13. Hukuk Dairesi 2016/24319 E. , 2018/12491 K.

[İctihat]

13. Hukuk Dairesi 2016/24319 E. , 2018/12491 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı-... avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR

Davacı, davalılar ile arasında ... mevkiinde bulunan mesken amaçlı villa tipi gayrimenkulün satışına ilişkin olarak adi yazılı şekilde gayrimenkul satış sözleşmesi imzalandığını, söz konusu sözleşmeye istinaden davalılara 12/12/2008 tarihinde 120.000,00-Euro peşin ödeme yaptığını, bakiye 39.000,00-Euro’nun ise 31/01/2009 tarihinde ödemesinin kararlaştırıldığını, ancak karşı tarafın sözleşme ile yüklendiği edimi yerine getirmediğini, tapunun devredilmediğini, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 15. Maddesinde 'Bu sözleşme Türk kanunlarına tabidir ve anlaşmazlıklarda Türkiye Mahkemeleri yetkilidir' şeklinde düzenleme bulunduğunu, kendi ülkesinde hak ve alacaklarına kavuşabilmesinin tek yolunun sözleşmenin geçersizliğinin mahkeme kararı ile tespit edilmesi olduğunu belirterek 20/10/2008 tarihli gayrimenkul satış sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ..., davanın reddini savunmuştur.
Diğer davalı, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile; taraflar arasında yapılan 20/10/2008 tarihli gayrimenkul satış sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespitine, karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava konusu uyuşmazlık adi yazılı şekilde yapılan taşınmaz satış sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespitine ilişkin olup, mahkemece, taraflar arasında yapılan 20/10/2008 tarihli gayrimenkul satış sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespitine karar verilmiştir.
Hemen belirtmek gerekir ki, açılmış bir davanın esasının incelenebilmesi bazı şartların gerçekleşmesine bağlı olup bunlara dava şartları denmektedir. Dava şartlarından bir kısmı olumlu (varlığı mutlaka gerekli), bir kısmı da olumsuz (yokluğu mutlaka gerekli) niteliktedir. Hakim, önüne gelen bir davada, dava şartlarının mevcut olup olmadığını re'sen gözetecektir. Olumlu dava şartlarından biri de 6100 sayılı HMK m.114 1/h bendinde ifade edildiği üzere davacının o davayı açmakta hukuki yararının bulunmasıdır. Açılmasında davacısı yönünden hukuki yarar bulunmayan bir dava, dava şartının yokluğu nedeniyle reddedilmelidir. Hukuki yararın varlığı koşulunun mevcut olup olmadığı, her bir davada o davaya konu olayın somut özellikleri çerçevesinde hakim tarafından değerlendirilmelidir. Hal böyle olunca, hukuki yararın tartışılması gerekmektedir. Yine 6100 sayılı HMK’nın 106. maddesinde tespit davaları düzenlenmiştir. Maddeye göre; Tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır ve maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturamazlar. Davacı iş bu davayı açmakla birlikte geçersiz sözleşme nedeniyle davalı tarafa ödediği bedellerin de bulunduğu dikkate alındığında taleplerine konu hususlarda güncel bir yarar sağlayamayacaktır. Davacı, davalıya karşı eda davası açarak aynı sonuca ulaşabilecek durumdadır. Mahkemece, değinilen hususlar gözetilerek hukuki yarar yokluğundan davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma sebebidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı ... yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/12/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.