10. Hukuk Dairesi 2020/8874 E. , 2020/6843 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2020/8874 E. , 2020/6843 K.


'İçtihat Metni'


Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi


Dava, sigortalılık başlangıç tarihinin 01.07.1987 olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, uyulan bozma ilamı sonrasında davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1- 506 sayılı Kanunun 108. maddesi gereğince sigortalılık başlangıç tarihinin belirlenmesine ilişkin açılan her dava, sigortalılığın saptanması istemini de içerdiğinden, aynı Kanunun 79/10 maddesi kapsamında bir günlük çalışmanın belirlenmesi davasıdır. Bu nedenle hizmet tespiti davalarındaki kanıtlama yöntem ve ilkeleri benimsenip uygulanmalı, başka bir anlatımla, sigortalılıktan söz edilebilmesi için, çalışmanın varlığı, hizmet tespiti davaları yönünden kabul edilen yöntem ve ilkelere uygun biçimde saptanmalıdır.
Sigortalılığın tespitinde, yöntemince düzenlenerek yasal hak düşürücü süre içerisinde Kuruma verilen sigortalı işe giriş bildirgesi, ilgilinin işe alındığını gösteren yazılı delil niteliğinde ise de sigortalılığın kabulü açısından tek başına yeterli kabul edilemez ve bu kapsamda çalışma olgusunun da inandırıcı ve yeterli delillerle ispatlanması gerekmektedir. Bu amaçla; sigortalı işe giriş bildirgesinin Kuruma veriliş tarihi, bildirgedeki kimlik bilgilerinin, varsa imza ve fotoğrafın davacıya ait olup olmadığı, davacıya verilen sigorta sicil numarasının hangi yılın serilerinden olup sonraki dönemde gerçekleşen hizmetlerinde kullanılıp kullanılmadığı saptanmalıdır.
Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece tarafların sunduğu deliller ile yetinilmeyerek, kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmek suretiyle, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Bu amaçla hizmeti ortaya koyabilecek belgeler, varsa Kurum görevlileri tarafından düzenlenen rapor ve tutanaklar getirtilmeli, yine davalı iş yerinde aynı dönemde bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, gerektiğinde aynı çevrede faaliyet yürüten işverenler ve bunların çalıştırdığı kimseler yeniden Kurum ve Kolluk marifetiyle yöntemince belirlenerek bilgi ve görgülerine başvurulmalı, böylelikle iddianın somut ve inandırıcı bilgilere dayalı biçimde kanıtlanıp kanıtlanmadığı değerlendirilmelidir. (HGK 29.06.2005 gün ve 2005/21-409- 413, 23.12.2009 gün ve 2009/10-581-619, 10.02.2010 gün ve 2010/10-72-72, 21.09.2011 gün ve 2011/10-527– 552)
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, mahkemece her ne kadar belediyeden davacının çalışmalarını bilebilecek durumdaki kişilerin isimleri istenmişse de belediye tarafından “1987 yılındaki çalışmaları takip eden personellerin emekliye ayrılması nedeniyle isim bildirilmediği” belirtilmiş, mahkemece de bu gerekçeyle yetinilerek yeni bir araştırma yoluna gidilmemiştir. Çalışmaları bilebilecek durumdaki kişilerin halen belediyede çalışıyor olmaları gerekmez, emekli olmuş olsa da belediye pancar çapalama işyerinin faaliyetleriyle ilgili o dönemde belediyede görev yapan belediye başkanı, meclis üyesi, müdür, şef, memur, zabıta gibi personellerin bulunacağı muhakkaktır. Belediyenin 1987 yılındaki pancar çapalama işyerinin faaliyetleriyle ilgili bu yeri bilen ve tanıyan belediye çalışanları tespit edilip tanık sıfatıyla dinlenerek tanık beyanlarının doğruluğu denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
2- Kabule göre de davacının doğum tarihi 02.12.1971 olup, tespitine karar verilen 01.07.1987 tarihinde henüz 18 yaşını doldurmadığı anlaşılmakla, 506 sayılı Yasanın 60/G maddesi gereğince sigortalılık başlangıç tarihinin 18 yaşını doldurduğu tarih olarak kabul edilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul olunmalı ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 23.11.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.