17. Hukuk Dairesi 2017/5221 E. , 2019/12596 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2017/5221 E. , 2019/12596 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davalı ... Tur. Nak. Pet. Ür. Giy. İth. İhr. Ltd. Şti. ve dahili davalılar vekillerince temyiz edilmiş, dahili davalılar vekillerince de duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 26.11.2019 Salı günü davacılar vekili Av. ... geldi. Davalılar ve dahili davalılar tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davacılar vekili dinlendikten sonra vaktin darlığından dolayı işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmış olup dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacılar vekili, müvekkillerinin desteğinin yolcusu olduğu otobüsün tıra arkadan çarpması ile gerçekleşen kazada müvekkillerinin desteğinin öldüğünü, davalıların her iki aracın işleteni, sürücüsü ve trafik sigortacısı olduğunu açıklayıp toplam 103.609,53 TL maddi, toplam 300.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep etmiş, davalı ...'ın yargılama sırasında ölmesi nedeni ile mirasçılarının davaya dahil edilmesini talep etmiştir.
Davalı ... Akaryakıt Loj. İnşaat taah. Mad. Tar. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ... vekili, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ..., kusuru bulunmadığını ileri sürerek davanın reddini savunmuş, yargılama sırasında ölümü nedeni ile davaya dahil edilen davalılar vekili, murisin ödemeden aciz içinde olduğunu, Türk Medeni Kanununun 605/2. maddesi gereğince mirasın müvekkillerince red edilmiş olması nedeni ile davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Davalı ...Ş. vekili ile davalı ... Tur. Nak. Pet. Ür. Oto Gıd. Giy. Ve İth. İhr. Şti. vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, toplanan delillere göre, davacı ... için 65.996,58 TL destekten yoksun kalma tazminatının, davacı ... için 37.612,44 TL destekten yoksun kalma tazminatının tüm davalılar ve dahili davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davacılar ... ve ... için 30.000,00'er TL, davacılar ..., ..., ..., ... için 15,000,00'er TL manevi tazminatın davalılar ... Tur. Nak. Pet. Ür. Oto Gıd. Giy. ve İth. İhr. Şti., ... Akaryakıt Loj. İnşaat taah. Mad. Tar. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti., ... ve dahili davalılar ..., ..., ..., ..., ...'dan müşterek ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş; hüküm, dahili davalılar vekili ile davalı ... Tur. Nak. Pet. Ür. Oto Gıd. Giy. ve İth. İhr. Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Davalı ... Tur. Nak. Pet. Ür. Oto Gıd. Giy. ve İth. İhr. Şti. vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede;
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı ... Tur. Nak. Pet. Ür. Oto Gıd. Giy. ve İth. İhr. Şti. vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine, karar vermek gerekmiştir.
2-Dahili davalılar vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede;
Davacılar vekili, müvekkillerinin desteğinin davalılardan ...'ın sürücüsü olduğu otobüste yolcu iken diğer davalı ...'nun sürücüsü olduğu araca çarpması ile gerçekleşen kazada öldüğünü, kazada her iki araç sürücüsünün de kusurlu olduğunu açıklayıp tazminat talebinde bulunmuş, yargılama sırasında davalı araç sürücüsü ...'ın ölmesi nedeni ile mirasçıları davaya dahil edilerek yargılamaya devam edilmiştir.
Dahili dava yolu ile davaya katılan ... mirasçıları vekili, murisin ödemeden aciz içinde olduğunu, müvekkillerince mirasın hükmen reddedildiğine karar verilmesini, murisin borcu karşılayacak hiç bir aktifi olmadığını, davaya konu kazada ölen ve yaralanalar tarafından açılan tazminat davaları, bankalara olan kredi borçları, kaçak mazot kullanımı nedeni ile idari para cezaları birlikte değerlendirildiğinde pasifinin çok fazla olduğunu, mirasçıların ise veraset ilamı için dahi her hangi bir başvuruda bulunmadıklarını ve mirasın kabulü anlamına gelecek hiç bir eylemde bulunmadıklarını açıklayıp mirasın hükmen reddi sebebi ile davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuş, mahkemece eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile murisin emekli maaşının bulunduğu gerekçesi ile mirasın hükmen reddi şartlarının oluşmadığı kabul edilerek karar verilmiştir.
Somut olayda uyuşmazlık; aleyhine tazminat davası ikame edilen dahili davalılarca Türk Medeni Kanununun (TMK) 605/2. maddesi gereğince mirasın hükmen reddi istemine ilişkindir.
Ölüm tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır (TMK m. 605/2). Mirasçılar Türk Medeni Kanunu'nun 610. maddesinde yazılı aykırılık da bulunmadıkça yani zımnen mirası kabul etmiş duruma düşmüş olmadıkça her zaman murisin ödemeden aczinin tespitini isteyebilir.
Mahkemece, mirasın hükmen reddi talebinin reddine karar verilmiş ise de mahkemece yapılan araştırma ve incelemeler hüküm kurmaya yeterli değildir. Mirasın hükmen reddine ilişkin taleplerde, terekenin açıkça borca batık olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. Terekenin borca batık olup olmadığı, murisin mal varlığı bulunup bulunmadığının usulüne uygun olarak, bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler, tapu müdürlüğü v.b. kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile borç miktarı gözönünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi gerekir.
Somut olayda; mahkemece, mirasın hükmen reddi talebinin red edilmesinde murisin emekli maaşının bulunduğu gerekçe olarak gösterildiği halde mahkemece murisin emekli maaşının miktarının ne kadar olduğu dahi araştırılmamış, bu emekli maaşının murisin borçlarına yetecek düzeyde olup olmadığı dahi tartışılmamıştır. Salt murisin emekli maaşının varlığı, mirasın hükmen reddi konusunda yeterli olmayıp emekli maaşının miktarı ve tüm borçları karşılamaya yetecek düzeyde olup olmadığının da araştırılması gereklidir.
Buna göre mahkemece, dahili davalıların savunmaları da dikkate alınarak muris ... aleyhine açılan tüm tazminat davalarının, murisin borçlarının, hak ve alacaklarının ölüm tarihi itibari ile araştırılması, murisin tespit edilecek aktif malvarlığının ise ölüm tarihindeki değerinin tespit edilmesi ondan sonra yukarıdan açıklanan ilkeler gözetilerek bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Mahkemece, belirtilen hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bu nedenle hükmün bozulması gerekmiştir.
Kabule göre de; ıslah dilekçesinin davalı tarafa hüküm verilmeden önce tebliğ edilmediği, hüküm verildikten sonra tebliğ edildiği görülmüştür. Anayasanın 36., HMK 27 (HMUK 73) maddelerinde de açıklanan savunma hakkını kullanabilmesi için dava dilekçesi gibi ıslah dilekçesinin de Tebligat Yasası ve ilgili yönetmelik hükümlerine uygun şekilde tebliğ edilmesi zorunludur. Kamu düzenine ilişkin bu yönün gözardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması da doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Tur. Nak. Pet. Ür. Oto Gıd. Giy. ve İth. İhr. Şti. vekilinin tüm temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle dahili davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün dahili davalılar yararına BOZULMASINA, duruşmada vekille temsil olunmayan dahili davalılar yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, aşağıda dökümü yazılı 13.225,43 TL kalan onama harcının temyiz eden davalı ... Tur. Nak. Pet. Ür. Oto Gıd. Giy. ve İth. İhr. Şti.'den alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden dahili davalılara geri verilmesine 30/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.