10. Hukuk Dairesi 2017/5198 E. , 2019/8761 K.

[İctihat]

10. Hukuk Dairesi 2017/5198 E. , 2019/8761 K.


'İçtihat Metni'

Bölge Adliye
Mahkemesi : .... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

Dava, bildirilen bir kısım hizmetlerin fiili ve gerçek çalışmaya dayalı olmadığı gerekçesi ile iptali sonucu, yersiz yapıldığı belirtilen sağlık yardımları nedeniyle uğranılan Kurum zararının tahsili için yapılan icra takibine yönelik itirazın iptali ve takibin devamı istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı Kurum ve davalı vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince, davacı Kurum ve davalı vekillerinin istinaf başvurularının HMK 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili; kurumun Sosyal Güvenlik Kontrol memurluğunun 17.05.2010 tarihli raporunda belirtilen tarihlerde ve bu işyerlerinde çalışmadığı halde çalışıyormuş gibi gösterilmiş olduğunun saptanması üzerine adı geçen için gerçeği yansıtmayan işe giriş bildirgelerinin ve buna ilişkin tüm bildirimlerin iptal edilmesiyle iptale konu devrede sağlık harcamalarından dolayı sigortalıya yapılan 189.557,71 TL yersiz ödemelerin istirdadı için kendisine borç bildirim tebligatı gönderilmiş olduğu halde, herhangi bir ödeme yapılmadığını, davalı aleyhine ... 4. İcra Müdürlüğünün 2015/5056 Esas sayılı takip dosyası ile icra takibi başlatıldığını, davalının takibe itirazı üzerine takibin durduğunu ileri sürerek; itirazın iptaline, takibin devamına, haksız itiraz nedeniyle%40 tan aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
II- CEVAP:
Davalı vekili; kurum tarafından, davalının sigortalı sürelerinin iptaline dayanak alınan SGK Kontrol Memurluğunun, 17.05.2010/AS-35 Sayılı denetim raporunun gerçek dışı ve manevi baskı altında alınan irade dışı beyanlar içerdiğini, iş bu raporda belirtilen, iptale konu pirimi ödenmiş hizmetlere ilişkin çalışmaların fiili çalışma olduğunu, bu hususun işyeri kayıtları ve tanık anlatımları ile kanıtlanacağını, eşinin rahatsızlanması nedeniyle, SGK tarafından tedavi giderlerinin yapıldığı sırada işyerlerindeki çalışmalarının fiili olması nedeniyle, bu tedavi giderlerinden dolayı Kuruma borçlu olmadığını, o nedenle adına çıkartılan borçtan dolayı kendisine 02.06.2015 Tarihinde tebliğ edilen ... 4. İcra Md.2015/5056 E sayılı dosya ile yapılan 'İcra Takibi'ne 7 günlük yasal süre içerisinde itiraz edildiğini ileri sürerek; davanın reddini istemiştir.
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF:
Davacı Kurum ve davalı vekilleri tarafından anılan karara yönelik istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
B- BAM KARARI
Davacı ve davalı vekillerinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanun'unun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan REDDİNE, karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı Kurum vekili tarafından anılan karara yönelik kısa temyiz kanun yoluna başvurulmuştur.
Temyiz-gerekçe: davacının gelir testine tabi tutularak kanunun diğer statülerine göre sağlık yardımı alıp almayacak durumda olduğu hususunun aydınlatılmadığını, mahkemece belirtilen hususun ancak ve ancak yasa gereği belirlenen süre içerisinde gelir testi uygulaması yaptırarak, hangi statüyle sağlık yardımı alacağı belli olan kişiler için uygulamasının geçerli bir durum olduğunu, oysa ki davacının dava dosyası içerisine sunabildiği bir gelir testi uygulaması bulunmadığını, dolayısıyla anılan yasa hükmünden davacının bu yönüyle de yararlanabilmesinin imkanı bulunmadığı belirtilmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Kurumca 21.05.2007-09.03.2009, 10.03.2009-03.12.2009 ve 04.12.2009-17.05.2010 17 tarihleri arasındaki dava dışı işverenlikler nezdindeki çalışmalarının fiili olmadığı gerekçesi ile iptali sonrası, tedavi giderlerinin borç kaydedilerek davalı aleyhine icra takibi yapıldığı ve takibe itiraz üzerine eldeki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesi ile 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalı, çalışmanın geçtiği iddia edilen iş yerine dair düzenlenmiş Kurum müfettiş raporu ve dayanak belgeler varsa dosya içerisine getirtilmeli, yine çalışmanın geçtiği iddia edilen işyerinden bildirimi bulunup iptal edilmeyen bordrolu tanıkların yeteri kadarının beyanlarına başvurulmalı, ilgili işyerinin hangi tarihten itibaren faal olduğu ile çalışma ruhsatı alıp almadığı araştırılmalı, işyeri işvereninin vergi kayıtları irdelenerek çalışan sayısı tespit edilmeye çalışılmalı, komşu işyeri bodro tanıkları ve işverenleri tespit edilerek beyanlarına başvurulmak suretiyle uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular ışığı altında, müfettiş raporuna dayalı olarak sahte bildirim olduğundan bahisle geçersiz sayılan bildirimli çalışmaların gerçek olup olmadığı, fiili ve eylemli bulunup bulunmadığı anılan ilkeler kapsamında re'sen araştırılarak yöntemince irdelenmeli, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak eylemli çalışma olgusunun gerçekleşip gerçekleşmediği tüm açıklığıyla belirlenmeli, yapılacak araştırma ve inceleme sonucu iptale konu çalışmaların sahte olduğu, fiili olmadığı sonucuna ulaşılırsa konuya ilişkin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 12.03.2019 günlü ve 2015/10-2743 Esas, 2019/275 Karar sayılı ilam içeriği gözetilerek dava konusu tedavi giderlerinin (sağlık harcaması) Kurumca rücu edilmesi mümkün olduğu dikkate alınarak varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 19.11.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.