17. Hukuk Dairesi 2018/1405 E. , 2020/120 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2018/1405 E. , 2020/120 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacı vekili, davalı borçlular ...,...,... Gıda Kır. Tic. Ltd. Şti. aleyhine icra takibi yaptıklarını, borcu karşılayacak malları bulunamadığını, borçluların alacaklılardan mal kaçırma amacı ile diğer davalı ... ile anlaşarak Osmaniye 1. İcra Müdürlüğünün 2012/6991 sayılı takip dosayasından danışıklı takip yaptığını belirterek, bu takibin iptalini talep etmiştir.
Davalı ... vekili, davacının davayı açmakta hukuki yararı olmadığını, sıra cetveline göre alacağını tahsil edeceğini, müvekkilinin tacir olmadığından defter tutma yükümlülüğü olmadığını, alacağını tahsil için takip yaptığını belirterek, haksız açılan davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı borçlular, cevap dilekçesi sunmamıştır.
Mahkemece, davacı ve davalı ...'in ayrı ayrı yaptıkları takiplerin kesinleştiğini, davalılardan ... 'in açmış olduğu icra takibine konu bononun muvazaalı olarak düzenlendiği iddiasının dosyanın davacısı olan ve ... ile herhangi bir hukuki ilişkisi bulunmayan davacı tarafından açılacak bir dava ile görülmesi mümkün olmadığından bahisle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, İİK.277 ve devamı maddelerine dayanılarak açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
Borçlunun aciz ya da iflasından önce yaptığı iptale tabi tasarrufları üç grup altında ve İİK.nın 278, 279 ve 280. maddelerinde düzenlenmiştir. Ancak bu maddelerde iptal edilebilecek bütün tasarruflar sınırlı olarak sayılmış değildir. Kanun, iptale tabi bazı tasarruflar için genel bir tanımlama yaparak hangi tasarrufların iptale tabi olduğu hususunun tayinini hakimin takdirine bırakmıştır (İİK. m. 281). Bu yasal nedenle de davacı tarafından İİK.nın 278, 279 ve 280. maddelerden birine dayanılmış olsa dahi mahkeme bununla bağlı olmayıp diğer maddelerden birine göre iptal kararı verebilir (Y.H.G.K. 25.11.1987 Tarih, 1987/15-380 Esas ve 1987/872 Karar sayılı ilamı). Bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması ve borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması gerekir. Bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Özellikle İİK.nun 278. maddesinde akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Aynı maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılmalıdır. Keza İİK.nun 280. maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmelidir. Öte yandan İİK.nun 279. maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
Mahkemece davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiş ise de varılan sonuç dosya kapsamı ve mevcut delil durumuna uygun düşmemektedir. Davacı vekili dava dilekçesi ile davalı ...'in, davalı borçlular tarafından düzenlenen 20.01.2012 ve 15.02.2012 tanzim tarihli bonolar ile toplam 983.373,00 TL alacak için borçulular hakkında Osmaniye 1.İcra Müdürlüğünün 2012/6991 sayılı takip dosyasının alacaklılardan mal kaçırma amacıyla yapıldığını
belirterek muvazaalı senet ve bu senetlere dayalı olarak yapılan icra takibinin kendi alacağını tahsil edebilmek amacıyla iptalini talep etmiştir. Dava konusu senetler ile bu senetlere dayalı olarak yapılan icra takibinin İİK 278, 279, 280 maddeler gereğince iptal edilmesi halinde muvazaalı takip sonucu davalı ...'in anılan dosyadan yaptığı tahsilatların davacıya iadesi gerekeceği gibi borçluların malları üzerindeki haczi de kalkmış olacağından davacının haciz sırası da değişecektir.
Tasarruf kavramı borçlunun malvarlığını azaltıcı nitelikte hukuki işlemleri ve hukuki fiillerini de içerdiğinden davalılar arasındaki senet düzenleme fiilinin tasarruf kavramı içinde olduğu; davacının bu tasarrufu iptal ettirmekte hukuki yararının bulunduğunun kabulü gerektiğinden Mahkemece davanın esasına girilerek yukarıda açıklamalar ve yasal düzenlemeler doğrultusunda öncelikle dava ön koşullarının varlığının araştırılması, varlığı halinde de dava konusu tasarrufun İİK 278, 279, 280 maddeler gereğince iptale tabi olup olmadığı değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetli görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 28.01.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.