10. Hukuk Dairesi 2016/16869 E. , 2020/2873 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2016/16869 E. , 2020/2873 K.


'İçtihat Metni'

Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
No : 2013/1-2016/89

Dava, iptale konu sigortalılık süresinin geçerli olduğunun tespiti, yaşlılık aylığının iptaline dair Kurum işleminin iptali ile ödenmeyen aylıkların faiziyle tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dosya kapsamı incelendiğinde, davacının, 20.04.2008-14.05.2008 ile 10.08.2008-10.05.2010 tarihleri arasındaki sigortalılığının fiili çalışmaya dayanmadığından bahisle iptal edilmesi sonucu aylığın iptal edildiği, ilgili denetmen raporunda, söz konusu işyeri için yapılan hacizlerdeki tespitler, çalıştığı iddia edilen şahısların beyanları ve diğer hususlar nazarında, davalı işyerinden bildirimi yapılan 65 kişinin sigortalılığının iptal edilmesi gerektiğinin bildirildiği, mahkemece, dinlenen tanık beyanları,sgk kayıtları ve bilirkişi raporu nazarında davacının belirlenen zaman dilimlerinde davalı işyerinde çalışmış olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmış ise de ; söz konusu hüküm eksik araştırmaya dayalıdır.
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Belirtilen açıklamalar ışığında somut olaya dönüldüğünde , dosyada mevcut 24.4.2008 tarihli belirsiz süreli iş sözleşmesinde yapılacak işin bekçilik olarak belirtildiği ancak tanık anlatımlarında davacının yaptığı iddia edilen işin peri bacası maketi yapıp satma işi olarak anlatıldığı anlaşılmakla davacının ne iş yaptığı net olarak belirlenip ,yapılan işin peri bacası maketi yapıp satma işi olması halinde işin mahiyeti ve kendi nam ve hesabına çalışma olup olmadığı araştırılmalı , ayrıca davacının kendi adına vergi kaydı olup olmadığı araştırılarak , uyuşmazlık konusu husus hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, eksik araştırma ve inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 08/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.