22. Hukuk Dairesi 2020/2460 E. , 2020/9391 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2020/2460 E. , 2020/9391 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ:İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ: ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 'müvekkilinin davalı Belediyede 15.03.1998 tarihinden itibaren temizlik işlerinde şoför olarak çalıştığını, işyerinde 07.30-18.30 saatleri arasında çalışıldığını, aylık 1.800,00.-TL. ücret ödendiğini, ancak müvekkilinin ücretlerinin tamamının ödenmediğini, müvekkilinin Belediye ile Belediye İş Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesine bağlı çalıştığını, bu Toplu İş Sözleşmesi gereği de ödenmesi gereken ücretlerinin ödenmediğini, müvekkilinin çalıştığı yıllar boyunca Kurban Bayramında 2,5 gün, Ramazan Bayramlarında ise 1,5 gün çalıştığını, resmi bayramlarda da çalışmasına devam ettiğini, yıllık izinlerini eksik kullandığını, bazı yıllarda ise hiç kullanmadığını, cumartesi, pazar günleri de çalıştığını, bu çalışmalarının da kendisine ödenmediğini, ayrıca Toplu İş Sözleşmesi hükümleri uyarınca her ay yapılması gereken süt ve yoğurt yardımı, her yıl yapılması gereken yakacak yardımı, izne çıktığı zamanlar verilmesi gereken izin yardımı, her yıl verilmesi gereken giyim yardımı ile Ramazan ve Kurban Bayramlarında ödenmesi gereken ikramiye verilmesinin, yılda bir kez verilmesi gereken 52 günlük ilave tediye ücretinin de ödenmediğini, 30.04.2013 tarihi itibariyle davalı Belediyeden alınan belge ile müvekkilinin 23.706,45.-TL.maaş ve 2.695,25.-TL. sosyal haklardan kaynaklanan alacaklarının bulunduğunun sabit olduğunu ileri sürerek fazlaya ilişkin haklarını da saklı tutmak kaydıyla-müvekkili için resmi ve dini bayram ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti fazla çalışma ücreti, yakacak yardımı, giyim yardımı, izin yardım ücreti, ücret alacağı, sosyal hak ücretlerinden olan ilave tediye, ikramiye ücreti, direksiyon primi ücreti kalemlerinin yasal faizleri, yargılama gideri ve vekalet ücreti ile davacılardan alınmasını dava etmiştir.
Davalılar Cevabının Özeti:
Davalı ... vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Karar davacı vekili ile davalı ... vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacı yönünden tüm, davalı ... yönünden aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Taraflar arasında davacının ücret alacağı olup olmadığı hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.Mahkemece 11.09.2002 ile 15.12.2008 tarihleri arasında davacının hiç ücret almadığı iddiası ile hesaplama yapılmıştır. Sonraki dönemlerde ise Belediye kayıtlarında ödenen miktarlar mahsup edilerek sonuca varılmıştır. Ancak bir çalışanın 11.09.2002 ile 15.12.2008 tarihleri arasındaki 6 yıl boyunca hiç ücret almadan hayatını idame ettirebilmesi hayatın olağan akışına aykırıdır. Kaldı ki davacının çalıştığı yer Belediye olup resmi kayıtlarda da bu döneme ilişkin ödeme olmadığı belirtilmektedir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir, soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir şeklinde düzenleme yapılarak hakime yargılama sonunda doğruya ulaşma görevini yüklemiştir. Anayasamızın 141. maddesine göre, yargı basit, çabuk ve ucuz gerçekleşmelidir. Devlet yargının basit, ucuz ve çabuk gerçekleşmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak durumundadır. Zira hakkın tanınması ve korunmasındaki gecikmeler, hukuk devleti ilkesi ile uyumlu değildir, adil yargılanma hakkını ihlâl eder. Bu sebeple yargılama sonucunda ulaşılacak hüküm, doğru, gecikmemiş ve kendisinden beklenen etkiyi gösteren bir niteliğe sahip olmalıdır. Bundan dolayı belirsiz vakıaların açıklattırılmasına, eksikliklerin hâkim tarafından işaret edilerek taraflarca giderilerek yargılamanın uzatılmasının önüne geçilmesine ilişkin hâkimin davayı aydınlatma yükümlülüğü bulunmaktadır. Usul hukuku için haksızlığın önlenmesinin anlamı, doğru hüküm kurulmasıdır. Bu hususta yapılacak bir inceleme içinse, tarafların iddialarını eksiksiz ve zaman, yer gibi somut unsurlarıyla tam bir açıklık içinde yargılamaya getirmeleri gerekmektedir. Doğru hüküm kuramama, bazen ise zayıf olan tarafın bir usuli hakkı bilmiyor olması dolayısıyla söz konusu olmaktadır. Böyle bir durumda, hakkın özünün, usule kurban edilmesi mümkün olmadığından, tarafın bir vakıayı bütün ayrıntılarıyla getirmemiş olması dolayısıyla yargılamanın doğru ve adil bir hüküm kurmaya elverişli olacak şekilde aydınlatılmamış olması durumunda hâkim devreye girecek ve söz konusu usûlî olanağı tarafa hatırlatacaktır. Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK m.194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m. 31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacı asil çağırılarak bu dönemler içerisinde yapılan ödemelerin miktarları sorulmak sureti ile hesaplama yapılması gerekirken bu hususun gözetilmemesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 13.07.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.