10. Hukuk Dairesi 2017/601 E. , 2019/5065 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2017/601 E. , 2019/5065 K.


'İçtihat Metni'

Bölge Adliye Mahkemesi : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi


KARAR

Dava, yol ve yemek yardımlarının prime esas kazanca dâhil olmadığının tespiti ile Kurumca haksız olarak tahsil edilen primlerin yasal faizi ile tahsili istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın,davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
I-İSTEM:
Davacı vekili; Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü'nden 07.04.2006 ile 31.12.2006 tarihleri arasında malzemeli genel temizlik ihalesini üstlenen davacı iş ortaklığına ait 1041363.026 işyerinden bildirilen sigortalılara ödenen yol ve yemek yardımının prime esas kazanca dahil edilmemesi gerektiğinin tespiti ve bu nedenle yersiz ödenen şimdilik 10.000 TL (9.000 TL si yol yardımına, 1000 TL si yemek yardımına ilişkin olmak üzere) alacağın ödeme tarihlerini takip eden aybaşından yasal faizi ile davalıdan tahsilini istemiş, 02.06.2016 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 155.140,80 TL ye yükseltmiştir.

I-CEVAP:
Davalı vekili; 6552 sayılı Yasa uyarınca Kuruma başvuru şartının gerçekleşmediğini, nakden ödenen yardımların ayni yardım olarak değerlendirilemeyeceğini, resen gözetilecek sebeplerle davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davacının 07/04/2006-31/12/2006 tarihleri arasında Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü bünyesinde genel temizlik hizmeti işi yaptığı, kuruma yol yemek yardımları da dahil prim ödemesinde bulunduğu, incelenen kurum kayıtlarından davacının işçilere yaptığı yemek bedelleri üzerinden Bakanlıkça belirlenen sigorta prim muafiyetinden yararlandığı ve yemek yardımı yönünden davalı kurum'a fazladan ödediği primin olmadığı,yol yardımı yönünden ise prim matrahına dahil edilmesi nedeniyle 155.140,80 TL fazladan kuruma prim ödemesi yapıldığından, davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Dosya kapsamı, davalıya ait işyerlerinin, 2006/ ila 12. aylara ait işveren müfredat kartı, ödeme dekontları, aylık ücret bordrolarının incelenmesi sonucunda; idare şartnameye göre yol ve yemek giderinin yüklenici tarafından ödeneceğinin öngörüldüğü, aylık ücret bordrolarında ortalama 750 (her ay değişen sayıda) sigortalı bildirildiği, ücret bordroları ile müfredat kartı listesindeki sigorta prim matrahlarının uyumlu olduğu, yol ve muafiyet kapsamında kalan yemek giderlerinin yapılan işin karşılığı olmayıp, ücret niteliği taşımadığı ve ayni yardım niteliğinde olduğuna ve 506 sayılı Yasa'nın 77/2. fıkrası uyarınca sigorta matrahına dahil edilemeyeceğine ilişkin olarak ilişkin yerel mahkemenin maddi vakıa ve hukuki değerlendirmesinde isabetsizlik bulunmadığından davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili; 6552 sayılı Yasa uyarınca Kuruma başvulmadan dava açılmasının hatalı olduğunu, alacağın zamanaşımına uğradığını, bedeli nakden ödendiği için ayni yardım söz konusu olmadığını ve prime esas kazanca dahil edilmesi geretiğini, ödeme yapıldığı tarihlerde para biriminden 6 sıfır atılması nedeniyle hesaplamanın hatalı olduğunu, temerrüd oluşmadığından faiz işletilemeyeceğini, re'sen gözetilecek sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ:
01.01.2004 tarihinde yürürlüğe giren 506 sayılı Yasanın 77. maddesindeki değişiklikle; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca açıklanan muafiyet miktarlarını aşan nakden ödenen yemek yardımlarının prime esas kazanç matrahına dahil edilmesi gerektiği düzenlenmiş olup, 29.01.2004 tarih ve 25361 sayılı RG de yayımlanan 'Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tututlacak Kazançların Aylık tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarının tespitine İlişkin tebliğ'in 4. maddesine göre; sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin işyerinde veya müştemilatında yemek verilememesi şartıyla fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen günlük asgari ücretin % 6 sının yemek verilecek olan gün sayısı ile çarpılması sonucu bulunacak miktar, prime esas kazanç matrahına dahil edilemeyeceği öngörülmüştür.
Somut olay bakımından ise,muafiyeti aşan yemek yardımının PEK matrahına dahil edilmesine, yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç matrahına dâhil edilmemesi gerektiğine dair yaklaşım isabetli ise de, yol ve yemek yardımları yapılıp yapılmadığı ile miktarının yöntemince belirlenmesi gereklidir. Bu kapsamda, mahkemece, davacı şirketin dosya arasına sunduğu ve Kurumca doğrulanıp doğrulanmadığı anlaşılmayan bordro icmallerinde yer alan tutarlar esas alınarak kurumdan sorulmaksızın hesap yapılmak suretiyle ödendiği belirtilen yol yardımı başlığı altındaki paralar dikkate alınmış olup, dosya arasındaki belgelerden davalı kurumdan gelen ve yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç içerisinde değerlendirildiğine dair herhangi bir bordro veya belge bulunmaması karşısında, Mahkemece, öncelikle davalı kuruma verildiği esnada bordrolarda hak edilen ücret dışında ayrıca belirtilen yol yardımına dair yardımların varlığı araştırıldıktan sonra, dava konusu dönem içinde, ödenen sigorta primi ve işsizlik sigortası prim tutarları, ait oldukları dönemler ve ödeme tarihleri üzerinden, konusunda uzman bilirkişi marifetiyle, çalışan her bir sigortalı bazında dava konusu dönem içinde ödenen yol yardımı tutarları tespit edilmeli ve iadesi gereken tutarın kurum verileri ile doğrulandıktan sonra usulünce belirlenmesi gerekirken, davacı şirketin dava dilekçesine eklediği belgeler üzerinden eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararın kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 04.07.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.