10. Hukuk Dairesi 2017/5456 E. , 2018/507 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2017/5456 E. , 2018/507 K.


'İçtihat Metni'


Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı Kurum ile davalılardan... San. Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Yasanın 86/9. maddeleri olup, bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmelerinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re'sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu davada; davacı 01.03.2000 - 01.03.2012 tarihleri arasında kesintisiz ve sürekli aynı fabrikada çalıştığını, fabrikanın işletmesinin... San. Tic. Ltd. Şti. tarafından muvazalı olarak ... San. Tic. Ltd. Şti.'ne 28.07.2010 tarihinde devredildiği, 01.03.2000 - 27.07.2010 tarihleri arasında... San. Tic. A.Ş.'de, 28.07.2010 - 01.03.2012 tarihleri arasında ... Top. San. Tic. Ltd. Şti.'de geçen çalışmalarının tespitini talep ettiği, mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilerek davacının 01.04.2003 - 27.07.2010 tarihleri arasında davalı ... San. Tic. Ltd. Şti.'de 1977 gün, 28.07.2010 - 30.12.2011 tarihleri arasında davalı ... İnş. Ltd. Şti.'de 393 gün çalıştığının tespiti yönünde hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 298'inci maddesinde hüküm kısmında iki tarafa yükletilen hak ve borçların tereddüde yer vermeyecek şekilde belirtilmesi zorunluluğu belirtilmiştir. Kısa karar, bir davayı sona erdiren temyizi mümkün olan son kararlardandır. Bu kararla mahkeme davadan elini çeker ve davayı sona erdirmiş olur. Asıl olan kısa karardır. Hukuk Muhakemeleri Kanununun 297'nci maddesine uygun olarak tarafların hak ve yükümlülüklerini açıkça gösteren kısa karar ile daha sonra yazılan gerekçeli kararında buna uygun olarak düzenlenmesi gereklidir. Kısa karar ile gerekçeli karar arasında çelişki bulunmaması gerekir. Hükümlerin çelişkiden uzak ve infaza elverişli olması kamu düzeniyle ilgili olup, hükmü temyiz etmeyen yönünden de sonuç doğurması gerekeceği de gözetilerek, gerçeğe ve hukuka uygun bir karar verilmesi gerekir. (10/04/1992 gün ve 7/4 sayılı içtihadı birleştirme kararı) Nitekim aynı ilkeler Hukuk Genel Kurulunun 2011/21-23E 268 K., 2012/6-97 E 203 K., 2012/10-149 E. 291 K. sayılı kararlarında da benimsenmiştir.
Somut olayda; karar gerekçesinde ve kısa kararda davacının... San. Tic. Ltd. Şti.'de 01.06.2001-27.07.2010 tarihleri arasında 2487 gün, ... İnş. Ltd. Şti.'de 27.07.2010 - 30.11.2011 tarihleri arasında 423 gün hizmet sözleşmesiyle çalıştığının tespit edildiği belirtildiği halde kararın hüküm kısmında davacının 01.04.2003 - 27.07.2010 tarihleri arasında davalı ... San. Tic. Ltd. Şti.'de 1977 gün, 28.07.2010 - 30.12.2011 tarihleri arasında davalı ... İnş. Ltd. Şti.'de 393 gün çalıştığının tespiti yönünde karar verildiği görülmekle, bu şekilde hüküm kurulması yukarıda açıklanan kısa kararla gerekçeli kararın birbirine uygun olması gerektiğine ilişkin usul ve kanun hükümlerine aykırıdır.
Dosyada yapılan incelemede; davalı işyerlerinin tuğla üretimi işini yaptıkları, davalı ... San. Tic. Ltd. Şti.'nin cevap dilekçesinde davacı ile şirket arasında bağımlı ve sürekli bir ilişki bulunmadığını, davacının tuğla almaya gelen alıcılar adına tuğla taşıma işini yaptığını ve ücretini yüklenecek tuğla sayısı üzerinden alıcıdan aldığını, davacının kendi nam ve hesabına hamallık yapmak suretiyle bağımsız çalıştığını, işyerinin mevsimlik işyeri olduğu ve her yıl Nisan - Ekim ayları arasında faaliyet gösterdiğini iddia ettiği, dinlenen tanıklar Mehmet Gül ile Nusret Ayaz'ın ise davacının fabrikanın işçisi olduğu, serbest hamal olmadığı, ücretlerini günlük yükledikleri tuğlaya göre hesaplanarak ay sonunda ödendiği, 12. aydan sonra hava şartlarına göre yaklaşık kırk gün fabrikada çalışılmadığı ancak stoktaki mallar için 2 ekip halinde davacıların birer gün ara ile gelip çalıştıkları yönünde beyanda bulundukları, davacı 22.11.1999 - 22.05.2001 tarihleri arasında askerlik yaptığından mahkemece terhis tarihini takip eden ay başı olan 01.06.2001 tarihinde çalışmaya başladığı ve mevsimsel çalışma yapıldığından her yıl Ocak, Şubat, Mart aylarında çalışılmadığı kabul edilerek karar verildiği tespit edilmiş ise de hüküm eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Mahkemece dava konusu döneme ilişkin işyeri bordroları dosya arasına celp edilerek re'sen tespit edilecek bordro tanıkları dinlenilmeli, işyerindeki çalışmanın mevsimsel olup olmadığı, mevsimsel ise hangi aylar arasında çalışıldığı, davacıya işyerindeki çalışmasının mahiyeti açıklattırılmak suretiyle, işyerinde asıl olarak tuğla üretim işi yapıldığından davacının üretim bölümünde çalışmasının olup olmadığı, yoksa sadece tuğla taşıma işi mi yaptığı tespit edilmeli, davalı işyeri çevresinde aynı işi yapmakta olan işyerlerinden tuğla taşıma işinde çalışma usulünün nasıl olduğu yönünde ve davacının diğer işyerlerinde bu şekilde bir çalışmasının olup olmadığı yönünde araştırma yapılarak bu bağlamda davacının piyasa hamalı olup olmadığı belirlenmeli, işyerinden sigortalı olarak bildirilen işçilerin işyerindeki çalışma konumları incelenerek taşıma işinde çalışan işçilerden sigortalı gösterilenlerin olup olmadığı tespit edilmeli, davacının çalışmasının gerçekliği ve hizmet akdine dayalı sürekli, bağımlı çalışmanın varlığı tereddütsüz bir şekilde ortaya konulmalıdır.
Yukarıda belirtilen maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum ile davalılardan... San. Tic. Ltd. Şti. vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan... San. Tic. Ltd. Şti.'ne iadesine, 05.02.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.