10. Hukuk Dairesi 2018/6703 E. , 2020/1367 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2018/6703 E. , 2020/1367 K.


'İçtihat Metni'

Bölge Adliye
Mahkemesi : Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi

Dava, Kurum işleminin iptali ile emekli aylığından yapılan kesintilerin durdurulması istemine istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, 5434 sayılı Kanun kapsamında emekli aylığı almakta iken Bursa Belediyesine ait ... Ltd. Şti'.nde 24.01.2012 - 03.05.2012 ve Bursa Devlet Klasik Türk Müziği Korosu Müdürlüğünde 09.05.2012 - 03.06.2012, 11.09.2012 - 14.06.2013, 16.09.2013 - 07.06.2014 ve 15.10.2015 - 09.06.2016 tarihleri arasında sigortalı çalışması nedeniyle davalı Kurumca 5335 sayılı Kanun gerekçe gösterilmek suretiyle davacının emekli aylıklarından yapılan kesintilerin durdurulması ile tahakkuk eden borcun iptaline karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum, kurum işleminin yerinde olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince, 'davanın reddine' karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi, 'Davacı tarafın istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine' karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; müvekkilinin emekli aylığı alırken çalıştığı iş yerlerinde 5510 sayılı Kanunun 4/1-a sigortası kapsamında sosyal güvenlik destek primi ödediğini, borçtan ve faizden sorumlu olmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davacıya 01.08.1995 tarihi itibarıyla 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli (yaşlılık) aylığı bağlandığı, davacının Bursa Belediyesine ait .... Ltd. Şti.'nde 24.01.2012 - 03.05.2012 ve Bursa Devlet Klasik Türk Müziği Korosu Müdürlüğünde 09.05.2012 - 03.06.2012, 11.09.2012 - 14.06.2013, 16.09.2013 - 07.06.2014 ve 15.10.2015 - 09.06.2016 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun 4/1-a sigortası kapsamında çalışmaya başladığı, 01.02.2012 - 30.06.2012, 01.10.2012 - 30.06.2013, 01.10.2013 - 30.06.2014, 01.11.2015 - 30.06.2016 arasında ödenen aylık ve ek ödeme miktarlarının faiziyle birlikte borç tahakkuk ettirildiği anlaşılmaktadır.
5335 sayılı Kanunun 30. maddesindeki, '...Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar. Diğer kanunların emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken emeklilik veya yaşlılık aylıkları ve/veya diğer tazminatları kesilmeksizin atanmaya, çalıştırılmaya veya görevlendirilmeye izin veren hükümleri ile 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 11 inci maddesine göre 01.01.2005 tarihinden önce alınmış Bakanlar Kurulu kararları uygulanmaz. Bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri; ... d) Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar,... Hakkında uygulanmaz. (Ek fıkra: 10/1/2013-6385/2 md.) İkinci fıkraya göre emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilenlerin sigortalılıklarının sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek ilgili sosyal güvenlik kanunlarına göre aylıkları yeniden bağlanır.'
5510 sayılı Kanunun 96. maddesi yersiz ödemelerin geri alınmasını ''Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;
a)Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
b)Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmi dört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmi dört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır.
Alacakların yersiz ödemelere mahsubu, en eski borçtan başlanarak borç aslına yapılır, kanunî faiz kalan borca uygulanır. Bu hüküm ilgili hak sahiplerinin muvafakat etmeleri kaydıyla, aynı dosyadan diğer bir hak sahibine yapılan yersiz ödemelere mahsubunda da uygulanır. Yersiz ödemenin gelir ve aylıklardan kesilmesinde, kesintinin başlayacağı ödeme dönemi başı itibarıyla kanunî faizi ile birlikte hesaplanan borç tutarı, gelir ve aylıktan %25 oranında kesilmek suretiyle uygulanır. Yersiz ödemelerin tespiti ile geri alınmasına ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.'' şeklinde düzenlemiştir.
Açıklanan yasal düzenlemeler çerçevesinde talebe konu süreler gözetildiğinde, mahkemece yukarıda sayılan mevzuat hükümleri çerçevesinde davacının fiilen çalıştığı süreler gözönünde bulundurularak istirdada konu tutarın belirlenip 5510 sayılı Kanunun 96. maddesi (b) fıkrasına göre karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirmeyle bu maddi ve hukuki olgular gözardı edilerek yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma sebebidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 19/02/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.