10. Hukuk Dairesi 2016/17903 E. , 2019/3089 K.
Gönderilme zamanı: 18 Kas 2021, 20:30
10. Hukuk Dairesi 2016/17903 E. , 2019/3089 K.
'İçtihat Metni'
Mahkemesi :İş Mahkemesi
KARAR
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir
Hükmün, davalı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79. maddesi ile 5510 sayılı yasanın 86. maddesidir. Bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda; davacının 2003 Aralık-2009Kasım döneminde davalı üniversitede sürekli ve kesintisiz çalıştığının tespitini talep ettiği, davacının 2004/7-14.11.2009 tarihleri arasında davalı iş yerinden kısmi bildirimlerinin olduğu, mahkemece talep edilen tarihlerde sürekli çalıştığının tespitine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamında bulunan bilgi ve belgelerden davacının açıköğretim sistemine göre öğretim yapan işletme fakültesinin işletme bölümünde öğrenim gördüğü, öğrenim gördüğü esnada 2547 sayılı yasanın 46.maddesi gereğince kısmi zamanlı olarak üniversite bünyesinde çalıştırıldığı,davacıya çalıştığı saat üzerinden ücret ödendiği, hizmet bildirimlerinin her ay 14-18 gün olacak şekilde yapıldığı, 2005, 2006, 2007, 2008 yıllarının bazı aylarına ait puantaj cetvellerinde günde 6 saat üzerinden beş gün çalıştığının belirtildiği tespit edilmekle birlikte davacının günde 8 saat ve sürekli çalıştığından bahisle kuruma eksik bildirilen günlerinin tespiti talebi bulunduğundan yapılan inceleme va araştırma hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
6100 sayılı HMK 119/1-e maddesi gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, 194 maddesi gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir. İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK 31 maddesi gereğince, hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim, HMK 31 maddesi ve 119/1-e maddesi gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Bu nedenle mahkemece öncelikle davacıya tam olarak talebi açıklattırılmalı, iş yerinde hangi tarihlerde birimlerde ve hangi işlerde çalıştığı, görev tanımının ne olduğu, çalışma arkadaşlarının kimler olduğu, kimin emir ve talimatı altında çalıştığı,ücretini nasıl aldığı, çalışma şeklinin nasıl olduğu hususlarında beyanı alınarak ve eksik hususlar davacıya açıklattırılarak dava konusu somutlaştırılmalı, ayrıca davacının talep döneminde çalıştığı yerler hususunda davalı Üniversiteden de bilgi istenilerek davacının çalıştığı birimler belirlenmeli, davacıyla aynı dönemde aynı birimde çalışan kişiler re’sen tespit edilerek tanık olarak beyanları alınmalı, davacının birlikte çalıştığı amirleri dinlenilmeli, tanık beyanları arasında çelişki oluşması halinde çelişki giderilmeli,sınav zamanlarında çalışmaya ara verilip verilmediği tespit edilmeli,bütün çalışma süresine ilişkin puantaj kayıtları celp edilmeli,resmi kayıtlarda günde 6 saat çalıştığı bildirildiğine göre bu husus irdelenmeli,bu şekilde çalışmanın kısmi mi yoksa tam zamanlı olup olmadığı tereddütsüz bir şekilde tespit edilmeli, toplanan deliller değerlendirilmek suretiyle hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ...’nün bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 03/04/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
'İçtihat Metni'
Mahkemesi :İş Mahkemesi
KARAR
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir
Hükmün, davalı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79. maddesi ile 5510 sayılı yasanın 86. maddesidir. Bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda; davacının 2003 Aralık-2009Kasım döneminde davalı üniversitede sürekli ve kesintisiz çalıştığının tespitini talep ettiği, davacının 2004/7-14.11.2009 tarihleri arasında davalı iş yerinden kısmi bildirimlerinin olduğu, mahkemece talep edilen tarihlerde sürekli çalıştığının tespitine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamında bulunan bilgi ve belgelerden davacının açıköğretim sistemine göre öğretim yapan işletme fakültesinin işletme bölümünde öğrenim gördüğü, öğrenim gördüğü esnada 2547 sayılı yasanın 46.maddesi gereğince kısmi zamanlı olarak üniversite bünyesinde çalıştırıldığı,davacıya çalıştığı saat üzerinden ücret ödendiği, hizmet bildirimlerinin her ay 14-18 gün olacak şekilde yapıldığı, 2005, 2006, 2007, 2008 yıllarının bazı aylarına ait puantaj cetvellerinde günde 6 saat üzerinden beş gün çalıştığının belirtildiği tespit edilmekle birlikte davacının günde 8 saat ve sürekli çalıştığından bahisle kuruma eksik bildirilen günlerinin tespiti talebi bulunduğundan yapılan inceleme va araştırma hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
6100 sayılı HMK 119/1-e maddesi gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, 194 maddesi gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir. İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK 31 maddesi gereğince, hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim, HMK 31 maddesi ve 119/1-e maddesi gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Bu nedenle mahkemece öncelikle davacıya tam olarak talebi açıklattırılmalı, iş yerinde hangi tarihlerde birimlerde ve hangi işlerde çalıştığı, görev tanımının ne olduğu, çalışma arkadaşlarının kimler olduğu, kimin emir ve talimatı altında çalıştığı,ücretini nasıl aldığı, çalışma şeklinin nasıl olduğu hususlarında beyanı alınarak ve eksik hususlar davacıya açıklattırılarak dava konusu somutlaştırılmalı, ayrıca davacının talep döneminde çalıştığı yerler hususunda davalı Üniversiteden de bilgi istenilerek davacının çalıştığı birimler belirlenmeli, davacıyla aynı dönemde aynı birimde çalışan kişiler re’sen tespit edilerek tanık olarak beyanları alınmalı, davacının birlikte çalıştığı amirleri dinlenilmeli, tanık beyanları arasında çelişki oluşması halinde çelişki giderilmeli,sınav zamanlarında çalışmaya ara verilip verilmediği tespit edilmeli,bütün çalışma süresine ilişkin puantaj kayıtları celp edilmeli,resmi kayıtlarda günde 6 saat çalıştığı bildirildiğine göre bu husus irdelenmeli,bu şekilde çalışmanın kısmi mi yoksa tam zamanlı olup olmadığı tereddütsüz bir şekilde tespit edilmeli, toplanan deliller değerlendirilmek suretiyle hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ...’nün bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 03/04/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.