11. Hukuk Dairesi 2017/682 E. , 2018/8066 K.

[İctihat]

11. Hukuk Dairesi 2017/682 E. , 2018/8066 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada ... 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 27/02/2014 gün ve 2012/238-2014/31 sayılı kararı onayan Daire’nin 21/11/2016 gün ve 2015/11819-2016/8979 sayılı kararı aleyhinde davalı ... ... S.A'ya izafeten ... Denizcilik ve Nak. A.Ş. vekili tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya için düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
Davacı vekili; müvekkilinin dava dışı...İth. İhr. Ltd. Şti. ile nakliyat emtia sigorta poliçesi yaptığını, poliçeye konu malların Türkiye’den Rusya’ya taşınmasının teminat altına alındığını, sigortalı emtianın içinde bulunduğu konteynerlerin varış yerinde yapılan tespitinde boş olduğunun belirlendiğini, 14.07.2011 tarihinde ihraç edilecek malların yüklenmesi için ... firmasından konteyner alındığını, emtianın bu konteynere yüklendiğini, konteynerin Marport'tan deniz yoluyla taşındığını, Rus Gümrüğü’nde emtiaya rastlanmadığını, müvekkilinin poliçe nedeniyle sigortalısına 24.08.2011 tarihinde 18.723,97 TL ödediğini ve haklarına halef olduğunu ileri sürerek, bu tutarın ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davalılar davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre davanın kısmen kabulüne dair verilen karar davalı ... SA’ya izafeten ... vekilinin temyizi üzerine Dairemizce onanmıştır.
Davalı ... SA’ya izafeten ... vekili bu kez karar düzeltme talebinde bulunmuştur.
1- Dava, nakliyat emtia sigorta poliçesinden kaynaklanan rücuen alacak istemine ilişkindir. Somut olayda; dava dışı .... İth. İhr. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından Rusya'ya ihraç edilen mallar için davacı tarafından nakliyat emtia sigorta poliçesi yapılmıştır. Varma yerinde yapılan kontrollerde malların taşındığı konteyner içerisinden çalındığı, gümrük yetkilileri tarafından tespit edilip buna ilişkin tutanak tutulmuş, davacı tarafından yapılan ekspertiz çalışmaları neticesinde sigortalıya hasar bedeli ödenerek taşımayı yaptığı belirtilen davalı şirketler aleyhine rücuen alacak davası açılmıştır. Mahkemece yapılan yargılama neticesinde malların limandan sonra yapılan karayolu taşıması işinin sigorta kapsamında kalmadığı, hasarın deniz taşıması sırasında meydana geldiğine dair tespit ve değerlendirmelerde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak; dosya içerisinde yer alan sigortalı satıcı tarafından düzenlenen ve hasara konu malların da içerisinde yer aldığı faturadan satış sözleşmesinin FOB satış usulüne göre ./..

yapıldığı anlaşılmaktadır. FOB satış usulünde ihracatçı, sözleşmede belirtilen tarihte alıcı, tarafından belirlenen limanda geminin güvertesine malı teslim ederek o andan itibaren oluşacak masraf ve riskleri ithalatçıya devreder. İhracatçı, ihracat ile ilgili formaliteleri yerine getirerek liman ve yükleme masraflarını da karşılamak zorundadır. Davacı tarafından rücu ilişkisine dayanak gösterilen poliçede sigortalı malın ihracatçısı ... İth. İhr. Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. olup yapılan ekspertiz incelemesi sonrasında da hasar bedeli bu şirkete ödenmiştir. Bu açıklamalar uyarınca uyuşmazlığın çözümünde sigortalı şirket tarafından ihraç edilen malların satış bedelinin sigortalı tarafından tahsil edilip edilmediği önem arz etmektedir. Şöyle ki; ihracata konu malların bedelinin peşin tahsili halinde FOB satış sözleşmesi uyarınca sigortalı malların taşımayı yapacak geminin güvertesine yüklenmesi anından itibaren taşınan malın tüm hasar ve yararı alıcıya geçeceğinden taşıma nedeniyle ihracatçı konumundaki dava dışı sigortalının sigorta ettirilebilir bir menfaati bulunmayacak ve dolayısıyla sigortalıya yapılan ödeme hatır ödemesi niteliğinde olacaktır. İhraç edilen malın bedelinin tahsil edilmemiş olması halinde ise sigortalının malın teslimine ilişkin yükümlülüğü çerçevesinde alıcıya teslime kadar sigortalanabilir menfaati bulunduğundan yapılan ödeme geçerli bir ödeme kabul edilecek bu doğrultuda taşıyıcıya ve / veya onun sorumluluk sigortacısına rücu edilebilecektir. O halde mahkemece, açıklanan bu hususa ilişkin araştırma ve değerlendirme yapılmadan eksik incelemeyle ve yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış davalı ... SA’ya izafeten ... vekilinin anılan yöne ilişkin karar düzeltme itirazlarının kabulüyle Dairemizin 21.11.2016 tarihli 2015/11819 Esas, 2016/8979 Karar sayılı onama ilamının kaldırılarak, yukarıda anılan gerekçeyle mahkeme kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
2- Kabule göre de; mahkemece davalılardan ... Taş. A.Ş. ile ... SA şirketinin aynı şirket oldukları, dava konusu olayda deniz taşımasının bu şirket tarafından gerçekleştirildiği, davalı ... Nak. A.Ş'nin bu şirketin acentesi olduğu, hasarın varma limanında malın gemiden indirilmesi aşamasında bu şirketin eylem ve işlemlerinden sorumlu olduğu liman işletmesinin kusurundan kaynaklandığı sabit görülmüştür. 6762 Sayılı ...'nın 119. maddesinde acentenin, aracılıkta bulunduğu veya akdettiği mukavelelerle ilgili her türlü ihtar, ihbar ve protesto gibi hakkı koruyan beyanları müvekkili namına yapmaya ve bunları kabule salahiyetli olduğu, bu gibi mukavelelerden çıkacak ihtilaflardan dolayı acentenin müvekkili namına dava açabileceği gibi acenteye karşı da aynı sıfatla dava açılabileceği, bu hükümlere aykırı olan şartların muteber olmayacağı düzenlenmiştir. Bu hüküm uyarınca acenteye asıl borçluya izafeten dava açılabilir ise de acente aleyhine değil asıl borçlu aleyhine hüküm tesis edilmek zorundadır. Somut olayda hem taşımayı yaptığı kabul edilen ... SA şirketine hem de ona izafeten acentesi ... Den. ve Nak. A.Ş'ye husumet yöneltilmesi doğru olmadığı gibi mahkemece hükmedilen tazminatın asıl taşıyıcı yerine ona izafeten hasım gösterilen acente sıfatına haiz ... Den. ve Nak. A.Ş'den tahsiline yönelik hüküm tesisi de doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
3- Bozma sebep ve şekline göre davalı davalı ... SA’ya izafeten ... vekilinin sair karar düzeltme nedenlerinin incelenmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) ve (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... SA’ya izafeten ... vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 21.11.2016 tarihli 2015/11819 Esas, 2016/8979 Karar sayılı onama ilamının kaldırılarak hükmün adı geçen davalı yararına BOZULMASINA, (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair karar düzeltme istemlerinin incelenmesine yer olmadığına, ödediği temyiz peşin, temyiz ilam ve karar düzeltme harcının isteği halinde karar düzeltme isteyene iadesine, 19/12/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.