13. Hukuk Dairesi 2016/582 E. , 2018/8212 K.

[İctihat]

13. Hukuk Dairesi 2016/582 E. , 2018/8212 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki işçi alacağı davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı ve davalılar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

K A R A R

Davacı, davalıya ait işyerinde 1984 yılından itibaren çalışmaya başladığını, davalı tarafından 06/10/2010 tarihinde iş akdinin haksız olarak feshedildiğini, gerçekte son aldığı ücretin 1.300,00 TL olduğunu ancak davalı tarafından asgari ücret olarak gösterildiğini, davalıya ait işyerinde çiftlik sorumlusu olarak görev yaptığını, sabah 07.30 da işbaşı yapmakta ve akşam çıkış saatinin 22.00 ya da 23.00 civarlarını bulduğunu, yine hafta içi tatillerini de çalışarak geçirdiğini, genel tatillerde sadece 1. günü çalışmadığını, çalışma süresi boyunca yıllık ücretli izin haklarını kullanmadığını, sigortasının 1988 yılında yapıldığını ve yine çalışması devam ettiği halde 1991 ve 1997 yılları arası dönemde de işten çıkartılmış gözüktüğünü belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, genel tatil alacağı, yıllık ücretli izin alacağı, hafta tatili çalışma ücreti son iki aylık çalışma ücreti toplamı 1.000,00 TL'nin kıdem tazminatı için iş akdinin fesih tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduatı faizi ile diğer tazminat ve alacaklar için dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar, davaya bakmaya genel yetkili mahkemelerin görevli olduğunu, davacı tarafın asgari ücret üzerinden maaş aldığını, davacının çalışmasının haftalık 45 saati geçmediğini, dava dilekçesinde iddia ettiği çalışma saatlerinin gerçeği yansıtmadığını, davacının iş akdinin İş Kanunu'nun 25. maddesinde sayılan sebeplerden biri ile sonlandırıldığını, davacının müşteriden alınan parayı zimmetine geçirdiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davacının kıdem tazminatı talebinin reddine, davacının ihbar tazminatı talebinin ıslah dilekçesinde doğrultusunda kabulü ile; 662,36 TL nin 100 TL sinin dava tarihi olan 27/10/2010 tarihinden 562,36 TL sinin ıslah tarihi olan 07/11/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davacının yıllık izin alacağı talebinin kısmen kabulü ile; 4.747,73 TL den 100 TL sinin dava tarihinden, 4.647,73 TL sinin ıslah tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, davacının fazla çalışma ücreti talebinin ıslah dilekçesi doğrultusunda kısmen kabulü ile; 12.961,07 TL fazla çalışma ücretinden %30 hakkaniyet indirimi yapılarak 9.072,75 TL fazla çalışma ücret alacağının 100 TL sinin dava tarihi olan 27/10/2010 tarihinden, 8.972,75 TL sinin ıslah tarihi olan 07/11/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davacının genel tatil ücreti talebinin kısmen kabulü ile; 962,49 TL genel tatil ücret alacağından %30 hakkaniyet indirimi yapılarak 673,75 TL nin 100 TL sinin dava tarihi olan 27/10/2010 tarihinden, 573,75 TL sinin ıslah tarihi olan 07/11/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davacının hafta tatili ücret alacağı talebinin ıslah dilekçesi doğrultusunda kısmen kabulü ile; 5.462,63 TL hafta tatili ücretinden %30 hakkaniyet indirimi yapılarak 3.823,85 TL hafta tatili ücreti alacağının 100 TL sinin dava tarihi olan 27/10/2010 tarihinden, 3723,85 TL sinin ıslah tarihi olan 07/11/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davacının ücret alacağı talebinin kabulü ile 1.516,67 TL ücret alacağının 100 TL sinin dava tarihi olan 27/10/2010 tarihinden, 1.416,67 TL sinin ıslah tarihi olan 07/11/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş; hüküm, davacı ve davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
1-Yanlar arasındaki uyuşmazlık BK.nun 313. ve devamı maddelerinde düzenlenen hizmet akdinden kaynaklanmakta olup, Davacının 2010 yılında işten çıkarıldığı hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık hizmet aktinin haklı nedenle feshedilip edilmediği ve davacının tazminata hak kazanıp kazanmadığı konusunda toplanmaktadır.
4857 Sayılı Kanunun 4/1-b maddesinde 50'den az işçi çalıştıran tarım işyerlerinde bu kanun hükümlerinin uygulanmayacağı vurgulanmıştır. Bu durumda uyuşmazlıkta uygulanacak hükümler davanın açıldığı tarih itibariyle 818 Sayılı Borçlar Kanunu hükümleridir. Davacı'nın istemleri arasında kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, aylık ücret alacağı, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil ve yıllık izin ücretleri yer olmaktadır. BK.nun 344. maddesi, 'muhik sebeplerden dolayı gerek işçi gerekse iş sahibi, bir ihbara lüzum olmaksızın her vakit akdi fesedebilir. Ezcümle, ahlaka müteallik sebeplerden dolayı yahut hüsnüniyet kaideleri noktasından iki taraftan birini artık akti icra etmemekte haklı gösteren her hal, muhik bir sebep teşkil eder. Bu gibi hallerin mevcudiyetini hakim taktir eder. Fakat işçinin kendi kusuru olmaksızın duçar olduğu nispeten kısa bir hastalığı yahut kısa müddetli biraskeri mükellefiyeti ifa etmesi, muhik sebep olarak kabul edilemez.' hüküm, yine BK.nun 345/1. maddesinde ise, 'Muhik sebepler bir tarafın akte riayet etmemesinden ibaret olduğu taktirde, bir taraf diğer tarafa onun akit ile müstehak iken mahrum kaldığı feri menfaatler de nazara alınmak üzere, tam bir tazminat itasıyla mükellef olur.' hükmü ve yine anılan maddenin 2. fıkrasında ise, 'bundan başka hakim vaktinden evvel feshin mali neticelerini, hali ve mahalli adeti gözönünde tutarak taktir eder.' hükmü vazedilmiştir. Az yukarıda vurgulandığı üzere, öncelikle mahkemece fesih üzerinde durulması gerekir Mahkemece, hizmet akdinin ne şekilde fesh edildiği üzerinde durulmadığı gibi, feshin haklı olup olmadığı konusunda bir değerlendirme yapılmamıştır. Oysa az yukarıda düzenlenen 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 344 ve 345. maddelerinde hem işçi hem de işveren tarafından feshedilebileceği, ancak tazminat isteminde bulunulabilmesi için feshin işveren tarafından haksız olarak feshedilmesi, yada işçinin fesihte haklı olması gerektiği anlaşılmalıdır.
Somut olaya dönülecek olursa; Mahkemece, davalı tarafından yapılan feshin haklı olup olmadığı değerlendirilmeli, feshin işveren tarafından haksız yada işçi tarafından haklı olarak feshedildiğinin belirlenmesi halinde işçinin BK.nunun az yukarıda değinilen hükümlerinde düzenlenen tazminatları isteyebileceği gözetilmeli ve bu konuda davacının tüm delilleri ve davalının da karşı delilleri toplandıktan, gerekirse tanıkların yeniden anlatımlarına başvurulduktan sonra hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmelidir. Nitekim maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 sayılı HMK m. 33) Açıklanan nedenlerle mahkemece, eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2-Bozma nedenime göre davacı ve davalıların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiştir.

SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte yazılı nedenlerle temyiz edilen hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bent gereğince davacı ve davalıların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, aşağıda dökümü yazılı 1.050,16 TL kalan harcın davalılardan alınmasına, peşin alınan 27,70 TL harcın istek halinde davacıya iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/09/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.