9. Hukuk Dairesi 2018/561 E. , 2020/20348 K.

[İctihat]

9. Hukuk Dairesi 2018/561 E. , 2020/20348 K.


'İçtihat Metni'



BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ : .... Hukuk Dairesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının 15.05.2008 tarihinde asıl işveren olan davalı...'ın alt işvereninde çalışmaya başladığını, en son ... İnşaat İzolasyon San. Tic. A.Ş.'de demir ustası olarak 3.000,00 TL çalıştığını, ancak Sosyal Güvenlik Kurumu primlerinin asgari ücret üzerinden yatırıldığını, yemek ve servisten faydalandığını ve 14.08.2015 tarihinde alt işverenin işinin bitmesi nedeniyle haklı ve geçerli bir sebep olmaksızın iş sözleşmesinin feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatları ile izin, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... vekili, müvekkili şirketin davada taraf sıfatının bulunmadığını, ana iştigal konusunun petrol rafinerisi olduğunu, bu faaliyeti dışında inşaat, montaj ve onarım gibi işlerini ihale ile anahtar teslim temin ettiğini, davacı ile aralarında imzalanmış bir iş sözleşmesinin bulunmadığını, diğer davalı ile de aralarında herhangi bir sözleşmenin bulunmadığını, diğer davalı ... İnşaat Şirketi'nin...'tan iş alan diğer şirketlerin alt taşeronu olduğunu, ... İnşaat ile aralarında asıl işveren - alt işveren ilişkisinin bulunmadığını, davanın zaman aşımına uğradığını, kabul anlamına gelmemekle davacının belirttiği çalışma sürelerine, çalışma şekline ve aldığı ücrete de itiraz ettiklerini belirterek
Diğer davalı ... İnşaat İzolasyon San. Tic. A.Ş. vekili, davalı şirket ile diğer davalı...’ın yüklenicisi ... İnşaat San ve Tic. A.Ş arasında 27.06.2014 tarihli alt yüklenici sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşme gereğince inşaat işlerinin yapılmasının üstlenildiğini, söz konusu sözleşme kapsamında çalışmak üzere davacının 20.05.2015 tarihinde 924,17 TL net ücretle işe alındığını, taahhüt edilen işlerin bitirilmesi üzerine 14.08.2015 tarihinde işine son verildiğini, 01.07.2015 tarihli iş sözleşmesi fesih bildirimi yazısı ile 14.08.2015 tarihinde iş sözleşmesinin feshedileceğinin davacıya bildirildiğini, davacının işten çıkışı yapıldıktan sonra bütün haklarının ödendiğini, davacının davalı şirketten herhangi bir ücret alacağının kalmadığına dair 15.09.2015 tarihli ibranameyi imzalayarak davalı şirketi ibra ettiğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlar ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının 15.05.2008-14.08.2015 tarihleri arasında davalı üst işveren... işverenliğinde en son alt işveren davalı ... İnşaat Anonim Şirketi işçisi olarak çalıştığı, iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından haklı ve geçerli bir sebep olmadan feshedildiği ve davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, dosya kapsamında ödenmeyen fazla çalışma, genel tatil, hafta tatili ile yıllık izin ücreti alacaklarının bulunduğu ve davalıların asıl işveren ve alt işveren sıfatı ile ücret alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, davalı ... İnşaat İzolasyon San. Tic. A.Ş.’nin istinaf başvurusu yönünden yapılan incelemede, davalı vekilinin dilekçesinde istinaf sebepleri ile gerekçesinin hiç gösterilmediği ve İlk Derece Mahkemesi kararında kamu düzenine aykırılık da bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 352, 353/1-b.1 ve 355. maddeleri uyarınca esastan reddine davalı...’ın istinaf başvurusu yönünden yapılan incelemede ise, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun 6100 Sayılı Kanun’un 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Kararı, davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasında, davalı şirketler arasındaki hukuki ilişkinin niteliği ve bunun sonucu olarak davalıların dava konusu alacaklardan sorumlu olup olmadığı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı Kanun'un 2. maddesinde 'bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.' denilmektedir.
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı için öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolayısıyla sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de, tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenler de asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Alt işveren sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise, asıl işverenden istenilen işin, asıl iş ya da işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
Dosya içeriğine göre, davalı ... ile dava dışı ... şirketi arasında ... Rafinerisi Fuel Oil Dönüşüm Projesi (RUP) Mühendislik İşleri ve Hizmetleri, Tedarik ve Yapım işine ilişkin 17.12.2009 tarihli sözleşme bulunduğu, yine dava dışı Ark İnşaat Anonim Şirketi ile davalı... arasında ... ... Rafineri Müdürlüğünün 28.05.2010 tarihli İnşaat İşleri Proje Yönetim Hizmeti Sözleşmesi kapsamında yaptırılacak olan yeni atık su arıtma tesisi yapılması işine ait 29.05.2014 tarihli protokolün düzenlendiği, protokolün konusunun, tesis yapımı işinin alt yüklenicilere yaptırılması ve adı geçen işle ilgili tüm proje yönetim hizmetlerinin sağlanması işi olarak belirlendiği anlaşılmaktadır. Dava dışı Ark İnşaat Anonim Şirketi ile davalı ... İnşaat İzolasyon San. Tic. A.Ş. arasında ise 27.06.2014 tarihli 150 günlük alt yüklenici sözleşmesi bulunduğu, sözleşme konusunun da yeni atık su arıtma tesisi yapılmasının kaba inşaat ve mimari işleri olduğu, davacının da son olarak bu iş kapsamında çalıştığı dosya kapsamı ile sabittir.
Davalı..., tabi olduğu mevzuat uyarınca ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izin, lisans vb.’nin alınması kaydıyla, her çeşit ham petrol, petrol ürünleri ve kimyasal ürünleri temin ve rafine etmek, üretilen ve ithal edilen ham petrol, petrol ve kimyasal ürünlerin ihracat dahil her türlü ticari faaliyeti ile beraber üretim ve satış aşamasında depolama ve taşıma faaliyetlerinde ve enerji üretimiyle ilgili her türlü faaliyette bulunmak amacıyla kurulmuştur.
Dosyadaki tüm bilgi ve belgeler ile davalı şirketler ile dava dışı sirketler arasında yapılan sözleşme ve ekleri nazara alındığında, davalı... ile dava dışı Ark İnşaat Anonim Şirketi arasında belirli bir işin yapılıp teslim edilmesine ilişkin anahtar teslim işi konu alan bir eser sözleşmesi bulunduğu, asıl işveren ve alt işveren ilişkisi bulunmadığı anlaşılmaktadır. Ancak davacının çalışma süresi, dava dışı Ark İnşaat Anonim Şirketi ile davalı ... İnşaat İzolasyon San. Tic. A.Ş. arasındaki alt yüklenici sözleşmesi süresi ile sınırlı olmayıp daha önce de farklı işverenler nezdinde ... Rafinerisi Fuel Oil Dönüşüm Projesi kapsamında çalıştırıldığı da dosya kapsamı ile sabittir. Bu durumda, davacının daha önceki çalışma dönemler yönünden davalı... ile dava dışı şirketler arasındaki tüm sözleşmeler ile varsa alt yüklenici sözleşmeleri getirtilerek her bir dönem yönünden işin anahtar teslim iş olup olup olmadığı açıklığa kavuşturulmalıdır. Davacının daha önceki çalışmalarının da...’tan anahtar teslim alınan işler kapsamında geçtiğinin anlaşılması halinde ... yönünden pasif husumet yokluğu sebebiyle davanın reddine karar verilmeli, davalı ... İnşaat İzolasyon San. Tic. A.Ş.’nin sorumluluğu da şartları varsa işyeri devri kurallarına göre, yoksa kendi dönemi ile sınırlı olarak belirlenmelidir. Bu yönler dikkate alınmadan eksik inceleme ve araştırma ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ :
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, bozma sebebine göre davalıların sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada yer olmadığına, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin ise kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine, 25.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.