23. Hukuk Dairesi 2019/384 E. , 2020/110 K. '

[İctihat]

23. Hukuk Dairesi 2019/384 E. , 2020/110 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hükmün süresi içinde davacı vekili ile davalı ... Grup inş. Gıda Tic Ltd. Şti. vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle Fazlaya ilişkin talep ve hakları saklı kalmak kaydı ile Diyarbakır 1. İş Mahkemesinin 2010/233 esas sayılı davası neticesinde müvekkili kurumun ödediği 10.227,23 TL nin ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak ticari temerrüd faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... Grup Doğalgaz Ltd. Şti. yetkilisi davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia savunma ve tüm dosya kapsamına göre; davacı asıl işveren ile davalı işgören arasında imzalanan hizmetli sözleşmesinin d.1/f maddesinde; 'işgören, elemanlarının ücretlerini ayın 1 ile 5. Günü arasında ödeyecek, sigortasız eleman çalıştırmayacak personelin her türlü ücret, prim, vergi, resim, harç vb. Hangi nam altında olursa olsun tüm ödemeleri eksiksiz olarak yerine getirecek ve her ay yaptığı ödemeleri belgeleyecek bu yükümlülüklerin yerine getirilmesinde birinci derecede sorumlu olacaktır.' hükmü olduğu, dava konusu alacak ile ilgili dava dışı işçi farklı şirketler nezdinde farklı sürelerle çalıştığı, yerleşik Yargıtay uygulamasında her yüklenicinin işçiyi çalıştırdıkları kendi dönemi ile sınırlı olarak sorumlu olmaları gerektiği vurgulandığı, dava dışı işçinin davalı şirketlerde çalıştıkları dönemler ve davalı şirketlerin sorumlu oldukları miktarlar uzman bilirkişi raporu ile tespit edildiği gerekçeleriyl edavanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili ve davalı ... Grup İnşaat G. Ltd.Şti. vekili temyiz etmiştir.
1- Davalılardan ... Grup İnşaat G. Ltd.Şti. vekilinin temyiz itirazları yönünden;
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalılardan ... Grup İnşaat G..Ltd.Şti. vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- Davacı vekilinin temyiz itirazları yönünden;
Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. İş aktinin yüklenici ile işçi arasında yapıldığı hususu ihtilaflı değildir. SGK kayıtları da bu hususu doğrulamaktadır. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.
İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.
Hizmet alım ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi, değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde işyeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır.
İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludurlar.
Yıllık izinler kullanılmadığı taktirde iş sözleşmesinin feshi ile ücrete dönüşmektedir. Sözleşmeyi feshedenin son yüklenici olduğu ve yıllık izinlerinde bu fesih ile ücrete dönüştüğü gözönüne alındığında yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır.
İhbar tazminatından son işveren sorumludur. Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır.
İşveren tarafından bu ödemelerin feri mahiyetinde yapılan ödemeler de ayrı esasla yüklenicilerden tahsil edilebilecektir.
Yükleniciler aleyhine açılan rücu davalarında ayrı sözleşmelerle hizmet ifa eden yükleniciler mecburi dava arkadaşı olmadığı gibi borçtan müteselsilen sorumlu olacaklarına ilişkin kanun hükmü veya sözleşme bulunmamaktadır. Bu nedenle alacak davalarında her davalı aleyhine ayrı tahsil hükmü kurulmalıdır. Davanın itirazın iptali şeklinde açılmış olması durumunda ise takibin hangi davalı açısından hangi miktarla devam edeceği ayrı ayrı belirlenmelidir.
Yüklenicinin işçiyi 1 yıldan az çalıştırmış olması durumunda işçinin yüklenicinin değişmesi halinde dahi çalışmaya devam etmesi bu devirlerin işyeri devri olarak nitelendirilmesi nedeniyle kıdem tazminatından kendi dönemiyle sınırlı olarak bu yüklenici de sorumludur.
Bu durumda mahkemece yukarıda belirlenen ilkeler çerçevesinde bilirkişiden ek rapor alınıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçe ile davalıların ödenen bedelin yarısından sorumlu tutulması ve davalı ... Grup Dopalgaz Temizlik İlaçmalama Ltd. Şti bakımından işçiyi çalıştırdığı süre ile orantılı olarak kıdem tazminatının ve son yüklenici olması nedeniyle yıllık izin ücretinin bu davalıdan tahsiline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalılardan ... Grup İnşaat G..Ltd.Şti. vekilinin temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının davacı yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı harcın temyiz eden davalı ... Grup İnşaat Gıda Nak.Temizlik İlaçlama Bilgisayar Yemek Üretim Hiz.Taah.Tic.Ltd.Şti.'den alınmasına, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15.01.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.