6. Hukuk Dairesi 2015/8318 E. , 2016/132 K.

[İctihat]

6. Hukuk Dairesi 2015/8318 E. , 2016/132 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti-Uyarlama

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti - uyarlama davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne, dava tarihi olan 02/07/2013 tarihinden itibaren kira bedelinin 400 TL olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacıvekili dava dilekçesinde, davacıya ait taşınmazda davalının 01/10/2010 başlangıç tarihli ve beş yıl süreli sözleşme ile kiracı olduğunu, sözleşmede aylık kira bedelinin 100 TL olarak belirlendiğini, ancak ekonomik koşullar, paranın alım gücü, toptan eşya fiyat endeksi, kiralanan işyerinin bulunduğu yerin önemi, çevresi ve emsalleri göz önüne alındığında aylık 100 TL kira bedelinin çok az olduğunu, belirterek 01/10/2013 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 400 TL olarak tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı vekili, taraflar arasında yapılan kira kontratının süresinin 5 yıl olduğunu ve bu sürenin henüz dolmadığını, bu nedenle kira süresi içerisinde yeni kira dönemi için kira belirlemesinin istenilmesinin hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, taraflar arasında yapılan sözleşmede ise bir artış kararlaştırılmamış olup kira süresi boyunca aylık 100,00 TL. kira ödeneceğinin kararlaştırıldığını, ekonomik ve çevresel koşullarda davacı lehine değişen bir durum olmayıp daha da kötüye gittiğini, belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın uyarlama davası olduğu kabul edilerek davanın kabulüne, dava tarihi olan 02/07/2013 tarihinden itibaren kira bedelinin 400 TL olarak tespitine karar verilmiştir.
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanun'unun 344.cü maddesinde “ Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.” hükmü, Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanunun 2.maddesinde geçmişe etkili olma başlığı altında “Türk Borçlar Kanununun düzenine ve genel ahlaka ilişkin kuralları gerçekleştirdikleri tarihe bakılmaksızın, bütün fiil ve işlemlere uygulanır.” hükmü yer almaktadır. Türk Borçlar Kanununun kira artışına ilişkin 344.maddesindeki düzenleme kiracıları koruyucu nitelikte olup, kamu düzenine ilişkindir.
04.07.2012 tarihli 6353 Sayılı Kanun'un 53.maddesi ile değiştirilen 31.03.2012 tarihli 6217 Sayılı Kanun'un Geçici 2.maddesine göre 'Kiracının Türk Ticaret Kanununda tacir olarak sayılan kişiler ile özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişileri olduğu işyeri kiralarında, 11.01.2011 tarihli ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 323, 325, 331, 340, 342, 343, 344, 346 ve 354 üncü maddeleri 01.07.2012 tarihinden itibaren 8 yıl süreyle uygulanmaz. Bu halde, kira sözleşmelerinde bu maddelerde belirtilmiş olan konulara ilişkin olarak sözleşme serbestisi gereği kira sözleşmesi hükümleri tatbik olunur. Kira sözleşmelerinde hüküm olmayan hallerde mülga Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.' hükmüne göre kiracısı tacir ve tüzel kişi olan işyerlerinde Türk Borçlar Kanunu'nun 344.maddesi uygulanmayacaktır.
Olayımızda; 01/10/2013 tarihinden itibaren kira parasının tespiti istenmiş olup, mahkemece yukarıdaki ilke ve esaslar gözetilerek, talebi aşmayacak şekilde tespiti istenilen dönemin endeks dönemi olduğu kabul edilerek, 01/10/2013 tarihinden itibaren DİE nin 12 aylık ÜFE endeksine göre kira parasının tespitine karar verilmesi gerekirken, uyarlama koşullarının oluşup oluşmadığı da araştırılmadan yazılı gerekçe ile 02/07/2013 tarihinden itibaren kira parasının tespitine karar verilmesi doğru olmadığından hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 20.01.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.