10. Hukuk Dairesi 2019/6331 E. , 2019/10152 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2019/6331 E. , 2019/10152 K.


'İçtihat Metni'


... Özel Güvenlik Koruma Eğitim Merkezi Ltd.Şti. adına Av. ... ile ... Başkanlığı adına Av. ... arasındaki dava hakkında Konya 3. İş Mahkemesinden verilen 06.10.2016 tarih ve 2016/115-333 sayılı hükmün, Dairemizin 17.06.2019 tarih 2017/892-2019/5066 sayılı ilamı ile davalı Kurum vekilin temyiz itirazları kabul edilerek bozulmasına karar verilmiştir. Davacı tarafından da kararın temyiz edildiği, maddi hata nedeniyle kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
1-İş Mahkemeleri Kanun’unun 8/3’üncü madde hükmü uyarınca İş Mahkemelerince verilen kararlara ve buna bağlı Yargıtay ilamına karşı karar düzeltme yolu kapalıdır. Ne var ki, Yargıtay onama ve bozma kararlarında açıkça maddi hatanın bulunması hallerinde dosyanın yeniden incelenmesi mümkündür. Zira maddi yanılgıya dayanılarak verilmiş olan onama ve bozma kararları ile hatalı biçimde hak sahibi olmak evrensel hukukun temel ilkelerine ters düştüğünden karşı taraf yararına sonuç doğurmamalıdır.
Öte yandan bilindiği üzere usul kuralları (görev konusu, hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı, harç ve maddi hata) kamu düzeni ile doğrudan bağlantılı olup, taraflar yararına usulü kazanılmış hak oluşturmamaktadır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.03.1972 gün ve 1968/1-277-176, 01.03.1995 gün ve 1995/7-641-117, 23.01.2002 gün ve 2001/1-1010-2002/1, 12.07.2006 gün ve 2006/4-519-527 sayılı kararları; Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü-2001 Baskı, cilt 5, sayfa 4771 vd)
Dava, yol ve yemek yardımlarının prime esas kazanca dâhil olmadığının tespiti ile Kurumca haksız olarak tahsil edilen primlerin yasal faizi ile tahsili istemine ilişkin olup, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yol yardımı yönünden kabul, yemek yardımı yönünden red kararı verilmiştir. Dairemiz bozma ilamı ile yemek yardımı yönünden red yerinde görülüp, yol yardımı yönünden;davalı Kurumdan gelen, yol yardımlarının PEK içinde değerlendirildiğine dair bodro ve belge bulunmaması karşısında iadesi gereken tutarın Kurum verileri ile doğrulandıktan sonra dosya kapsamına göre karar verilmesi şeklinde davalı Kurum lehine bozma kararı verilmiş,karar kapsamından davacı tarafın temyiz itirazlarının kabul edilmediği anlaşılmakla birlikte; temyizine ilişkin karar verilmediğinden,maddi hataya dayalı olduğu anlaşılan Dairemizin 17.06.2019 tarih 2017/892 -2019/5066 sayılı bozma içerikli ilamının ORTADAN KALDIRILMASINA,
Tarafların temyiz itirazlarına gelince ;
1-Davacı tarafın temyiz itirazlarının reddine,
2-Davalı Kurum vekilinin temyiz itirazları yönünden;
01.01.2004 tarihinde yürürlüğe giren 506 sayılı Yasanın 77. maddesindeki değişiklikle; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca açıklanan muafiyet miktarlarını aşan nakden ödenen yemek yardımlarının prime esas kazanç matrahına dahil edilmesi gerektiği düzenlenmiş olup, 29.01.2004 tarih ve 25361 sayılı RG de yayımlanan 'Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tututlacak Kazançların Aylık tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarının tespitine İlişkin tebliğ'in 4. maddesine göre; sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin işyerinde veya müştemilatında yemek verilememesi şartıyla fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen günlük asgari ücretin %6 sının yemek verilecek olan gün sayısı ile çarpılması sonucu bulunacak miktar, prime esas kazanç matrahına dahil edilemeyeceği' öngörülmüştür.
Somut olay bakımından ise, muafiyeti aşan yemek yardımının PEK matrahına dahil edilmesine, yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç matrahına dâhil edilmemesi gerektiğine dair yaklaşım isabetli ise de, yol ve yemek yardımları yapılıp yapılmadığı ile miktarının yöntemince belirlenmesi gereklidir. Bu kapsamda, mahkemece, davacı şirketin dosya arasına sunduğu ve Kurumca doğrulanıp doğrulanmadığı anlaşılmayan bordro icmallerinde yer alan tutarlar esas alınarak kurumdan sorulmaksızın hesap yapılmak suretiyle ödendiği belirtilen yol yardımı başlığı altındaki paralar dikkate alınmış olup, dosya arasındaki belgelerden davalı kurumdan gelen ve yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç içerisinde değerlendirildiğine dair herhangi bir bordro veya belge bulunmaması karşısında, Mahkemece, öncelikle davalı kuruma verildiği esnada bordrolarda hak edilen ücret dışında ayrıca belirtilen yol yardımına dair yardımların varlığı araştırıldıktan sonra, dava konusu dönem içinde, ödenen sigorta primi ve işsizlik sigortası prim tutarları, ait oldukları dönemler ve ödeme tarihleri üzerinden, konusunda uzman bilirkişi marifetiyle, çalışan her bir sigortalı bazında dava konusu dönem içinde ödenen yol yardımı tutarları tespit edilmeli ve iadesi gereken tutarın kurum verileri ile doğrulandıktan sonra usulünce belirlenmesi gerekirken, davacı şirketin dava dilekçesine eklediği belgeler üzerinden eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK'nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 23.12.2019 gününde oybirliği ile karar verildi.