3. Hukuk Dairesi 2016/13286 E. , 2018/1516 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2016/13286 E. , 2018/1516 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; dava konusu taşınmazın 21/11/1990 tarihinde vakıf üyesi ... tarafından kiralandığını, 21/04/1991 tarihinde kiracının isteğiyle vakıftan önceki derneğe devredildiğini, boş arsaya muhtesat niteliğinde inşaat ve ağaçlandırma yapıldığını, derneğin daha sonra şimdiki vakfa dönüştüğünü, taşınmazın daha sonra davalı ... Üniversitesine tahsis edildiğini, haklarında açılan müdahalenin men’i davasının kabul edildiğini belirterek muhtesatların bedeli yönünden fazlaya ilişkin hakların saklı kalması kaydıyla 10.000,00 TL nin ihtarname tebliğ tarihinden ve 5.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden yasal faiz ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ...; kendilerinin taşınmaz üzerinde mülkiyet haklarının bulunmadığını, taşınmazın mevcut durumuyla tahsis edildiğini, husumet yöneltilemeyeceğini, davacının fuzuli şagil olduğunu, zamanaşımı süresinin geçtiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... Hazinesi; davanın mesnetsiz olduğunu belirterek reddini istemiştir.
Mahkemece; davalı ... hazinesine ait parselin davalı ... Üniversitesine tahsis edildiği, üzerindeki tüm muhtesatların davacı tarafından yapıldığı, bedellerinin tahsis edilen üniversiteden alınması gerektiği, her ne kadar maliye hazinesi dava konusu yerin maliki ise de, tahsis işleminin davalı üniversiteye yapıldığı gerekçesiyle davalı ... hazinesi aleyhine açılan davanın husumet yönünden reddine, diğer davalı yönünden davanın kısmen kabulü ile, 995.835,00 TL 'nin ihtarname dikkate alınarak 04/10/2013 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı ... rektörlüğünden alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş, hüküm süresi içerisinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davada sıfat; tarafın, dava konusu maddi hukuk ilişkisinin süjesi olup olmamasıyla ilgilidir. Taraf sıfatı (husumet); maddi hukuka göre belirlenen, bir subjektif hakkı dava etme yetkisini ya da bir subjektif hakkın davalı olarak talep edilebilme yetkisini gösteren bir kavramdır. Dava şartı olan taraf ehliyeti, dava ehliyeti ve davayı takip yetkisi, davanın taraflarının kişilikleriyle ilgili olduğu halde, taraf sıfatı dava konusu sübjektif hakka ilişkindir.
Görüldüğü üzere, taraf sıfatı usul hukuku sorunu olmayıp, dava konusu sübjektif hakkın özüne ilişkin bir maddi hukuk sorunu olduğundan taraf sıfatının yokluğu, davada taraf olarak gözüken kişiler arasında dava konusu hakkın doğumuna engel olduğu için defi değil, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülmesi mümkün ve mahkemece de kendiliğinden nazara alınması zorunlu bir itiraz niteliğindedir.
Ayrıca; kural olarak haklı bir sebep olmaksızın bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.(TBK. m.77) Sebepsiz zenginleşmeden doğan borç ilişkisinde haklı bir sebep olmaksızın başka bir şahıs aleyhine zenginleşen kimsenin malvarlığında meydana gelen artışın aynen veya nakden iadesi söz konusudur. Her borç ilişkisinde olduğu gibi sebepsiz zenginleşmede de bir borçlu ve bir alacaklı vardır. Sebepsiz zenginleşme ilişkisinin borçlusu, malvarlığı haklı bir sebep olmaksızın başkası aleyhine artan (zenginleşen) kişidir.
Dosyanın incelenmesinde; dava konusu taşınmaza davacı vakıf tarafından yapıldığı iddia edilen bina, müştemilat ve ağaç bedellerinin tahsilinin talep edildiği, dava konusu taşınmazın Maliye Hazinesi adına kayıtlı olduğu, ilk olarak davalı ... Üniversitesine 09/01/2004 tarihinde eğitim, öğretim, uluslar arası bilimsel toplantı, sempozyum ve seminer amaçlı kullanılmak üzere tahsis edildiği, 22/10/2012 tarihinde tahsisin kaldırıldığı, davacı aleyhine açılan müdahalenin men’i davasının kabul edilmesinin ardından 14/06/2013 tarihinde tahsisin iptali işleminin kaldırılarak tahsis işlemine devam edilmesinin kararlaştırıldığı görülmektedir.
Sebepsiz zenginleşme borçlusunun belirlenmesinde, malvarlığının haklı bir sebep olmaksızın başkası aleyhine artan kişinin tespiti gereklidir. Yukarıda anlatılanlar ışığında bakıldığında davaya konu bina, müştemilat ve ağaçlar nedeniyle haklı bir sebep olmaksızın zenginleşen kişinin taşınmazın tahsis edildiği Üniversite olmadığı belirlenmektedir. Zenginleşmenin dava konusu muhtesatlar nedeniyle sağladığı yarar dolayısıyla taşınmaz maliki lehine olmadığı anlaşılmaktadır. Taşınmazın tasarruf yetkisi malike ait olduğundan, tahsis edilmiş olması davalı Üniversite’nin sebepsiz zenginleşmesini göstermemektedir.
O halde; mahkemece, dava konusu taşınmazın davalı ... Üniversitesine tahsis edilmesi nedeniyle sebepsiz zenginleşme borçlusu olmadığı anlaşıldığından davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle temyiz eden yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün davalı ... yararına HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nun 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22.02.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.