10. Hukuk Dairesi 2020/5236 E. , 2020/6615 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2020/5236 E. , 2020/6615 K.


'İçtihat Metni'


Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, davacı murisi ...'nün davalı işverene ait işyerinde geçen hizmetlerinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, davacılar murisinin davalı şirkette 20/07/2006–29/10/2008 tarihleri arasında çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemenin 09/02/2016 tarihli davanın reddine dair kurulan hükmü davacı vekilinin temyizi üzerine Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 15/01/2018 tarih 2016/8554 Esas 2018/44 Karar sayılı ilamı ile yetersiz tanık beyanlarına dayanılarak eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmuş, Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verilmiştir.
09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararında da açıkça vurgulandığı üzere, bir Mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda; Mahkeme yönünden o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine bozma kararında açıklanan hukuki esaslar çerçevesinde hüküm kurmak yükümlülüğü doğar.
Mahkemece bozma ilamına uyulmuş ise de, bozmadan sonra yapılan yargılamada bozma gereği yerine getirilmeden, yine eksik inceleme ve araştırma ile sonuca gidilerek karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacılar tarafından murislerinin davalı şirketin ürettiği kapıların boyanması işini yaptığının beyan edildiği, davanın ilk olarak ... Doğrama Otomotiv Yapı Elemanları San. ve Tic. AŞ.'ye karşı açıldığı, ancak yargılama sırasında ticaret sicili müdürlüğü tarafından; söz konusu şirketin 27.12.2010 tarihli tescil ile davalı ... Tur. İnş. Orm. Ür. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile birleştiğinin ve terkin olduğunun bildirildiği, davacılar murisinin 26.10.2008 tarihinde geçirdiği trafik kazası sonucu vefat ettiği, davacıların iddialarının; murisin ve aynı kazada vefat eden ...'in davalı şirketin işçileri olarak, ... konutlarının kapı işlerini alan davalı şirketin işi için ...'de bulundukları sırada kazanın meydana geldiği yönünde olduğu, kazada ...'in kullandığı aracın kendisine ait olduğu, kaza sırasında araçta bulunan ... tarafından; murisi tanımadığının, kendisinin kuru bakliyat sattığının, kaza günü teyzesinin oğlu ...'ın ... ile karşılaştığının ve cezaevi arkadaşı çıktıklarının, daha sonra ... ile ...'in içki içmeye gittiklerinin, akşam 21:30 gibi kendisini de aldıklarının, arabada murisin de bulunduğunun, murisin de sarhoş olduğunun,... ve murisin ...'nin ... ilçesindeki ...’ye ait binaları boyamaya geldiklerinin, arabanın arkasında boyalar olduğunun, kaza sırasında ... ilçesinden Akşehir'e gittiklerinin, kazada sadece kendisinin kurtulduğunun beyan edildiği, davalı... Tur. İnş. Orm. Ür. San. ve Tic. Ltd. Şti.'ye ait dönem bordrolarının dosya arasına alındığı, dinlenilen bordro tanıklarınca; davalı şirket ile birleşen .... Doğrama Otomotiv Yapı Elemanları San. ve Tic. AŞ.'de çalıştıklarının ve murisi tanımadıklarının beyan edildiği, davacı vekili tarafından murisin ve ...'in davalı şirkete ait işlerde çalıştıklarına dair muhasebe kayıtlarının listesinin sunulduğu ve bu işlerde kullanılan ...'e ait aracın yakıt masraflarının kimi zaman davalı şirket tarafından karşılandığının iddia edildiği, bozma öncesinde dinlenen tanıkların hizmet cetvellerinin bozma ilamında belirtilmesine rağmen dosya arasına alınmadığı, davacılar murisi ile ...’in vergi mükellefiyet kayıtlarının ve esnaf oda kayıtlarının olmadığı, dava konusu uyuşmazlık dönemine ilişkin ...Doğrama Oto.Yapı El San. Tic. A.Ş. bordroları dosya arasına alınmasına rağmen bordro tanıklarının dinlenmediği,...’nin çalıştığı şirket listesinin getirtildiği, söz konusu listede davalı işverenin adının yer almadığı ve davalı işyerine ilişkin resmi alt yüklenici bilgisine ulaşılamadığının bildirildiği, 28/11/2018 tarihli raporda bilirkişinin davalı şirketin ticari defterlerinin temin edilemediğinin belirtildiği anlaşılmaktadır.
Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların Kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı dava tarihinde yürürlükte olan 506 sayılı Yasa'nın 79/10. maddesi ile halen 5510 sayılı Yasa'nın 86. maddesi olan bu tür davalarda; öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmanın konusu, niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli ve dinlenilen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde çalışan işyerinde kayıtlı bordro tanıkları ya da komşu ve yakın işyerlerinde çalışan kayıtlı tanıklar olması sağlanarak çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir. Bu yön Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 16.09.1999 gün 1999/21-510-527, 30.06.1999 gün 1999/21-549-555, 05.02.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 03.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578 ve 01.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olayda, bozma ilamında belirtilen husular tam olarak yerine getirilmeden murisin Denizli'de geçen ve talep edilen diğer sürelerdeki çalışmalarının davalı şirket yanında hizmet akti ile geçip geçmediği tereddüte mahal bırakmayacak derecede ortaya konulmadan sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; ... Doğrama Otomotiv Yapı Elemanları San. ve Tic. AŞ.'nin uyuşmazlık konusu döneme ilişkin bordro tanıklarını ayrıntılı bir şekilde dinlemek,... Doğrama Otomotiv Yapı Elemanları San. ve Tic. AŞ.'nin Denizli'de bulunan TOKİ konutlarının kapı işlerini alıp almadığını ...’nin gönderdiği şirket listesini de baz alarak ilgili şirketlerden alt yüklenicilerini araştırmak, dinlenecek tanıklara çalışma olgusu yanında asıl işverenlerin kimler olduğu ile ilgili sorular sormak, TOKİ’nin birden fazla işi tamamladığı anlaşıldığından davacı tarafa murisin ...’nin hangi inşaatında çalıştığını açıklatmak, bozma öncesinde de dinlenilen tanıkların hizmet cetvellerini dosya arasına almak ve çalıştıkları işyerlerinin ayrıntılı bilgilerini Kurum’dan sormak ve böylece muris ile davalı şirket arasında talep edilen dönemde hizmet akti bulunup bulunmadığını tereddüte mahal bırakmayacak derecede ortaya koyarak varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir.
Mahkemece söz konusu fiili ve hukuki gerçekler dikkate alınmadan, bozma ilamında belirtilen husular tam olarak yerine getirilmeden eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacılar vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 17/11/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.