10. Hukuk Dairesi 2020/382 E. , 2020/1880 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2020/382 E. , 2020/1880 K.


'İçtihat Metni'

Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, bozma ilamına uyarak davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
İnceleme konusu davada; davacı davalıya ait iş yerinde 25.09.1999-22.08.2008 tarihleri arasında çalıştığını, eksik bildirilen günlerinin tespitini talep etmiş, mahkemece bozma ilamına uyularak davanın kısmen kabulü ile davacının 25.09.1999- 08.12.2001, 01.01.2002- 01.04.2004, 01.01.2005-22.08.2008 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Davalıların sair temyiz itirazlarının reddi gerekmektedir.
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Yasanın Geçici 7. maddesi kapsamında uygulama alanı bulan 506 sayılı Yasanın 79/10 maddesidir. 506 sayılı Yasanın 6. maddesinde ifade edildiği üzere sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve feragat edilemez Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi karşısında, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olduğu, bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğunun gözetilmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde reesen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Çalışmanın tespiti istemiyle hak arama yönünden kanun ile getirilen süre, doğrudan doğruya hakkın özünü etkileyen hak düşürücü niteliktedir ve dolması ile hakkın özü bir daha canlanmamak üzere ortadan kalkmaktadır. 506 sayılı Kanunun kabul edilip yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla beş yıl olarak öngörülen süre, 09.07.1987 tarihinde yürürlüğe giren 3395 sayılı Kanunun 5. maddesiyle on yıla çıkarılmış, daha sonra 07.06.1994 tarihinde yürürlüğe giren 3995 sayılı Kanunun 3. maddesiyle yeniden beş yıl olarak belirlenmiştir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir.
Somut davada, davacının davalı iş yerinden 25.09.1999-22.08.2008 tarihleri arasında kesintili bildiriminin olduğu, 08.12.2001-31.12.2001 döneminde dava dışı başka bir iş yerinden bildirim yapıldığı, 01.04.2004-31.12.2004 tarihleri arasında yurtdışına çıktığı anlaşılmaktadır. Yurtdışı giriş, çıkış tarihleri dikkate alındığında 31.12.2001-19.04.2002 ve 31.12.2004-08.04.2005 tarihleri arasına ilişkin talebin hak düşürücü süre nedeniyle reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Ne var ki, bu konuların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hüküm bozulmamalı, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
S O N U Ç : Hükmün 1 nolu bendinde yer alan '01.01.2002-01.04.2004 ve 01.01.2005-22.08.2008' ibaresinin silinerek yerine; '19.04.2002-01.04.2004 ve 08.04.2005-22.08.2008' ibaresinin yazılmasına ve kararın bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz harcının davalı ... Beton Kum Ocağı Nakliyat Ltd. Şti.'den alınmasına, 03.03.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.