10. Hukuk Dairesi 2020/6154 E. , 2020/7825 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2020/6154 E. , 2020/7825 K.


'İçtihat Metni'


Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, iş kazasında sürekli işgöremezlik durumuna giren sigortalının maddi ve manevi zararlarının tazmini istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtildiği şekilde asıl birleşen davalar yönünden kısmen kabule karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebepler ile temyiz kapsam ve nedenlere göre, sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirdiği gibi, mahkemenin kararını bozmuş olan Yargıtay Hukuk Dairesince; sonradan, ilk bozma kararı ile benimsemiş olduğu esaslara usuli kazanılmış hakka aykırı bir şekilde, ikinci bir bozma kararı verilememektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı Kararı).
Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Prof. Dr. ..., Usuli ... Hak (Usule İlişkin Kazanılmış Hak) Dr. A. ...’e ..., ... Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 351 Ankara, 1974, sayfa 395 vd.)
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Öte yandan 6100 sayılı HMK.nun “yargılama giderlerinin kapsamı” başlığını taşıyan 323. maddesinde yargılama giderlerinin hangi kalemleri kapsadığı tek tek sayılmış, “yargılama giderlerinden sorumluluk” başlığını taşıyan 326. maddede “kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği,” “yargılama giderlerine hükmedilmesi” başlığını taşıyan 332. maddesinde ise “yargılama giderlerine, mahkemece re'sen hükmedileceği, yargılama gideri, tutarı, hangi tarafa ve hangi oranda yükletildiği ve dökümün hüküm altında gösterileceği,” hüküm altına alınmıştır.
Mahkemece (kapatılan) 21. Hukuk Dairesince verilen 20/12/2018 tarihli bozma kararına uyulmuş ise de, bozma gereğinin tam olarak yerine getirildiğinden bahsedilmesi mümkün olmayıp yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmaya yeterli olmadığı görülmektedir.
Bozma ilamında “06/06/2002 tarihinde açılan asıl davanın, maddi tazminat istemleri ve davalılardan davalı ... Tic. A.Ş. ile ... Çimento San. Türk A.Ş.’ne karşı açılan manevi tazminat istemleri yönünden açılmamış sayılmasına karar vermek, mahkemece verilen ilk karardaki manevi tazminat kararı yönünden davalı ... ... Makina ... Montaj San.ve Tic. A.Ş. aleyhine hükmedilen 17.500,00 TL manevi tazminata ilişkin kararın kesinleştiği gözetilerek iş bu davalı ... ... Makina Şirketi’ni bu miktarla manevi tazminat isteminden sorumlu tutmak, diğer davalıları ise 04/06/2009 tarihinde açılan ve 10.000,00 TL manevi tazminat isteminde bulunan davadaki istemle sınırlı sorumlu olacak ve tahsilde tekerür olmayacak şekilde müştereken ve müteselsilen manevi tazminat isteminden sorumlu tutmak, maddi tazminat istemlerine gelindiğinde ise 06/06/2002 tarihinde açılan asıl davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş olması, 23/09/2016 tarihinde açılan davaya karşı da davalıların süresi içerisinde zamanaşımı definde bulundukları dikkate alınarak, yukarıda yapılan açıklamaya göre hesap edilecek maddi tazminat alacağı için 04/06/2009 tarihinde açılan ve asıl dava ile birleşen davadaki davacı tarafın 15.000,00 TL maddi tazminat istemiyle sınırlı olarak davalıların sorumluluğuna karar vermekten ibarettir.' şeklinde detaylı ve yol gösterici açıklama yapılarak karar bozulmuştur.
Eldeki davada, mahkemenin bozma kararına uyarak asıl dava yönünden verdiği karar yerinde olmuş ise de; bozma kararı içeriği ve dosya kapsamına göre zamanaşımına uğrayan davanın, asıl dava dosyası ile birleşen 23/09/2016 tarihinde 30. İş Mahkemesinin 2016/1543 esasında açılan dava dosyası olduğu gözetilerek, bu dava yönünden zamanaşımından redde karar verip, asıl dava dosyası ile birleşen 04/06/2009 tarihinde 11. İş Mahkemesinin 2009/524 esasında açılan davayı dikkate alarak 15.000,00 TL’lik maddi tazminatı bu davadan hüküm altına almak gerekirken hatalı değerlendirme ile 15.000,00 TL’lik maddi tazminatın birleşen 30. İş Mahkemesinin 2016/1543 esasında açılan dava dosyası üzerinden karara bağlanması ve zamanaşımından red ile ilgili bir hüküm kurulmaması, aynı zamanda vekalet ücreti ve harç ile ilgili olarak her dava yönünden ayrı ayrı hüküm kurulmayarak hükmün infazında çelişki olacak şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur.
O halde taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
Ne var ki; bu aykırılıkların giderilmesi, yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, hüküm bozulmamalı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3. maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 438. maddesi uyarınca düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın hüküm kısmının silinerek yerine:
A) 06/06/2002 tarihinde açılmış olan Yargıtay’ca bozulmakla 2019/30 Esasını alan asıl dava dosyasında:
1- Davacının maddi tazminat talebi yönünden davanın 13/12/2016 tarihinde HMK 320/4.maddesi gereğince açılmamış sayılmasına,
2- Davacının bu davadaki manevi tazminat talebi yönünden;
a) 17.500,00 TL manevi tazminatın davalılardan ... ... Makine ... Montaj Sanayi ve Ticaret A.Ş.den olay tarihi olan 06/06/1999 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili ile davacıya verilmesine,
b) Davalılardan ... Sanayi Ticaret A.Ş. ve ... Çimento San. Türk A.Ş yönünden manevi tazminata ilişkin davanın AÇILMAMIŞ SAYILMASINA,
3- Davacı yargılama süresince kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, kabul edilen manevi tazminat üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 10.maddesi gereğince 2.725.00 TL vekâlet ücretinin davalı ... ... Makine ... Montaj Sanayi ve Ticaret A.Ş.den alınarak davacıya verilmesine,
4- Davalı ... ... Makine ... Montaj Sanayi ve Ticaret A.Ş. yargılama süresince kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, reddedilen manevi tazminat üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 10.maddesi gereğince 2.725.00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak iş bu davalıya verilmesine,
5- Davalılar ... Sanayi Ticaret A.Ş. ve ... Çimento San. Türk A.Ş. yargılama süresince kendisini vekille temsil ettirmiş olmaları, hakkında açılan davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş olması, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 7.maddesi gereğince 2.725.00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak iş bu davalıya verilmesine,
6- Hükmedilen miktar üzerinden hesap edilen 1.195,42 TL karar ve ilam harcından davacı tarafından yatırılan 4,96 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 1.190,46 TL karar ve ilam harcının davalı ... ... Makine ... Montaj Sanayi ve Ticaret A.Ş.’den tahsil edilerek hazineye irat kaydına,
7- Davacı tarafından yatırılan toplam 10,83 TL peşin, başvurma harcının davalı ... ... Makine ... Montaj Sanayi ve Ticaret A.Ş.’den tahsili ile davacıya verilmesine
B) Birleşen 04/06/2009 tarihinde açılmış olan 2009/524 Esas sayılı dava dosyasında:
1-Davacının maddi tazminat talebinin kabulü ile 15.000,00 TL maddi tazminatın davalılardan olay tarihi olan 06/06/1999 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
2- Davacının bu davadaki manevi tazminat talebi yönünden: (Asıl Dava Dosyasında davacı lehine hükmedilen 17.500 TL’lik manevi tazminat dikkate alınarak infazda tekerrüre esas teşkil etmemek suretiyle) 10.000,00 TL manevi tazminatın davalılar ... Sanayi Ticaret A.Ş. ve ... Çimento San. Türk A.Ş. den olay tarihi olan 06/06/1999 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
3- Davacı yargılama süresince kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, kabul edilen maddi tazminat üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 13/1.maddesi gereğince 2.725.00 TL vekâlet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine ,
4- Davacı yargılama süresince kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, kabul edilen manevi tazminat üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 10.maddesi gereğince 2.725.00 TL vekâlet ücretinin davalı ... Sanayi Ticaret AŞ ve ... Çimento San. Türk A.Ş. den alınarak davacıya verilmesine,
5- Hükmedilen miktarlar üzerinden hesap edilen 1.707,75 TL karar ve ilam harcından davacı tarafından yatırlan 337,50 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 1.370,25 TL karar ve ilam harcının (Davalı ... ... Makine ... Montaj Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin anılan harcın 687,15TL’lik kısmıyla müştereken ve müteselsilen olmak üzere) davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsil edilerek hazineye irat kaydına,
6- Davacı tarafından yatırılan toplam 355,60 TL peşin harç, vekalet ve başvurma harcının davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
C) Birleşen 23/09/2016 tarihinde açılmış olan 2016/1543 Esas sayılı dava dosyasında: Davacının maddi tazminat isteminin zamanaşımına uğramış olması nedeniyle reddine,
1- Davalılar yargılama süresince kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, reddedilen maddi tazminat üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan ve 07/12/2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürülüğe giren AAÜT’nin 13.maddesine eklenen 4 nolu fıkra gereğince 2.725.00 TL vekâlet ücretinin davacıdan tahsili ile davalılara verilmesine
2- Bu dava nedeniyle alınması gereken maktu red harcı 44,40 TL’nin davacı tarafından yatırılan 943,83 TL’den mahsubu ile 899,43 TL harcın istem halinde davacıya iadesine
D- Asıl ve birleşen davalarda birlikte harcaması yapılan 3.970,45 TL yargılama giderinin kabul red oranında 608,15 TL’lik kısmının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına
E- Taraflarca asıl ve birleşen dosyalara yatırılan gider avanslarının bakiyelerinin karar kesinleştiğinde ilgilisine iadesine,”
Sözcüklerinin ve rakamlarının yazılmasına ve kararın bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılara iadesine, 29/12/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.