10. Hukuk Dairesi 2020/6726 E. , 2020/6534 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2020/6726 E. , 2020/6534 K.


'İçtihat Metni'

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi


Dava, meydana gelen olayın iş kazası olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalılardan Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
A) Davacının İstemi :
Davacı vekili, davacının murisi...'ın 13/01/2009 tarihinde davalı şirket nezdinde çalışırken kaza yaşadığını ve buna bağlı olarak vefat ettiğini, olayın iş kazası olarak tespit edilmesini talep etmiştir.
B) Davalıların Cevapları :
Davalı Kurum vekili, usule ve yasaya davanın reddini savunmuştur.
Davalı işveren vekili, davacının murisi ile müvekkil olan şirket arasında işçi-işveren ilişkisi bulunmadığını beyan ederek, usule ve yasaya aykırı davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
C) İlk Derece Mahkemesinin Gerekçesi ve Kararı :
Mahkemenin 30/03/2018 tarihli kararında, davacının murisi ... kendi nam ve hesabına davalı şirketin yapmış olduğu inşaatta kendi nam ve hesabına çalışırken geçirmiş olduğu kaza sonrası vefat ettiği kaza ile ölüm arasında illiyet bağının bulunduğu 5510 sayılı Yasa’nın 13/b Maddesi uyarınca olayın iş kazası olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine, davacının mütevefa eşi ...'ın 13/01/2009 tarihinde meydana gelen olay nedeni ile vefat etmesine ilişkin kazanın 5510 sayılı Yasa’nın 13/b uyarınca iş kazası olduğunun tespitine, Davalı ... İnş. San. Turz Tic. Ltd. Şti. aleyhine açılan davanın reddine karar verilmiştir.
D) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararı :
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, ilk derece mahkemesi tarafından yeterli inceleme ve araştırma yapıldığı ve usule ve yasaya uygun karar verildiği gerekçesiyle davalı Kurum vekiline ait istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasa’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
E) Temyiz Talepleri :
Davalı Sosyal Güvenlik Kurum vekili, dava öncesi kuruma başvuru şartının yerine getirilmediğini, öncelikle dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddini, kazalının diğer davalı yanında çalıştığını gösteren herhangi bir kayda rastlanmadığını, 5 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, dava açılmasına Kurumun sebebiyet vermediğini, kurum aleyhine yargılama gideri ile vekalet ücreti yüklenmemesini savunarak, kararın bozulmasını talep etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
Dava, iş kazası tespitine ilişkindir.
İş kazasının tespiti istemine ilişkin bu tür davalar 506 sayılı Yasa'nın 11. maddesinden ve 5510 sayılı Yasa'nın 13. maddesinden kaynaklanmaktadır. Anılan maddeye göre, iş kazası a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır. Zararlandırıcı sigorta olayının iş kazası sayılması için, 1) sigorta olayına maruz kalan kişinin sigortalı olması, 2) sigorta olayının maddede sayılı sınırlı olarak belirtilen hal ve durumlardan birinde meydana gelmesi koşuldur. Başka bir anlatımla, sigorta olayının, iş kazası sayılabilmesi için iki koşulun birlikte gerçekleşmesi zorunlu olup İş kazası tespiti davaları bakımından özel olarak belirlenmiş bir ispat yöntemi de yoktur. Bu davaların her türlü delille ispatı mümkündür.
Dosya kapsamına göre, davalı iş yerinin kat karşılığı aldığı ve yaptığı inşaat işinde çatı yapımını davacının murisi ...’a verdiği ve adı geçen şahsın 13/01/2009 tarihinde ayağının kayması ile yaklaşık 6 mt. yükseklikten düştüğü, 29/01/2009 tarihinde hayatını kaybettiği; Adli Tıp Kurumu raporunda, kaza ile ölüm arasında illiyet bağının bulunduğunun tespit edildiği; ... 35. Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2010/354E - 2014/222K sayılı kararında, alınan bilirkişi raporuna göre davalı iş yeri yetkilisi ve ortağı olan Hasan Akkuş'un tali kusurlu, kazalı ...'ın asli kusurlu olduğu gerekçesiyle davacının murisinin taksirle ölümüne neden olmasından dolayı sanık Hasan Akkuş'un mahkumiyetine karar verildiği ve Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin onaması ile kararı ile kararın kesinleştiği; hizmet cetveline göre 1993-1994 ve 2003-2008 yıllarında kazalı adına farklı iş yerlerinden 4/a sigorta primlerinin yatırıldığı, 2009 yılında herhangi bir işyerinden hizmet bildiriminin olmadığı, yine kazalı adına 4/b kaydının bulunmadığı; ... ve İş Müfettişlerinin iş kazası tahkikat raporlarında, işçi-işveren ilişkisinin tespit edilemediği gerekçesiyle iş kazasının bulunmadığı yönünde değerlendirmelerin yapıldığı, kazalı ile davalı inşaat arasındaki ilişkiyi tespit eden yeterli araştırımanın ve delilin bulunmadığı, eksik inceleme ile karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, davacının murisi ...’ın kaza geçirdiği tarihte işçi olarak mı yoksa kendi ad ve hesabına mı çalıştığının tespiti amacıyla ilgili adına vergi kaydının araştırılması, kazalı ile dava şirket arasındaki ilişkinin tespiti için davalı iş yerinde kazanın yaşandığı tarihte çalışan şahısların, yani dönem bordrosu tanıklarının celbi ile dinlenilmeleri, hükme dayanak yapılan ceza yargılamasına ait dosyanın celbi ile dosyadaki tüm evrakın birlikte incelenmesi, kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde iddia ve savunmaların neticelendirilmesi gerekirken, eksik inceleme ile hüküm tesisi hatalı olmuştur.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalılardan Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 16/11/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.