10. Hukuk Dairesi 2020/8186 E. , 2020/7392 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2020/8186 E. , 2020/7392 K.


'İçtihat Metni'

Mahkemesi : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

Dava, kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davacı vekili ile davalı vekili istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf isteminin reddine, davacı vekillinin istinaf başvurusunun kabulune karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum avukatı tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının Bağ-Kur sigortalı babası ...’nın 11/07/2003 tarihinde, SSK Emeklisi eşi ...’in 02/04/2010 tarihinde vefat ettiğini, davacının babasından dolayı aldığı ölüm aylığının kesilerek, yersiz ödemeden dolayı eşinden olayı aldığı ölüm aylığından Ocak 2018 tarihinden itibaren kesinti yapılmaya başlandığını, Kurum işleminin hatalı olduğunu belirterek, Kurum işleminin iptali ile babasından dolayı tekrar ölüm aylığı bağlanmasına, davacıya yersiz ödemeden dolayı çıkarılan 22.818,16 TL borcu olmadığının tespitine, davacının eşinden dolayı aldığı ölüm aylığından yapılan kesintilerin kesinti tarihinden itibaren yasal faiziyle iadesine, davacının maaşından yapılan kesintilerin durdurulmasına, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının vefat eden eşinden 4/1-a maddesi kapsamında ölüm aylığı aldığı tespit edildiğini, genel müdürlük görüş yazısına istinaden babası İrfan Fehmi Dikkaya'dan almış olduğu ölüm aylığının Şubat/2016 tarihi itibari ile iptal edildiğini, hak edilmeyen dönemlere ait 22.818,16 TL borç oluştuğunu, söz konusu borcun ölüm aylığından kesildiğini, yapılan işlemde herhangi bir aykırılık bulunmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince; “davanın kabulü ile, davalı kurumun davacının babasından kaynaklı ölüm aylığı iptaline ilişkin işlemlerin iptaline, davacının davalı kuruma aylık iptali işlemi nedeni ile borçlu bulunmadığının tespitine” şeklinde karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
1-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,
2-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nun 353/1-b-3 maddesi gereğince kabulüne,
Eskişehir 2. İş Mahkemesinin 2018/596 E., 2019/210 K., sayılı kararının kaldırılmasına,
3-Davanın kabulü ile,
a-Davacının, babasından dolayı ölüm aylığını kesen kurum işleminin iptali ile, aylığın kesildiği tarihten itibaren tekrar bağlanması gerektiğinin tespitine,
b-Ödenmeyen aylıkların, her bir aylığın hak kazanıldığı tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile tahsili ile davacıya verilmesine
c-Davacının, yersiz ödeme olarak, çıkarılan 22.818,16 TL borçlu olmadığının tespitine,
ç-Davacının kocasından dolayı aldığı ölüm aylıklarından yapılan kesintilerin, kesinti tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizi ile tahsili ile davacıya iadesine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili temyizinde ; tesis edilen işlemde herhangi bir hukuka aykırılığın olmadığını, davacıya 2926 sayılı yasa çerçevesinde ölüm aylığının tahsis edilemeyeceğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren ve “Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması” başlığını taşıyan 34. maddesinde, sigortalının evli olmayan, boşanan, dul kalan kızlarına ölüm aylığı bağlanabilmesi, bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmama veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olma koşullarına bağlanmış, “Aylık ve gelirlerin birleşmesi” başlıklı 54. maddede ise bu Kanuna göre bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi durumunda, hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığının bağlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Belirtilen açıklamalar ışığında dava dosyası incelendiğinde, babası üzerinden aylık alma açısından hakkı doğuran olay eşinin vefat ettiği tarih olacağından, söz konusu tarihteki ilgili mevzuatın yukarıda belirtilen maddeleri uyarınca davacının çift aylığa hak kazanıp kazanamayacağı 5510 sayılı yasanın 54. maddesi irdelenmek ve gerekçeleri gösterilmek sureti ile hüküm kurulması gerektiğinden yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, temyiz olunan Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının 6100 sayılı HMK'nun 373/2. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Ankara Bölge Adliye 10. Hukuk Mahkemesine gönderilmesine, 21/12/2020 gününde oy birliğiyle karar verildi.