3. Hukuk Dairesi 2017/9452 E. , 2018/8371 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2017/9452 E. , 2018/8371 K.


'İçtihat Metni'

.....

Taraflar arasındaki kiracılık sıfatının tespiti davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davalı ... yönünden davanın husumetten reddine diğer davalı ... yönünden ise davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içerisinde davalı .. tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili dava dilekçesinde davalı Belediyeye ait olan ,,, nolu standın diğer davalı ... 20.06.2001 tarihli sözleşme ile kiralandığını, kiracı şirketin söz konusu yeri alt kiraya vermek suretiyle işletilmesini sağladığını, müvekkilinin de 01.12.2001 tarihli sözleşme ile alt kiracı olduğunu, davalılar arasındaki asıl kira sözleşmesinin 20.12.2010 tarihine kadar uzatılmasına rağmen kendisinin kullanmasına izin verilmediğini, müvekkilinin alt kiracı olduğunun tespiti ile haksız muarazanın önlenmesine karar verilmesini istemiştir.
Davalılar davanın reddini dilemişlerdir.
Mahkemece davalı ... yönünden davanın husumetten reddine, diğer davalı ...yönünden ise davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı ... tarafından temyiz edilmiştir.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6 ncı maddesi ve Anayasa'nın 36 ncı maddesine göre herkes, yasal yollardan faydalanarak yargı yerleri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. Adil yargılanma hakkı, 6100 sayılı HMK’nın 27 nci maddesinde belirtilen hukukî dinlenilme hakkını da içeren daha geniş bir haktır ve hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir.
Adil yargılanma hakkı, kanunî, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından yargılanma, makul süre içinde yargılanma, hakkaniyete uygun yargılanma ve hukukî dinlenilme haklarını kapsar.
./..
-2-

Hukukî dinlenilme hakkı, adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. 6100 sayılı HMK’nın 27 nci maddesine göre, tarafların yargılama ile ilgili bilgi sahibi olması, bilgi sahibi olduğu konuda açıklama ve ispat hakkını kullanabilmesi, mahkemenin tüm iddia ve delilleri dikkate alarak kararını gerekçeli olarak vermesi gerekir. Dava sonucundan etkilenecek bütün kişilerin hukukî dinlenilme hakları vardır. Davanın tarafları yanında kendi hakkıyla bağlantılı olarak fer’i müdahilin de hukukî dinlenilme hakkı vardır. Hukukî dinlenilme hakkına aykırılık, kanun yolu incelemesinde re’sen dikkate alınır ve bozma sebebidir.
1982 T.C. Anayasası'nın 26. ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 27.maddesi uyarınca, taraflar dinlenmeden iddia ve savunmalarını beyan etmeleri için davet edilmeden hüküm verilemez.
Taraf teşkili dava şartı olup, davanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir. Mahkemenin, dava dilekçesini ve duruşma gününü taraflara kendiliğinden tebliğ edip taraf teşkilini sağlaması, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun amir hükmü gereğidir.
Somut olayda; bozma sonrası yapılan yargılamada davalı ... .duruşma gününü bildirir tebligat çıkartılmadığı, davalının savunma hakkı kısıtlanarak yargılamaya devam olunduğu ve davalının yokluğunda nihai karar verildiği anlaşılmıştır.
O halde, mahkemece duruşma gününün davalıya usulüne uygun tebliği yapılarak taraf teşkili sağlandıktan sonra, işin esası ile ilgili inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna uygun bir hüküm kurulması gerekirken, davalıya savunma hakkı ve duruşmalara katılma imkanı tanınmadan, 6100 sayılı ...nun 27. maddesine aykırı olarak, hukuki dinlenilme hakkının kullanılmasına imkan verilmeden, yazılı şekilde davanın davalı ... yönünden kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
2-Bozma nedenine göre davalının diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, davalı ..temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, ikinci bentte açıklanan nedenle bu aşamada sözü geçen davalının diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 12.09.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

....