22. Hukuk Dairesi 2017/21425 E. , 2019/6422 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2017/21425 E. , 2019/6422 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı ve davalılardan ... vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, yıllık izin ücreti ile hafta tatili, fazla mesai ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar Cevabının Özeti:
Davalı ... vekili, zamanaşımı defi ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir
Davalı şirket ise usulüne uygun tebligata rağmen davaya cevap vermemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak yıllık izin ücretine yönelik talebin kabulüne hafta tatili, fazla mesai ve ulusal bayram ve genel tatil ücretlerine yönelik taleplerin ise zamanaşımı nedeni ile reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, davacı ve davalılardan ... vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Davacının yıllık izin ücreti alacağının bulunup bulunmadığı hususunda uyuşmazlık mevcuttur.
Zamanaşımı, alacak hakkının belli bir süre kullanılmaması yüzünden dava edilebilme niteliğinden yoksun kalmasını ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere zamanaşımı, alacak hakkını sona erdirmeyip sadece onu eksik bir borç haline dönüştürür ve alacağın dava edilebilme özelliğini ortadan kaldırır.
Bu itibarla zamanaşımı savunması ileri sürüldüğünde, eğer savunma gerçekleşirse hakkın dava edilebilme niteliği ortadan kalkacağından, artık mahkemenin işin esasına girip onu incelemesi mümkün değildir.
Zamanaşımı, bir maddi hukuk kurumu değildir. Diğer bir anlatımla zamanaşımı, bir borcu doğuran, değiştiren ortadan kaldıran bir olgu olmayıp, doğmuş ve var olan bir hakkın istenmesini ortadan kaldıran bir savunma aracıdır. Bu bakımdan zamanaşımı alacağın varlığını değil, istenebilirliğini ortadan kaldırır. Bunun sonucu olarak da, mahkemece kendiliğinden göz önünde tutulamaz. Borçlunun böyle bir olgunun var olduğunu, kanunda öngörülen süre ve usul içinde ileri sürmesi zorunludur. Demek oluyor ki zamanaşımı, borcun doğumu ile ilgili olmayıp, istenmesini önleyen bir savunma olgusudur. Şu durumda zamanaşımı, savunması ileri sürülmedikçe, istemin konusu olan hakkın var olduğu ve kabulüne karar verilmesinde hukuksal ve kanuni bir engel bulunmamaktadır.
Uygulama ve öğretide kıdem tazminatı ve ihbar tazminatına ilişkin davalar, hakkın doğumundan itibaren, mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 125. maddesi uyarınca on yıllık zamanaşımına tabi tutulmuştur. 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren yeni 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 146. maddesinde de genel zamanaşımı 10 yıl olarak belirlenmiştir.
Tazminat niteliğinde olmaları sebebi ile sendikal tazminat, kötüniyet tazminatı, işe başlatmama tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu'nun; 5. maddesindeki eşit işlem borcuna aykırılık sebebi ile tazminat, 26/2 maddesindeki maddi ve manevi tazminat, 28. maddedeki belgenin zamanında verilmemesinden kaynaklanan tazminat, 31/son maddesi uyarınca askerlik sonrası işe almama sebebi ile öngörülen tazminat istekleri on yıllık zamanaşımına tabidir.
4857 sayılı Kanun'un 32/8 maddesinde, işçi ücretinin beş yıllık özel bir zamanaşımı süresine tabi olduğu açıkça belirtilmiştir. Ancak bu Kanundan önce tazminat niteliğinde olmayan, ücret niteliği ağır basan işçilik alacakları ise mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 126/1 maddesi uyarınca beş yıllık zamanaşımına tabidir. 01.06.2012 tarihinden sonra yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 147. maddesi ise ücret gibi dönemsel nitelikte ödenen alacakların beş yıllık zamanaşımına tabi olacağını belirtmiştir.
Somut olayda; davacının iş akdi 18.03.2008 tarihinde sonlanmış olup, davalı ... vekilinin zamanaşımı defi ileri sürdüğü anlaşılmakla, 24.04.2013 olan dava tarihi itibariyle feshin üzerinden 5 yıllık zamanaşımı süresi geçtiğinden yıllık izin alacağının davalı ... yönünden reddi yerine, kabulü hatalı bulunmaktadır.
3-Somut olayda, davalılar arasında 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesi ile 6. maddesi kapsamında alt işverenlik ilişkisi kabul edilmiştir. Davalılar arasında kanundan kaynaklı birlikte sorumluluk söz konusudur. Davalılar arasında zorunlu değil ihtiyari dava arkadaşlığı söz konusudur. Bu nedenle de davalılardan zamanaşımı defi ileri sürmeyenin zamanaşımı defi ileri sürenin definden yararlanması söz konusu değildir. O halde davalı ... vekilinin süresi içerisinde zamanaşımı defi ileri sürdüğü ancak davalı şirketin usulüne uygun tebligata rağmen davaya cevap vermediğinin anlaşılması karşısında mahkemece zamanaşımı definden davalı şirketin yararlandırılması yerinde değildir. Mahkemece yapılacak iş yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde davalı şirketin zamanaşımı defi ileri sürmediği gözetilerek, dosya kapsamı itibari ile bilirkişi raporu ve sunulan deliller bir değerlendirmeye tabi tutularak çıkacak sonuca göre karar verilmesinden ibarettir.
SONUÇ:Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 25/03/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.