17. Hukuk Dairesi 2019/603 E. , 2020/79 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2019/603 E. , 2020/79 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasında görülen tazminat davasının yapılan yargılaması sonucunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı ...Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacılar vekili, muris ...'ın yolcu olarak bulunduğu davalı ... yönetimindeki aracın diğer davalı ... yönetimindeki araç ile çarpışması sonucu muris ...'ın vefat ettiğini, araçların ZMMS sigortası olan davalı ... ve ... Sigorta firmalarının maddi açıdan sorumlu olduğunu belirterek 6100 sayılı 107. Maddesine göre şimdilik baba ... için 20.000,00 TL maddi, 20.000,00 TL manevi, anne ... için 20.000,00 TL maddi, 20.000,00 TL manevi, kardeş ... için 10.000,00 TL manevi olmak üzere toplam 90.000,00 TL maddi-manevi tazminatın 26/06/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan (sigorta şirketlerinin sadece maddi tazminat açısından ve poliçedeki teminat ile sınırlı olarak) tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, 15.07.2015 havale tarihli ıslah dilekçesi ile, davacı ... yönünden talep edilen maddi tazminat talebini bilirkişi raporu doğrultusunda 26.390,00 TL'ye yükselttiklerini belirtmiştir.
Davalı ...Ş. Vekili, davalı ... A.Ş. Vekili ve davalı ... vekili davanın reddini savunmuştur.
Diğer davalı ... davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, yapılan yargılama, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; davanın kısmen kabulü ile davacı ... için toplam 26.390,90 TL maddi tazminatın (sorumluluk durumuna göre 5.278,18 TL'sinin davalılar ... A:Ş. Ve ...'na, 21.112,72 TL'sinin davalılar ... Sigorta A.Ş. Ve ...'na ait olmak üzere) davalılar ... ve ... açısından olay tarihi olan 26/06/2011 tarihinden itibaren davalı ... şirekti açısından dava tarihi olan 17/11/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte alınarak davacıya verilmesine, davacı ... için toplam 16.139,53 TL maddi tazminatın (sorumluluk durumuna göre 3.227,91 TL'sinin davalılar ... A:Ş. Ve ...'na, 12.911,62 TL'sinin davalılar ... Sigorta A.Ş. Ve ...'na ait olmak üzere) davalılar ... ve ... açısından olay tarihi olan 26/06/2011 tarihinden itibaren davalı ... şireketi açısından dava tarihi olan 17/11/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacı ... için 20.000,00 TL manevi tazminatın (sorumluluk durumuna göre 16.000,00 TL'nin davalı ...'na, 4.000,00 TL'nin davalı ...'na ait olmak üzere) olay tarihi olan 26/06/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ...,... dan alınarak davacı ... e verilmesine, davacı ... için 20.000,00 TL manevi tazminatın (sorumluluk durumuna göre 16.000,00 TL'nin davalı ...'na, 4.000,00 TL'nin davalı ...'na ait olmak üzere) olay tarihi olan 26/06/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ...,... dan alınarak davacı ...'ye verilmesine, davacı ... için 10.000,00 TL manevi tazminatın (sorumluluk durumuna göre 8.000,00 TL'nin davalı ...'na, 2.000,00 TL'nin davalı ...'na ait olmak üzere) olay tarihi olan 26/06/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ...,... dan alınarak davacı ... ya verilmesine, dair karar verilmiş, hüküm, davalı ...Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalı ...Ş. vekilinin yerinde görülmeyen aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan ölüm sebebi ile maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
T.C. Anayasası'nın 36/1 maddesinde 'Herkes meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı merciileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir' düzenlemesine; 6100 Sayılı HMK'nun 27. maddesinde 'Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.Bu hak; yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını içerir' düzenlemesine yer verilmiştir.
3- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 52. maddesine (818 sayılı BK 44) göre zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hâkim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir. Emniyet kemerinin takılmamış olması ve alkollü sürücünün aracına sürücünün alkollü olduğunu bilerek binmek müterafik kusur sayılan hallerdendir.
Somut olayda, davalıya trafik sigortalı araçta yolcu olarak bulunan ...vefat etmiştir. Davalı yan vefat eden davacılar desteği ...'ın sigortalı aracı sevk eden sürücünün aracı sevki sırasında alkollü olduğunu bildiği halde araca bindiğini ve ayrıca emniyet kemeri takmadığını ileri sürerek müterafik kusur indirimi yapılması gerektiği savunmasında bulunmuştur. Yapılan soruşturma sırasında alınan ifadelerden ve alkol ölçüm sonuçlarından davalıya trafik sigortalı araç sürücüsünün alkollü olarak aracı sevki sırasında kazanın meydana geldiğinin anlaşılması karşısında, murisin alkollü sürücünün aracına sürücünün alkollü olduğunu bilerek binmesi hali ve emniyet kemerinin takılı olmadığı durumda BK.nun 44. maddesi uyarınca zarar görenin müterafik kusuru kabul edilerek, belirlenecek kusur oranında bir indirim yapılması zorunlu olduğundan, mahkemece, davalının bu savunmaları üzerinde durularak, somut olayda BK. 44. maddesi gereğince tazminattan indirim yapılmasının gerekip gerekmediği hususunun tartışıldıktan sonra bir karar verilmesi gerekirken, bu hususun karar yerinde değerlendirilmemiş olması bozmayı gerektirmiştir.
Bir davanın görülmesi için taraf teşkilinin sağlanması esas olup, hakimin bu hususu re'sen gözetmesi gerekir. Yargılamanın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunma ile ilgili delillerin eksiksiz toplanıp tartışılabilmesi, davanın süratle sonuçlandırabilmesi, öncelikle tarafların yargılamanın aşamalarından haberdar edilmesi ile mümkündür.
Adil yargılanma hakkının kapsamında yer alan savunma haklarının etkin biçimde kullanılmasını teminen konulan yasal düzenlemeler içinde, davada esaslı işlem olan bilirkişi raporlarının taraflara tebliğine ilişkin düzenleme de yer almaktadır. 6100 sayılı HMK'nun 280/1. maddesi 'Bilirkişi, raporunu, varsa kendisine incelenmek üzere teslim edilen şeylerle birlikte bir dizi pusulasına bağlı olarak mahkemeye verir; verildiği tarih rapora yazılır ve duruşma gününden önce birer örneği taraflara tebliğ edilir' hükmünü amirdir. Anılan tüm bu yasal düzenlemede, davada taraf olanların haklarının korunması amaçlanmış olup tarafların yargılama süreçlerine etkin katılımının sağlanması ise, mahkemece yapılan tüm tebligatların usulüne uygun olması ile sağlanabilecektir.
Somut olayda; hükme esas alınan kusura yönelik bilirkişi raporunun davalı ... vekiline tebliğ edilmediği, aktüer bilirkişisi tarafından hazırlanan raporun ise davalı vekiline tebliğe çıkarıldığı fakat vekil tarafından 'istifa nedeniyle iade' notu düşülerek tebligattan imtina edildiği anlaşılmaktadır. Yukarıda anılan yasal düzenlemeler gereği, davalı vekilinin bilirkişi raporlarının içeriğinden haberdar olmadığı, bu durumda savunmada bulunamayacağı dikkate alınarak, adil yargılanma hakkının bir gereği olarak kusur raporunun ve hesap raporunun bu kez davalı asil ... Sigorta A.Ş.'ye usulüne uygun şekilde tebliği ile davalının savunma hakkını kullanması ve rapora karşı varsa itirazlarını bildirmesinin sağlanması, itirazlarının değerlendirilerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, usulünce yapılmış tebligat olmadan ve davalının savunma haklarını da kısıtlar biçimde yargılamaya devam edilip yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ...Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ...Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ... AŞ'ye geri verilmesine 27/01/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.