10. Hukuk Dairesi 2018/3042 E. , 2019/7 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2018/3042 E. , 2019/7 K.


'İçtihat Metni'

Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, davacının hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ile davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, temyiz yoluna başvuran davacının tüm, davalılardan Kurumun sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu tür davalarda, davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; çalışmaları ile ilgili tüm belgeler davalı kurumdan; puantaj kayıtları ve ücret tediye bordrolarının asılları işverenden getirtilmeli, iş bu belgelerden sigortalının imzasını içerenler yönünden imzanın aidiyeti davacı tarafından kabul edilenler ile inkar edilip de aidiyeti ehil bilirkişi incelemesiyle saptananlardan yine davacı tarafından hata-hile-ikrah durumu iddia ve ispat edilemeyenler bakımından, işbu yazılı belgelerin aksi eşdeğerde delillerle kanıtlanması için davacıya delilleri sorulmalı; dava konusu dönemde işyeri devri yada işverenler arasında organik bağ bulunup bulunmadığı araştırılmalı, davacı ile birlikte çalışan ve işverenlerin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler resen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı, bunun dışında sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince araştırılmalı, tespiti istenen dönemde davalı işyerinde kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, dinlenen tanıkların hizmet cetvelleri getirtilmelidir.
Davacı, 07.04.2004 - 01.05.2008 arasında sigortasız olarak, 01.05.2008’den itibaren ise sigortalı olarak ... Konfeksiyon ve Ay. San ve Tic. Ltd. Şti.’nde çalıştığını, işyerinin ... Hırdavat San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne devredildiğini ancak kendisinin 17.06.2010 tarihine kadar da ... Hırdavat Ltd. Şti. tarafından işletilen aynı işyerinde çalıştığını ve sigorta başlangıcının 07.04.2004 olarak tespitine ve belirttiği tarihler arasında hizmet akdine bağlı olarak çalıştığının hüküm altına alınmasını istemiştir. Mahkemece, ticaret sicil kayıtları esas alınarak davalılar hakkındaki dava tefrik edilmiş, davalı ... Kon.ve Ay. San. ve Tic. Ltd. Şti. yönünden davanın kısmen kabulüyle, A-Davacının 29.08.2008 - 18.02.2010 döneminde davalı işyerinden Kuruma bildirilen çalışmalarının tespitinde hukuki yarar olmadığından reddine,
B-Davacının 07.04.2004 - 18.02.2010 döneminde davalı ... Konfeksiyon ve Ayakkabıcılık San. Tic. Ltd. Şti.'nde davalı işyeri tarafından kuruma bildirilenler dışında; ...Olmak üzere toplam 1491 gün daha sigortalı olarak çalıştığının tespitine, karar verilmiş, tefrik edilen ve ... 19. İş Mahkemesinin 2013/562 Esasına kaydedilen dosyada davalı ... Hırdavat yönünden ise davacının 19.02.2010 - 17.06.2010 arası 117 gün asgari ücretle çalıştığının tespitine karar verilerek istem kısmen hüküm altına alınmıştır.
... Hırdavat ... Ltd. Şti. yönünden verilen karar, Dairemizin 11.05.2017 tarih, 2017/806 E. - 2017/4028 K. sayılı ilamıyla bozulmuştur. Bozma ilamında belirtilen gerekçelerle ... Hırdavat ... Ltd. Şti. yönünden dosyanın tefriki hatalıdır. Zira her iki davalı şirket arasında organik bağ ve devir olgusunun varlığı yöntemince araştırılmaksızın tefrik kararı verilmesi yerinde değildir. Dairemizin sözü edilen bozma kararında belirtilen açıklamalar ışığında, araştırma yapılarak, elde edilecek sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılardan Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün sair hususlar incelenmeksizin yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA 14.01.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.