10. Hukuk Dairesi 2020/6250 E. , 2020/7582 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2020/6250 E. , 2020/7582 K.


'İçtihat Metni'

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : Sinop 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalılar vekillerince istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Dava.davacının davalı şirket işyerinde 01/07/2013-12/09/2016 tarihleri arasında her ay 30 gün çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin 01/07/2013 tarihi olarak tespiti ile bu süreler içerisinde yatırılmayan eksik yatırılan primlerin davalı tarafından yatırılmasına karar verilmesi istemine ilişkindir.
II- CEVAP:
Fer’i Müdahil Kurum vekili, cevap dilekçesi ile; öncelikle hizmet tespit davalarının kamu düzenine ilişkin olması ,sigortalılığın zorunlu kişiye bağlı ve özellikle devredilemez bir hak olması nedeniyle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi gerektiğini davacının iddia ettiği gibi işverenin çalışma günlerine eksik bildirmek suretiyle primlerinin eksik yatırılması hali davanın konusu olmakla davacının iddia ettiği gibi durum yaşanmış olsa dahi kurumlarının ihtilafa sebep olmadığı gibi muaraza da yaratmadığından müvekkil kurum hakkında yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiğinden davanın usul ve esas yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEME KARARI
1-)Davanın kısmen kabulü, kısmen reddi ile
Davacının davalıya ait 2 5630 01 01 1002739 057 01-17 sicil nolu işyerinde 01.07.2013 - 12.09.2016 tarihleri arasında asgari ücret karşılığı hizmet akdi ile çalıştığının ve davacının sigorta başlangıç tarihinin 01.07.2013 olduğunun TESPİTİNE,
2-) Eksik yatırılan primlerin yatırılması ile ilgili talebin aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine, karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
İlk derece mahkemesinin hükmüne karşı feri müdahil vekili, lehlerine vekalet ücreti ve yargılama gideri hükmedilmesi gerektiği, eksik inceleme ve araştırma ile usul ve yasaya aykırı hüküm kurulduğu gerekçeleri ile yasal süresi içinde istinaf yoluna başvurmuştur.
B- BAM KARARI
Kurumun istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasanın 353/1-b.1 hükmü gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Fer’i Müdahil Kurum vekili dilekçesinde özetle; Davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu,mahkemece ödenmeyen primlerle ilgili Kurum lehine aktif husumet yokluğundan reddine karar verilmiş olmasına rağmen kurum lehine vekalet ücretine hükmedilmediğini, belirterek verilen kararı temyiz etmişlerdir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda, ilk derece Mahkemesince yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Bir davada haklı çıkabilmek için soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir.İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 13/07/1991 doğumlu olan davacının dava dilekçesinde 01/07/2013 tarihinden itibaren Sinop Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı Bölümü öğrencisi olduğu, ilk defa 21/01/2015 tarihli işe giriş bildirgesi ile 1002739 işyeri sicil no’lu davalı işyerinden bildiriminin yapıldığı, hizmet döküm cetvelinin incelemesinden; 2015 yılında 21.11.2015- 31.01.2015 tarihleri arasında 11 gün,2016 yılında 16.08.2016 giriş 2016/8. ayda 14 gün, 2016/9. ayda 12 gün, 2016/ 10. ayda 26 gün olmak üzere kısmi bildirimlerinin yapıldığı ve bu süreçte garson olarak çalıştığı anlaşılmaktadır.
Somut olayda; öncelikle davacının üniversite öğrencisi olduğu, çalıştığı işyerinin niteliği gereği dönüşümlü garson çalıştırabilecek olması gözardı edilmemeli, resen araştırma kapsamında davalı işyerinin bordrolarında uyuşmazlığa konu dönemin tamamını kapsar şekilde çalışması bulunan bordro tanıkları re’sen belirlenerek beyanlarına başvurulmalı; talep edilen döneme ilişkin bordro tanıklarına ulaşılamadığı takdirde sigortalı ile birlikte çalışan kişiler ile aynı çevrede işyeri olan işveren ya da bu işverenlerin çalıştırdığı kişiler re’sen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı, bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanık anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, davacının ihtilaflı dönemde devam ettiği üniversite yönetimine müzekkere yazılarak, davacının eğitim gördüğü bölüme ilişkin bilgi, belge veya kayıtlar istenilmeli, devam mecburiyetinin olup olmadığı sorulmalı,sınav dönemleri belirlenmeli, davacının fiili çalışmalarının varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, kesintili mi, sürekli mi olduğu, kısmi süreli mi (part time), yoksa tam süreli mi (full time) çalıştığı hiçbir kuşku ve duraksamaya meydan vermeyecek biçimde belirlenerek sonucuna göre hüküm kurulmalıdır.
Mahkemenin, yukarıda belirtilen hususlar gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf başvurularının esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının, HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine ve kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 24/12/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.