9. Hukuk Dairesi 2016/21541 E. , 2020/9346 K.
Gönderilme zamanı: 18 Kas 2021, 20:30
9. Hukuk Dairesi 2016/21541 E. , 2020/9346 K.
'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işyerinde değişik kademe ve görevlerde 04.08.1998-12.08.2013 tarihleri arasında aralıksız çalıştığını, son brüt ücretinin 3.716,00 TL olduğunu, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar fazla çalışma yaptığını, mesaisinin 08:00-19:00-20:00 saatleri arasında haftada bir gün nöbetçi kalmak suretiyle kapanıştan sonra 1,5 saat daha mağazada kalarak kapanış işlemlerini yaptığını ve ayda iki defa envanter sayımı için gece sabaha kadar çalıştığını, 2012 Ağustos ayından itibaren şehir dışına çıkarak de çalıştığını, şehir dışına çıktığı zamanlar kaldığı otellerden getirtilen kayıtlardan hangi tarihlerde şehir dışına çıktığının da görüleceğini ancak fazla mesailerinin karşılığının ödenmediğini, resmi ve dini bayramlarda çalışmak zorunda kaldığını, ancak karşılığının ödenmediğini, iddia ederek fazla mesai ve ulusal bayram genel tatil alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının fazla mesai, ulusal bayram ve genel tatil günleri ve hafta tatillerinde çalışması olduğu takdirde bu çalışmalara karşılık izin kullandırıldığını, aylık ücretlerin bankadan ihtirazi kayıtsız alındığını ve bu güne kadar fazla mesai ücretlerinin ödenmediğine dair bir itirazda bulunulmadığını, bu iddianın hakkın kötüye kullanımı olduğunu, bu kadar yıl bu şekilde fazla mesai yapıldığı iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, zamanaşımı itirazları bulunduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu davacının fazla mesai yapıp yapmadığı noktasındadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları şahit beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada gözönüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille ispatlaması gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasına rağmen bordroların imzasız olması halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayıtları celp edilmeli ve ödendiği tespit edilen miktarlar yapılan hesaplamadan mahsup edilmelidir.
Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde 4857 sayılı İş Kanunu'nun 68. maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin dikkate alınması gerekir.
Somut uyuşmazlıkta mahkemece dinlenen davacı ve davalı tanıklarının beyanları birlikte değerlendirildiğinde davacının haftanın 6 günü 08:00-20:00 saatleri arasında çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu durumda davacının günlük çalışmasından 1,5 saat ara dinlenmesi düşüldüğünde günde 10,5 saat, haftada 63 saat çalıştığı, yaptığı fazla mesainin ise haftada 18 saat olduğunun kabulü ile hesaplama yapılmalı, yıllık 270 saate kadar olan fazla çalışmaların temel ücrete dahil olduğuna yönelik mahkeme kabulünün kesinleştiği de gözden kaçırılmamalıdır.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24/09/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işyerinde değişik kademe ve görevlerde 04.08.1998-12.08.2013 tarihleri arasında aralıksız çalıştığını, son brüt ücretinin 3.716,00 TL olduğunu, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar fazla çalışma yaptığını, mesaisinin 08:00-19:00-20:00 saatleri arasında haftada bir gün nöbetçi kalmak suretiyle kapanıştan sonra 1,5 saat daha mağazada kalarak kapanış işlemlerini yaptığını ve ayda iki defa envanter sayımı için gece sabaha kadar çalıştığını, 2012 Ağustos ayından itibaren şehir dışına çıkarak de çalıştığını, şehir dışına çıktığı zamanlar kaldığı otellerden getirtilen kayıtlardan hangi tarihlerde şehir dışına çıktığının da görüleceğini ancak fazla mesailerinin karşılığının ödenmediğini, resmi ve dini bayramlarda çalışmak zorunda kaldığını, ancak karşılığının ödenmediğini, iddia ederek fazla mesai ve ulusal bayram genel tatil alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının fazla mesai, ulusal bayram ve genel tatil günleri ve hafta tatillerinde çalışması olduğu takdirde bu çalışmalara karşılık izin kullandırıldığını, aylık ücretlerin bankadan ihtirazi kayıtsız alındığını ve bu güne kadar fazla mesai ücretlerinin ödenmediğine dair bir itirazda bulunulmadığını, bu iddianın hakkın kötüye kullanımı olduğunu, bu kadar yıl bu şekilde fazla mesai yapıldığı iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, zamanaşımı itirazları bulunduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu davacının fazla mesai yapıp yapmadığı noktasındadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları şahit beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada gözönüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille ispatlaması gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasına rağmen bordroların imzasız olması halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayıtları celp edilmeli ve ödendiği tespit edilen miktarlar yapılan hesaplamadan mahsup edilmelidir.
Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde 4857 sayılı İş Kanunu'nun 68. maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin dikkate alınması gerekir.
Somut uyuşmazlıkta mahkemece dinlenen davacı ve davalı tanıklarının beyanları birlikte değerlendirildiğinde davacının haftanın 6 günü 08:00-20:00 saatleri arasında çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu durumda davacının günlük çalışmasından 1,5 saat ara dinlenmesi düşüldüğünde günde 10,5 saat, haftada 63 saat çalıştığı, yaptığı fazla mesainin ise haftada 18 saat olduğunun kabulü ile hesaplama yapılmalı, yıllık 270 saate kadar olan fazla çalışmaların temel ücrete dahil olduğuna yönelik mahkeme kabulünün kesinleştiği de gözden kaçırılmamalıdır.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24/09/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.