3. Hukuk Dairesi 2018/7491 E. , 2019/20 K.

[İctihat]

3. Hukuk Dairesi 2018/7491 E. , 2019/20 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki denkleştirme - takas davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içerisinde davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, asıl davada 27.07.1985 tarihli satış senedi ile davalıdan 126 m2 yer satın aldığını ve üzerine ev yaparak o tarihten beri kullandığını, daha sonra yapılan imar çalışmaları sonucunda evin bulunduğu yerin 8 no'lu parselde 150 m2'lik bağımsız parsel haline geldiğini, davalının haksız yere elatmanın önlenmesi davası açtığını ileri sürerek, evin değerinin arsa değerinden fazla olduğunu, tespit edilecek arsa bedelinin davalı ... 'a ( mirasçılarına ) ödenmesi suretiyle adı geçen adına olan tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini, birleştirilen ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2003/373 esas sayılı dosyasında ise, müteveffa ... 'un müteveffa ... 'e yaptığı dava konusu taşınmazdaki hisse satışının muvazaalı olduğunu iddia ederek, dava konusu hissenin tapu kaydının iptali ile adına tescilini istemiş, son olarak birleştirilen ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2003/344 esas sayılı dosyasında da davacı, taşınmazın satım bedeli olarak ... 'a ödediği 2.000,00 TL' nin karar tarihine en yakın gün itibari ile değerinin denkleştirilmesi ve aynı yer için ödenecek miktardan takasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davalılar; asıl ve birleşen davalarda davanın reddini suvunmuştur.
Mahkemece; asıl ve birleşen davalarda davacının davalarının kabulü ile, ... İli ... İlçesi ... Mahallesi 5455 ada 8 no'lu parselde tapuya kayıtlı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline, taşınmaz satış sözleşmesi tarihinde ödenen 2.000,00 TL bedelin dava tarihi itibariyle ulaştığı tutarın davalı ... 'in hissesine düşen arsa miktarına göre hesaplanması sonrasında davacı tarafından depo edilen 4.974,00 TL' sinin karar kesinleştiğinde davalı ... mirascılarına miras payları oranında ödenmesine
karar verilmiş, hükmün davacı ve bir kısım davalılarca temyizi üzerine, Yargıtay 14. Hukuk Dairesi' nin 05/04/2016 gün, 2015/15850 Esas, 2016/4076 Karar sayılı ilamı ile 'asıl ve birleştirilen davalar arasında fiili ya da hukuki irtibat bulunmadığı bu nedenle birleştirilen davaların tefriki ile her bir davanın yargılamasının ayrı ayrı yapılarak ayrı ayrı hüküm kurulması gerekirken, birlikte karara bağlanmasının doğru olmadığı' gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.Bozmaya uyularak, birleştirilen dosyaların tefrikine karar verilmiştir. Tefrik sonrası, yeni esasa kaydedilen temyiz incelemesine konu eldeki denkleştirme ve takas istemlerine ilişkin davanın mahkemece yapılan yargılaması sonucunda; aynı mahkemenin 2016/432 ve 2017/118 E. sayılı dosyalarında davacının harici satış sözleşmesi ile satın aldığı 126,00 m2'lik yer için ikinci kez para ödemesinin söz konusu olmadığı, sadece dava konusu 8 nolu parselin tapuda 151,21 m2 olması ve tamamının davacı adına tesciline karar verilmesi nedeniyle bakiye 25,21 m2'lik yerin bedelinin davacının depo ettiği bedelden ödenmesine karar verildiği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dosyanın incelenmesi neticesinde; 27/07/1985 tarihinde davalı ... ’tan harici satış sözleşmesi ile satın aldığı, taşınmazın imar uygulaması sonucu ... Mahallesi 5455 ada 8 no'lu parsel olarak tapuya kaydedildiği, tapu kaydına göre taşınmazın 5173/15121 hissesinin ... , 9948/15121 hissesinin ... adına kayıtlı olduğu, davacının satın almış olduğu taşınmaz üzerine iyiniyetle bina yaptığı, mahkemenin 2016/432 E. 2017/176 K. sayılı dosyasında davalı ... adına kayıtlı olan 5173/15121 hissenin iptal edilerek, davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiği, kararın 08/09/2017 tarihinde kesinleştiği, mahkemenin 2017/118 E. 2018/447 K. sayılı dosyasında da ... adına kayıtlı olan 9948/15121 hissenin iptal edilerek davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline tapuda 151,21 m2 yerin tamamının davacı adına tesciline karar verilmesi nedeniyle bakiye 25,21 m2'lik yerin bedelinin davacının depo ettiği bedelden ödenmesine karar verildiği bu haliyle, Esas ve karar numarası belirtilen davaların lehine sonuçlanması nedeniyle dava konusu 126,00 m2'lik yer için ikinci kez para ödemesi söz konusu olmaksızın tapuda tescil kararı verildiği anlaşılmıştır.
Kural olarak her dava, açıldığı tarihteki fiili ve hukuki sebeplere ilişkin koşullara göre hükme bağlanır. Ne var ki, dava açıldıktan sonra meydana gelen bir olay nedeniyle dava konusunun ortadan kalkması ve tarafların, davanın esası hakkında karar verilmesinde hukuki yararının kalmaması gibi hallerde, işin esası hakkında infaz kabiliyeti olan bir hüküm kurulmamaktadır.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Esastan Sonuçlanmayan Davada Yargılama Gideri” başlıklı 331.maddesinin 1.fıkrasında; davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkimin, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmedeceği düzenlenmiştir. Bu durumda mahkemenin yargılamaya devam ederek dava açıldığı zaman hangi tarafın haksız olduğunu tespit etmesi ve tutumuyla dava açılmasına sebep olan tarafı yargılama gideri ile mahkum etmesi gerekmektedir.Somut uyuşmazlıkta; bu davadan tefrik edilen ve davacı lehine çözüme kavuşturulan davalar ile yüzölçümü 126 m2 olan dava konusu yer yönünden davacının daha önce bedel ödediği gözetilerek, davacı adına tescil kararı verilmiş olmakla, denkleştirme ve takas istemli bu davanın yargılama sırasında konusuz kaldığı anlaşılmaktadır.Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında; mahkemece konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilip, dava açıldığı sıradaki haklılık durumuna göre yargılama gideri ve vekalet ücretine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine dair hüküm tesisi doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BZULMASINA, ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14.01.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.