iadesine, 17.10.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.