10. Hukuk Dairesi 2016/14606 E. , 2019/352 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2016/14606 E. , 2019/352 K.


'İçtihat Metni'

Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı ... ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı vekili davacının 01.03.1991-30.12.1995 tarihleri arasında ... Köyü Muhtarlığında kamyonlara fiş kesen işçi olarak kesintisiz çalıştığını, ancak 25 günlük bildirim dışında diğer çalışmalarının kuruma bildirilmediğini, bu nedenle bu döneme ilişkin eksik bildirilen sürelerin tespitine karar verilmesini talep etmiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Uyuşmazlığın çözümünde, davanın yasal dayanağını (mülga) 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi oluşturmaktadır. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalı, diğer taraftan, 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir. Bir başka anlatımla; sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi, ya da çalışmaların Kurumca tespit edilmesi hâlinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemez. Ne var ki; sigortalının Kuruma bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kuruma bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihi de kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden, hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu başlangıç alınmalıdır.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında dava konusu somut olayda; davacıya ait hizmet döküm cetveline göre, davaya konu dönemde 07.08.1995 başlangıç tarihli 1008419 sicil nolu ... İnş. Nak. ve Tic. Ltd. Şti. isimli işyerinde 23 günlük çalışmasının kuruma bildirildiği, bir sonraki bildirimin ise 05.10.2004-06.10.2004 tarihlerinde 2 gün olmak üzere 1095110 kurum sicil numaralı Burak Işık tarafından yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu nedenle mahkemece dava konusu dönemde 07.08.1995 sonrası bildirim yapılan ... İnş. Nak. Ve Tic. Ltd. Şti.'ndeki çalışmasının, iddia edildiği gibi muhtarlık işyerinde geçip geçmediği belirlenmeli, bu kapsamda hak düşürücü süre irdelenip, deliller hep birlikte değerlendirilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ... ve – her ne kadar gerekçeli karar başlığında ihbar olunan olarak yer almışsa da fer'i müdahil – Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ...'na iadesine, 28.01.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.